Новости за 29.09.2021

(Актаныш, 29 сентябрь, «Татар-информ», « Актаныш-информ », Ләйсән Газизова). Актанышның Нур Баян исемендә хуҗалыгында узган зонаара семинар киңәшмәнең гамәли өлешендә бүген авыл хуҗалыгының терлекчелек өлкәсенә килеп кергән өр-яңа технологияләрнең ничек гамәлгә ашырылуын күрсәттеләр. Шуларның берсе- сыер тоякларын эшкәртүнең инновацион технологияләр ярдәмендә терлеккә авырлык китермичә башкарылуы. Район ветеринария берләшмәсе җитәкче-белгечләре киңәшмәдә катнашучыларны хуҗалыкларда соңгы елларда алып барган тәҗрибә белән таныштырды. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). «КовиВак» вакцинасы коронавирустан 98,4 процентка саклый. «Безнең мәгълүматлар буенча, вакцинацияләнгән кеше коронавирус инфекциясе йоктырудан 98,4 процентка сакланган, ә авыр формасыннан саклау 99,1 процент тәшкил итте», — диде ТАССка Чумаков исемендәге үзәкнең сыйфат буенча директоры Александра Синюгина. Синюгина сүзләренчә, «КовиВак» вакцинациясенең тулы циклын ярты миллионнан артык россияле узган. Хәзер Россиядә COVID-19 инфекциясеннән биш вакцина теркәлгән... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Кайбер очракларда ана капиталын бала тугач ук кулланырга мөмкин. Бу хакта Россия Пенсия фондының Мәскәү һәм Мәскәү өлкәсе бүлегендә искә төшерделәр. Шулай итеп, акча торак шартларын яхшыртуга юнәлтелгән очракта балага өч яшь тулуын көтмәскә мөмкин. Сүз торак кредиты буенча беренчел кертем, булган займнарны каплау турында да бара. Бу турыда «Российская газета» хәбәр итә. Моннан тыш, ата-аналар айлык акчалата түләүләр алу өчен ана капиталы акчасын да куллана ала. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гадел Әхмәтҗанов). 3 октябрьдә Краснодар краеның «Болгар-К» татар оешмасы «Әбиләр чуагы» көз бәйрәмен үткәрә . Анда килүчеләр дару үләннәре белән таныша һәм әлеге үләннәрдән әзерләнгән чәй белән сыйлана алачак. «Быел шифалы дару үләннәре турында сөйләячәкбез. Мәтрүшкәнең шифалы үзлекләре турында сөйләп, презентацияләр күрсәткәч, кунакларга шушы үләннән чәй тәкъдим ителәчәк. Шулай ук шомырт, сары мәтрүшкә, гөлҗимеш — унлап дару үләне турында сөйләргә уйлыйбыз.... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Сентябрьдә Татарстанда ипотеканы теркәү срокларын кыскарту буенча яңа проект эшли башлады. Казанлылар яңалыкны лаеклы бәяләде һәм бер ай эчендә тизләтелгән режимда 350дән артык шундый килешү теркәлде. Бу хакта «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгында узган матбугат конференциясендә Росреестрның Татарстан буенча идарәсе җитәкчесе урынбасары Лилия Борһанова хәбәр итте. «Әлеге проект кысаларында электрон рәвештә бирелгән ипотеканы теркәү вакыты бер эш көне, ягъни 24 сәгать тәшкил итә. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гөлия Хәсбиуллина). Бүген Казанның «Ак Барс» хоккей командасы Хельсинкинең «Йокерит»ына 3:4 исәбенә җиңелде. Уен Хельсинки шәһәрендә узды. Чит илдә команда кайбер авырлыкларга дучар булды. «Ак Барс»ның официаль сайтында хәбәр ителгәнчә, Казан командасының алты уенчысының тестлары Финляндиядә кабул ителгән санитар регламентка туры килмәгән. Әлеге исемлеккә капкачылар Артур Әхтәмов, Шамил Вәлиуллин, сакчы Кристиан Хенкель, һөҗүмчеләр Джордан Уил, Дмитрий Воронков һәм Пер Линдхольм кергән. Читать дальше...

