Новости за 06.01.2021

د پکتیا د احمد ابا ولسوالۍ اړوند د غاړک د ځنډي خېلو کلي اوسیدونکو د چهارشنبې په ورځ له غرمې وروسته د یوه لاریون په ترڅ کې چې دوه جسدونه یې هم له ځان سره انتقالول، د خوست او کابل لویه لاره د څو ساعتونو لپاره وتړله.  دوی ویل، یادو وژل شوېو کسانو هېڅ ګنا نه درلوده او افغان ځواکونو یې تېره شپه په کور عملیات کړي او وژلي یې دي.  د لاریون یوه ګډونوال عبدالواحد ازادي راډیو ته وویل چې افغان ځواکونو باید یاد کسان د وژلو پرځای عدلي او قضایي ادارو ته سپارلې وای او د دې پېښې لپاره انصاف غواړي.  له بلې خوا... Читать дальше...

په سلګونو کسانو د بلوچستان د مرکز کوټې په جنوب لویدیځ کې د څلورمې ورځې په مخه پرلت وهلی دی. دوی د یولسو هزاره  کان ایستونکو د وژلو په خاطر اعتراض پیل کړی دی.  اعتراض کوونکو د چارواکو دا غوښتنه رد کړې ده چې مړي ور وسپاري او وایي چې هغه وخت به جسدونه خاورو ته سپاري چې برید کوونکي ونیول شي او په خپله صدراعظم عمران خان ورشي او دوی ته د امنیت په برخه کې ډاډ ورکړي.  وسله والو د سکرو د کان ۱۱ کارګر چې اووه یې د افغانستان دي، د یکشنبې په سهار د مچ په سیمه کې ووژل.  د دې برید مسوولیت داعش منلی دی.

د ملي امنیت ځواکونو د پکتیا د والي یو سلاکار نیولی دی.  د پکتیا والي محمد حلیم فدایي ازادي راډیو ته وویل چې د عطا محمد فېروز په نوم د ده یو سلاکار د ملي امنیت هغې ډلې نیولی چې له مرکز کابله د ده په نیولو پسې دې ولایت ته راغلی وو.  ښاغلی فدایي وایي، عطا محمد فېروز دوه اوونۍ وړاندې د ولایت مقام لپاره د زېربنا په برخه کې د سیمه ییزو ارګانونو د ادارې له خوا د سلاکار په توګه ټاکل شوی و.  د پکتیا والي و نه ویل چې د نوموړي مشاور د نیولو انګېزه څه ده او نه هم ملي امنیت تر اوسه په دې اړه رسنیو ته څه ویلي.

دوه ورځې وروسته تر دې چې په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو ویاند سني لګت وویل چې طالبان دې له هدفي وژنو لاس واخلي، طالبانو اعلامیه خپره کړه. په دې اعلامیې کې نن دوی ویلي دي چې په بېلابېلو سیمو کې له یوې مودې راهیسې د دیني عالمانو، خبریالانو او سیاسي څېرو په وژلو کې لاس نه لري. د طالبانو په اعلامیه کې راغلي دي چې دوی تل د خپلو کړنو مسوولیت په غاړه اخېستی دی.  د افغانستان حکومت هم طالبان په دې بریدونو کې په لاس لرلو تورن کړي دي.  په وروستیو شااوخوا دوو میاشتو کې په افغانستان کې د ازادي راډیو... Читать дальше...

په پکتیا کې د ښځو د حقونو مدافع ټولنو چارواکي وایي، دې ولایت کې د ښځو د مرموزو وژنو قضیې زیاتې شوي چې له امله یې په مرکز او ولسوالیو کې نجونې او مېرمنې د اوسني وضعیت په اړه زیاتې اندېښمنې دي.   د پکتیا ولایت د ښځو شبکې مشره زرغونه همت وایي، په ډېری مواردو کې نجونې او ښځې د ناموس په نوم وژل کېږي چې دا ډول قضيې وروسته له تحقیقاتو پاتېږي او عاملین یې نه مجازاتېږي.   مېرمن همت دې برخه کې ځایي چارواکي ګرم بولي: "موږ د دې شاهدان یو چې د مېرمنې وژنه زیاته شوې، د ناموسي وژنو په نوم د ښځو قتلونه هم زیات... Читать дальше...

په غور ولایت کې سیمه ییزو رسنیو له درې ورځې توقف وروسته خپلې خپرونې بېرته پیل کړې.  درې ورځې مخکې د رسنیو مسوولینو د غور غږ راډیو د مشر بسم الله عادل د وژلو په اعتراض خپلې خپرونې بندې کړې وې.  بسم الله عادل د مرغومي په دولسمه د ناپېژاندو وسله والو له لوري په مرکز فېروز کوه کې ووژل شو.

تمه ده چې کانګرس نن یوه غونډه وکړي او د متحد ایالتونو د نومبر د درېیمې نېټې د ولسمشرۍ د انتخاباتو د الکترول کالج رایي تایید کړي.  په دې ټاکنو کې د ډیموکراتانو کاندید جوبایډن د جمهوري غوښتونکو کاندید ډونالډ ټرمپ ته ماتې وکړې ده.  د دې نتیجې تایید، د بایډن له خوا د جنوري په شلمه د لوړې تر مراسمو مخکې وروستی رسمي ګام دی او پخوا په معمول ډول دا غونډه ترسره کیده، خو سږکال د دې لپاره لانجمنه شوې ده چې ټرمپ نتیجه رد کړې ده. همدا راز د جمهوري غوښتونکو لږ تر لږه ۱۴ سناتورانو او د دې ګوند د استازیو جرګې... Читать дальше...

د اذربایجان د بهرنیو چارو وزارت، ناګورنو قره باغ سیمې ته د ارمنستان د بهرنیو چارو د وزیر ارا ایوازیان پر سفر اعتراض کړی دی او ویلي یې دي چې دا یوه پاروونکې او د کړکېچ پیدا کېدو هڅه ده.  ایوازیان پرون سې شنبه (د مرغومي ۱۶مه) ناګورنو قره باغ ته تللی و، هلته یې د بیلتون غوښتونکو د حکومت له بهرنیو چارو وزیر ډیوېډ بابایان سره ولیدل او د سلامشورو یو پروګرام یې ورسره لاسلیک کړ.  د اذربایجان د بهرنیو چارو د وزارت ویاندې لیلا ابو لاییوا په یوه بیان کې ویلي دي چې له ناګورنو قره باغ څخه د ایوازیان غیرقانوني... Читать дальше...

د قطر په پلازمېنه دوحه کې د سولې دوهم پړاو خبرو پېلېدو ته چمتوالی روان دی. د افغانستان دولت مرکچي پلاوی تېره ورځ د قطر پلازمېنې دوحې ته ورسېد او ټاکل شوې چې ډېر ژر به دوهم پړاو بین الافغاني خبرې پيل شي. د افغانستان د سولې په چارو کې د دولت وزارت وايي، د افغانستان د دولت پلاوي خبرو ته د چمتوالي لپاره خپل منځي ناستې پيل کړي. ددې وزارت ویاندې ناجیې انوري زیاته کړه: "د افغانستان د دولت مذاکراتي پلاوي نن خپل منځي بحثونه پيل کړي، زموږ ټیم د مجلسونو په پلان او طرحه باندې کار کوي، څو هر څه ژر د دواړو... Читать дальше...

د متحده ایالتونو د یو شمېر رسنیو د راپور له مخې د امریکا منتخب ولسمشر جو بایډن د واک د لېږد ډلې د پخواني ولسمشر بارک اوباما د وخت دوه چارواکي چې د ایران او اوکراین د قضیو په اړه یې کارکاوه د بهرنیو چارو په وزارت کې د دوهم او درېیم مقام لپاره معرفي کړي دي.  وینډي شرمن چې له ایران سره یې د امریکا په استازیتوب په دوه زره پنځلسم کال کې د اټمي تړون خبرې مخته وړې او له ۲۰۱۱مه تر دوه زره پنځلسمه د بهرنیو چارو د وزارت مرستیاله وه د راتلونکي بهرنیو چارو وزیر انټوني بلینکن د مرستیالې په توګه غوره شوې ده. Читать дальше...