(Ростов, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гөлнар Гарифуллина). «Россиянең ел укытучысы-2021» бәйгесенең 15 лауреаты исеме билгеле. Алар арасында Татарстан данын яклаучы Казанның 122 нче гимназиясенең инглиз теле укытучысы Мария Голованова бар.  Бу минутларда лауреатларны Ростов на Дону шәһәренең 11 нче лицеенда узган тантаналы чарада игълан иттеләр. Дүрт көн дәвамында илнең төрле төбәкләреннән 83 укытучы, сигез төркемгә бүленеп, 89 жюри әгъзасы алдында методик остаханә һәм дәрес үткәрү осталыкларын күрсәтте. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гадел Әхмәтҗанов). Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтының лексикология һәм диалектология бүлеге өлкән фәнни хезмәткәре, филология фәннәре кандидаты Алинә Хөсәенова Себер татарлары диалектында башкорт элементлары булмавын әйтте. «Диалект татар теленә карый икән, анда татар теленең төп төш элементлары булырга тиеш. Бу Себер татарларның тел үзенчәлекләре академик Вильгельм Радловтан башлап, төрле хезмәтләрдә, күпсанлы диалекталь сүзлекләрдә чагылган. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Иртәгә Татарстанда аязучан болытлы һава торышы көтелә. Көндез кайбер районнарда бераз яңгыр яварга мөмкин. Татарстан Гидрометеорология һәм әйләнә-тирә мохитне күзәтү үзәге хәбәр иткәнчә, төнлә һава температурасы +4..0 градус, ә республиканың көнчыгыш районнарында – 4 градуска кадәр төшәчәк. Көндез һава температурасы +6..+11 градус булачак.

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Россия Эчке эшләр министрлыгы ил территориясендә электрон паспортлар кертүгә әзер. Бу хакта «Российская газета» газета хәбәр итә. «Без мондый паспортның нинди булуын, аның ничек әзерләнәчәген беләбез, без боларның барысын да беләбез. Эчке эшләр министрлыгы аны кертүгә әзер», — дип сөйләде Эчке эшләр министрлыгының Миграция мәсьәләләре буенча баш идарәсе башлыгы генерал-лейтенант Валентина Казакова. Казакова сүзләренчә, Эчке эшләр министрлыгы Россия Президенты... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гадел Әхмәтҗанов). Себер татарлары фольклорын беренчеләрдән булып немец галиме, академик Вильгельм Радлов өйрәнгән. «Вильгельм Радлов 1867-1868 елларда Себернең бик күп авылларында Иртеш, Тубыл, Ык елгалары ярларында яшәүче төрле этник төрләргә караган татарларның фольклорын туплый. Аның 1872 елда Санкт-Петербургта дөнья күргән „Төрки кабиләләрнең халык әдәбияты үрнәкләре“ дигән хезмәтенең дүртенче томы нәкъ менә Себер татарлары фольклорына багышланган», — диде Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел... Читать дальше...

(Казан, 28 сентябрь, «Татар-информ», Наталья Рыбакова). 2021 елның 1 сентябреннән гараж амнистиясе турындагы закон үз көченә керде. Аннан файдалану тәртибен «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгында узган матбугат конференциясендә Росреестрның Татарстан буенча идарәсенең физик затларның күчемсез милеген дәүләт теркәве бүлеге башлыгы Энҗе Мөхәммәтгалиева сөйләде. «Бу закон 1 сентябрьгә кадәр гаражларга һәм җир участокларына хокукларны төрле сәбәпләр аркасында рәсмиләштерә алмаган күп кенә гражданнарга ярдәм итәргә тиеш. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Татарстанда тагын дүрт кеше яңа коронавирус инфекциясеннән үлгән. «Үлем сәбәпләре патологоанатомик экспертиза нәтиҗәсендә ачыкланган. Вирус идентификацияләнгән», — дип хәбәр итә Татарстан Сәламәтлек саклау министрлыгы матбугат хезмәте. Шулай итеп, 1924, 1948 һәм 1953 елда туган өч хатын-кыз һәм 1937 елда туган ир-ат ковид корбаны булган. Пандемия башланганнан алып, Татарстанда коронавирустан 743 үлем очрагы теркәлгән.