د امریکا په جورجیا ایالت کې د سنا جرګې د دوو څوکیو لپاره منځپړاوه انتخابات پرون (سې شنبه، د مرغومي ۱۷مه) وشول.  د جورجیا د دغو انتخاباتو پایله په سنا جرګه کې اکثریت د ډیموکراټ یا جمهوریپال ګوند په ګټه بدلولی شي.   اوس په دې جرګه کې چې د ټولو څوکیو شمېر یې ۱۰۰ دی، جمهوریپال ۵۰ او دیموکراتان ۴۸ څوکۍ لري.   د دې انتخاباتو نتیجه به د امریکا د دولت پر راتلونکو پالیسیو مهم اغېز ولري.  که جمهوریپال ګوند ډېرې رایې وګټلې، په سنا جرګه کې د دغه ګوند دوه سناتوران ډیوېد پردو او کیلي لوفلر به پر خپلو څوکیو پاتې شي. Читать дальше...

د افغانستان د ولسې جرګې غړي وایي، تر هغو چې د راتلونکي ۱۴ سوه کال بودیجه ولسې جرګې ته نه وي استول شوې، دوی به د ژمي رخصتي پیل نه کړي.  د ولسې جرګې رئیس میررحمان رحماني نن چهارشنبه(د مرغومي ۱۷مه) د جرګې عمومي غونډې ته وویل: "تر هغو پورې چې ملي بودیجه د ټولو ولایتونو په کچه، له متوازن انکشاف او ټولنیز عدالت سره سمه تنظیم نه شي، موږ د ژمې په رخصتیو نه ځو."  ولسې جرګې تېره اوونۍ د څوارلس سوه کال بودیجه رد کړه او ویې ویل چې متوازنه نه ده،دا بودیجه نژدې څلور سوه درې پنځوس میلیارده افغانۍ ده.  د دې... Читать дальше...

ټاکل شوې ده چې راتلونکې اوونۍ د اقینه- اندخوی ریلګاډی، د کرکي، اندخوی، پلخمري د برېښنا د لېږدېدو پروژه او د فایبر اپټیک لاین چې د ترکمنستان انټرنیټ له افغانستان سره نښلوي، پرانېستل شي.  د دې درېیو پروژو د پرانېستې پر موضوع د افغانستان د بهرنیو چارو د وزیر محمد حنیف اتمر او د ترکمنستان د بهرنیو چارو د وزیر رشید مردوف د ټیلیفونې مکالمې پر مهال خبرې وشوې.  د افغانستان د بهرنیو چارو د وزارت په خبرپاڼه کې چې نن خپره شوه، راغلي دي چې ښاغلي مردوف به په لنډې راتلونکې کې افغانستان ته راشي.  د خبرپاڼې... Читать дальше...

په افغانستان کې د ناامنیو ډیریدو په زرګونه کورنۍ دې ته اړې کړي چې خپل کورونه پریږدي. بې ځایه شوي ډیری د ژمي سړې شپې او ورځې خیمو یا نیم ویجاړو ودانیو کې تیروي. ازادي راډیو په دې ویډیويي راپور کې د شبرغان په یوه پنډغالي کې د دغو بې ځایه شویو د ژوند ستونزو ته کتنه کړې ده.

د افغانستان لویه څارنوالي وایي، په تېر یو کال کې یې د اداري فساد نږدې دوه زره قضیې ثبت او څېړلې دي. په افغانستان کې فساد او ورسره مبارزه هغه څه دي چې حکومت یې له نیوکو سره مخ کړی دی. خو لویه څارنوالۍ وایي، د فساد سره  د مبارزې برخه کې جدي دي نو له همدې  امله یې تېر یو کال کې د فساد ۱۸۰۳ قضیې ثبت او څېړلي دي. د دې ادارې د معلوماتو پر بنسټ، د فساد ۱۸۰۳ قضیو له ډلې ۲۷۸ یې د لویو جرمونو سره د مبارزې عدلي او قضایي مرکز ،۴۰۳ د کابل او ۱۱۲۲ د ولایتونو په څارنوالیانو کې ثبت او څېړل شوي دي. د لویې... Читать дальше...

په کابل ښار کې د امنیتي او جنايي پېښو زیاتوالي حکومت اړ کړ چې په ښار کې امنیتي کمرې ډېرې کړي. د جمهوري ریاست د لومړي مرستیال دفتر وايي چې دا کمرې به پرمختللې وي او ټول کابل ښار به تر پوښښ لاندې راولي. د جمهوري ریاست د لومړي معاونیت د ستراتیژیکو او عامه اړیکو دفتر مشر رضوان مراد د چهارشنبې (د مرغومي ۱۷مه) په ورځ ازادي راډيو ته وویل چې دا کمرې به د کابل ښار د امنیت لپاره ګټورې تمامې شي: "دا کمرې د جنایتونو د کنټرول او د ترهګرو د تګ راتګ د مخنیوي، د غلو او هغه کسانو لپاره چې د ښار امنیت او نظم خرابوي... Читать дальше...

یو شمېر کابل ښاریان نیوکې کوي چې د نړیوالو له زیاتو مرستو سره -سره لا د برېښنا په برخه کې ستونزې لري او تیارې شپې سبا کوي. که څه هم د برښنا پرې کېدل نوې ستونزه نه ده خو دا ځل د ژمي په سړو کې خلک ورسره مخ دي چې ستونزې يې ور ډېرې کړي. ‎د کابل ښار اوسېدونکی عبدالله احمدزی وایي: "دا ستونزه دې ته راجع کېږي چې موږ اکثره پانګونه له هېواده بهر کړې، که چېرې د بهرنو هېوادونو پر ځای دلته په کور دننه په زېربنایي سرچینو پانګونه شوې وای اوس به مو دا ستونزه حل وه."  ‎په کابل کې چې دا مهال لوړ پوړېزې ودانۍ... Читать дальше...

په کابل کې د فاطمې خلیل په نوم د معلولو ماشومانو لپاره ښوونځی جوړ شوی. فاطمه خلیل چې د بشر حقونو کارکونکي وه د تېر زېږديز کال په جون مياشت کې په یو مقناطيسي ماین چاودنه کې له خپل موټر چلوونکي سره یو ځای ووژل شوه. د وژل شوې فاطمې خلیل یو ارمان پوره شو. د هنر سالار ډلې مشر امید شریفي چې د فاطمې همکار پاتې شوی وایي، د معلولو ماشومانو لپاره د ښوونځې جوړول د فاطمې يو ارمان و، نو ځکه یې د دې قشر لپاره ښوونځی جوړ کړى. د ښاغلي شریفي په وینا، اوس به یوازې یاد ښوونځي کې شل معلول ماشومان روزي خو راتلونکي کې به دا لړۍ تر ولایتونو وغځوي. Читать дальше...

د تخار د بنګي ولسوالۍ او دغه راز دتالقان اړوند د یو شمېر سیمو اوسېدونکي وايي، نا مسئولو وسله والو ډلو یې ژوند تریخ کړی دی. وسله والې غلاوې، انسان تښتونه، مرموزې وژنې او په بېلابېلو پلمو د خلکو ځورونه هغه شکایتونه دي چې د دې ولایت د یو شمېر ولسوالیو او سېمو اوسېدونکي یې له دې وسله والو لري. د تخار ولایت د بنګي ولسوالۍ د یو شمېر سیمو اوسېدونکي او دغه راز د تخار ولایت مرکز د تالقان د اړوند د څين زیو، شینوارو، جبارخیلو او د یو شمېر نورو سیمو اوسېدونکي د خپل سرو وسله والو له بې ځایه ځورونو څخه په تنګ راغلي دي. Читать дальше...

د افغانستان د دولت د مرکچي پلاوي یوه غړې شریفه زرمتۍ وايي، له طالبانو سره د خبرو نوی پړاو به سخته وي خو مرکچي پلاوی ناهیلی نه دی. مېرمن زرمتۍ په هغه ویدیو کې چې د سې شنبې په ورځ یې قطر ته له رسېدو وروسته رسنیو ته لېږلې ، ویلي چې پلاوی به یې د «دایمي اوربند د ټینګېدو» هڅه وکړي.