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Бүген Камал театрында 40 елдан артык диктор-тәрҗемәче булып хезмәт иткән ТР атказанган мәдәният хезмәткәре Эльвира Шәрәфиева вафат булды. «Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт Академия театры коллективы туганнарының һәм дусларының тирән кайгысын уртаклаша. Ходай Сезгә тирән хәсрәтегезне күтәрә алырдай көч, сабырлык бирсен! Җаны тыныч, урыны җәннәттә булсын», дип язылган театрның Инстаграм аккаунтында.

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гадел Әхмәтҗанов). Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтының халык иҗаты бүлеге әйдәп баручы фәнни хезмәткәре, филология фәннәре докторы Илсөяр Закирова әйтүенчә, соңгы елларда дастан жанры Себер татарларында гына сакланып калган. «Дастан жанры соңгы чорларда Себер татарларында гына сакланып кала. Казан татарларында ул, нигездә, китаби дастан буларак сакланган. Себер татарларында 1973 елларга кадәр дастаннарны язып алганнар», — диде ул «Татар-информ»да узган матбугат очрашуында. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). «Салават күпере» балалар журналы тәкъдим иткән «СалаваTik»лар проектының бүген YouTube та чираттагы чыгарылышы дөнья күрде. Виталий Агапов сүзләренә һәм көенә язылган «Мактанчык үрдәк» җыры — әлеге проектның беренче сезонында төшергән соңгы җыр. Проект кысаларында барлыгы 16 җырга клип төшерелде. «Ак барс» хоккей командасы өчен махсус төшерелгән «Ак барс, алга!» клибы да дөнья күрде. «Чума үрдәк, чума каз!» татар халык уен җыры YouTube та 45 мең карау җыйды.... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гадел Әхмәтҗанов). «Тәртип» радиосының тапшырулары тупланган «Дөнья сүзе — бер бүләк» китабы чыкты. Әлеге 360 биттән торган китапта Гөлфия Мөхәммәтгәрәеваның «Тәртип» радиосында бара торган берничә тапшыруның язма текстлары тупланган. «Гөлфия апа Мөхәммәтгәрәева, Мөслим районында яшәүче, лаеклы ялдагы укытучы. Бездә, „Тәртип“ ачылган көннәрдән, 2014 елдан бирле эшли. Тапшырулар мөхәррире Ләйлә Ялаловага рәхмәт, Гөлфия апаның барлыгын аның аша белдек. Радиотыңлаучылар яратып өлгергән „Тел дигән дәрья бар“... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Павел Климчак). 27 июньдә Әлмәттә яшәүче 32 яшьлек хатын-кыз исерек килеш 7 яшьлек улы белән Березовка авылы янында җиһазланмаган комлыкка су коенырга барган. Бала йөзә белмәгән, әмма хатын-кыз аны озак вакытка үзен генә калдырган. Малай тирәнгәрәк кергән һәм батып үлгән. Россия Тикшерү комитетының Татарстан буенча Тикшерү идарәсе җитәкчесенең өлкән ярдәмчесе Андрей Шептицкий хәбәр иткәнчә Тикшерү комитеты «саксызлык аркасында үлемгә китерү» маддәсе буенча җинаять эше кузгаткан. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). 5 октябрьдә Казаннан Калугага рейслар яңартылачак. Рейслар атнага ике тапкыр булачак. Татарстан башкаласы аэропорты матбугат хезмәте хәбәр иткәнчә, сишәмбе самолет Каәаннан 14.25 сәгатьтә очачак, 16.05 сәгатьтә Калугада булачак. Самолет Калугадан 10.10 сәгатьтә кузгала һәм 12.00 сәгатьтә Казан аэропортына төшәчәк. Җомга самолет Татарстан башкаласыннан 12.30 сәгатьтә очачак һәм 14.10 сәгатьтә Калугада булачак. Лайнер кире юнәлештә 9.55 сәгатьтә кузгала һәм 11.45... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Бүген Саранскида Артем Здуновның Мордовия Республикасы башлыгы вазифасына рәсми керешү тантанасы булды. Анда РФ Президентының Идел буе федераль округындагы Тулы вәкаләтле вәкиле Игорь Комаров, РФ Федерация Советы һәм РФ Дәүләт Думасы, башкарма хакимиятнең федераль һәм төбәк органнары вәкилләре, Дәүләт җыены депутатлары, төбәк муниципалитетлары башлыклары катнашты. Игорь Комаров сүзләренчә, Артем Здуновның югары профессионализмы һәм эшкә сәләтлелеге аңа кыска... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Удмуртия татарларының « Яңарыш » сайтында Удмуртиянең төньяк районнары имам-мөхтәсибе Илмир хзрәт Касыймов язмасы чыкты. «Яңарыш» ның милләтебезгә китергән файдасы бәяләп бетерерлек түгел. 1990 нчы елларга туры килгән борылыш заманында барлыкка килгән милли басмабыз юкка гына «Яңарыш» исеме алмагандыр. Аллаһның тәкъдире белән аңа милләтебезне яңарту йөкләнгән. Татар иҗтимагый үзәге тырышлыгы белән чыга башлаган басмага респуб­ликабызда яшәүче татарларны милләт буларак саклап калу... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Татарстан Премьер-министры Алексей Песошин Казанда төзелә торган кайбер юл объектларын карады. Ул Горький шоссесы дублерын, Вознесение трактының беренче этабы белән танышты. Татарстан Министрлар Кабинеты матбугат хезмәте хәбәр иткәнчә, чарада шулай ук ТР Транспорт һәм юл хуҗалыгы министрлыгы, башкарма комитет һәм башка ведомстволар вәкилләре катнашты.  Татарстан башкаласының яңа генпланы буенча Вознесение трактының гомуми озынлыгы 10 км чамасы тәшкил итәчәк. Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ»). Быел Төркиягә ял итәргә Россиядән 2,5 миллион кеше барган, катлаулы эпидемиологик шартларда туризм вәзгыяте акрынлап яңара. «2019 елда Төркиядә 6,8 миллион Россия туристы булган. Ә 2020 елда бары тик 1,5 миллион гына. Хәзер вәзгыять акрынлап төзәлә, агымдагы елның 9 аенда 2,5 миллион Россия туристы Төркиягә барган», — диде Россия Президенты Владимир Путин Төркия лидеры Рәҗәп Тайип Эрдоган белән очрашуда. Путин сүзләренчә, коронавирус эпидемиясе тулаем алганда... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Лилия Заһидуллина). Тарих фәннәре докторы, Татарстан Фәннәр академиясе академигы Дамир Исхаков сүзләренчә, башкортларда руслаштыру процессы тизрәк бара һәм хәзерге көндә республикадагы сәясәт башкортларның үзләре өчен отышлы түгел «Моның беренче сәбәбе — аларның саны әзрәк. Башкортлар нәтиҗәле мәктәп системасы булдыра алмады. Татарстандагы мәктәп системасы нәтиҗәлерәк иде. Башкортлар күпләп шәһәрләргә күчә башлагач, руслашу процессы көчәйде. Алар күпчелек авылда яши иде... Читать дальше...

(Казан, 29 сентябрь, «Татар-информ», Гадел Әхмәтҗанов). Бүген Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты хезмәткәрләре «Татар-информ» мәгълүмат агентлыгында узган матбугат очрашуында Көнбатыш Себер татарларына багышланган китаплар тәкъдим итте. «Милли-мәдәни мирасыбыз» сериясендәге өч китап Омск, Томск һәм Новосибирск өлкәләре татарларына багышланган. Бу — Себер якларындагы милләттәшләребез турында икенче басма. Җыентыклар Көнбатыш Себердәге комплекслы экспедицияләр нәтиҗәсе буенча... Читать дальше...