په کابل کې څه باندې ٧٧ زره جريبه څړځايونه سروې شول. د ښار جوړولو او ځمکو وزارت وزارت ویاند حشمت الله ناصري نن ازادي راډیو ته وویل، چې دوی د هېواد په کچه ټول څړځايونه د ملي پانګې په توګه د معقولې استفادې، د مالدارۍ د ودې، اقتصادي بسياينې، او خلکو ته د کار د زمينو د برابرولو په مقصد د دولتي او عامه ځمکو په بانک کې ثبت او سروې کوي. نوموړي وويل، چې په دې لړ کې د ښارجوړولو او ځمکو وزارت په هېواد کې د څرځايونو د سروې، نښه کولواو ثبتولو د تطبيق په دوام تراوسه په کابل کې ٧٧٩٨١جريبه څړځايونه د کابل په مربوطاتو کې سروې اوثبت کړي دي. Читать дальше...

د افغانستان د کرنې او مالدارۍ وزارت په پکتیا ولایت کې د جلغوزیو د پروسس د یوې لویې فابریکې د پرانيستل کېدو خبر ورکوي. د دغه وزارت ویاند اکبر رستمي نن ازادي راډیو ته وویل، چې دا فابریکه د ٦ میلیونه ډالرو په ارزښت د ځايي پانګه والو لخوا جوړه شوې ده. ښاغلی رستمي وايي، دغه فابریکه د ٦٠ زره مټریک ټنه جلغوزو د ساتنې ظرفیت لري. د نوموړي په وینا، د جلغوزیو صادرات او تولید په وروستیو کلونو کې ښه پرمختګ کړی. د کرنې وزارت وايي، سږکال د جلغوزو تولید د ٢٣ څخه تر ٢٤ زره مټریک ټنو ته رسېږي. د افغانستان... Читать дальше...

د کونړ امنيتي چارواکي وايي، د وسله والو مخالفینو په برید کې یو پولیس وژل شوی او دوه نور ټپیان دي. د امنیه قومندانۍ ویاند فریدالله دهقان په دې اړه ازادي راډیو ته وویل:  "تېره شپه د کونړ په سرکاڼو ولسوالۍ کې د ملي پولیسو په پوستو د دښمن له خوا بریدونه شوي چې په نتیجه کې یې یو پولیس شهید شوی او دوه نور ټپیان دي. دښمن ته هم تلفات اوښتي خو دقیق معلومات یې نه شته." دهقان زیاته کړه، چې وسله والو مخالفینو په دې بریدونو کې لیزري وسلې کارولي دي. تر اوسه وسله والو د دغو بريدونو په اړه څه نه دي ويلي.

په کابل ښار کې به د سلو میلیونو ډالرو په لګښت نوې پرمختللې امنیتي کمرې نصب شي. دا خبره د ولسمشر لومړي مرستیال امرالله صالح نن په خپله فیسبوک پاڼه لیکلې ده. ښاغلي صالح ویلي، یو وار مخکې په ۲۰۰۸ کال کې امنیتي کمرې لګول شوې وې خو دا وار به د هغه په خبره له پخوا ښې او په پرمختللې ټکنالوجۍ سمبال امنیتي کمرې ولګول شي. د ولسمشر لومړي مرستیال ویلي، د کمرو په لګولو څه باندې سل میلیونه ډالره لګښت راځي چې د ناټو/غوڅ ملاتړ یې مرسته کوي.

د افغانستان د دولت د سولې مذاکره کوونکی پلاوی وایي دا وار په خبرو کې په اوربند ډېر ټینګار کوي.  ​دا پلاوى پرون دوحې ته رسېدلى.  د مذاکراتي پلاوي یوې غړې شریفه زرمتي رسنیو ته په یوه استولي پیغام کې ویلي: "د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت د مذاکرې پلاوی د جنوري د پنځمې نېټې د ژمنې سره سم دوحې ته راغلي یو. د مذاکراتو دویم پړاو په پیلېدو باندې دی. که څه هم د مذاکراتو دوهم پړاو به له ځانه سره ستونزې ولري خو موږ ورته ناهیلي نه یو. څرنګه چې د افغانستان د ولسونو غوښتنه په افغانستان کې د یوې تلپاتې او... Читать дальше...