Новости за 16.01.2021

د سعودی عربستان د بهرنیو چارو وزیر، فیصل بن فرحان وايي، تمه کېږي هېواد یې په راروانو ورځو کې په قطر کې خپل سفارت بېرته پرانېزي.  په ۲۰۱۷م کال کې د سعودي عربستان تر څنګ متحده عرب اماراتو، بحرین او مصر د ټروریزم د ملاتړ په تور له قطر سره خپلې ډیپلوماتیکې اړیکې وځنډولې. قطر چې دغه ډول تورونه رد کړي- ویلي وو، دا اقدام یې د ملي حاکمیت د کمزوري کولو لپاره شوی دی. سعودي عربستان ۱۱ ورځې مخکې ویلي وو، د امریکا د متحدو ایالتونو په ملاتړ یې د عربي ټولنې د پیاوړتیا او د اختلافاتو د حل لپاره قطر ته یو هیئت لېږلی دی. Читать дальше...

د ایران سپاه پاسداران انقلاب نن د جنګي کښتیو-ضد بالستیک توغندیو د توغولو لپاره د خپلو پوځي تمریناتو دویمه او وروستۍ مرحله عملي کړه. د ایران دولتي نن راپور ورکړی، چې دغه توغندي د هند په سمندر کې پر یوه فرضي هدف ویشتل شوي دي. په ویډیويي تصاویرو کې ښکاري دوه توغندي پر یوه هدف چې دولتي ټلویزیون د «دښمن فرضي جنګي کښتۍ» بللي، د یو زر او اته سوه کیلومتره په فاصله کې ویشتل شوي دي. د ایران د دغو پوځي تمریناتو لومړۍ مرحله پرون عملي شوه او دا تمرینات په داسې حال کې کېږي چې د تهران د لانجمن اټومي پروګرام له کبله پر ایران د امریکا فشارونه زیات شوي دي.

په هرات کې پر یوه کور د هاوان مرمۍ د لګېدو په پېښه کې یوه ښځه وژل شوې او ۱۱ تنه نور ټپیان شوي دي. د پولیسو یوې سرچینې د نوم نه ښوولو په شرط ازادۍ راډیو ته وویل، د هرات- اسلام قلعه پر لار دا پېښه نن هغه وخت وشوه، چې له سیمې د امنیتي ځواکونو یو کاروان په تېرېدو و. بلخوا د هرات د روغتیا ریاست ویاند، محمد رفیق شېرزي ازادۍ راډیو ته وویل: "د قدوس اباد سیمې په مربوطاتو کې له پېښې وروسته د ۴ کوچنیانو، ۴ ښځو او ۳ نارینه وو په ګډون ۱۱ ټپیان د هرات حوزوي روغتون ته لېږدول شوي، له بده مرغه یوه زړه ښځه مړه... Читать дальше...

په کندهار کې د ملي امنیت ځواکونو د موټرو د ورکشاپ په ودانۍ جګړه او تصفیوي علمیات د ۴ برید ګرو په وژل کېدو سره پای ته ورسېده. د کندهار دامان والسوالۍ اړوند ارغستان ولسوالۍ ته په غځېدلي سړک د ملي امنیت ځواکونو د موټرو د ورکشاپ په یوې ودانې تر موټر بم چاودنې وروسته پنځه ساعت جګړه د څلورو برید ګرو په وژل کېدو سره پای ته ورسېده. د کندهار د امنیت امر فرید احمد مشعل وايي، په دې برید کې افغان امنیتي ځواکونو ته تلفات نه دي اوښتې. مشعل وايي، یوازې دوه کسه په دې پېښه ټپیان شوي دي. هغه زیاته کړه: "د... Читать дальше...

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې په عربي متحده اماراتو کې د لوبو لپاره چمتوالی نیسي. د افغانستان کرکټ بورډ ویاند فرید هوتک نن ازادي راډیو ته وویل، د راشد خان په ګډون افغان کرکټران د ایرلنډ پر وړاندي لوبېدو ته چمتووالی نیسي. د ښاغلي هوتک په خبره، راشد خان په استرلیا کې د بیګ باش سیالیو کې له ځلېدو وروسته نن عربي متحده اماراتو ته ورسېد.  دا لوبغاړي په دریو نړیوالو پنځوس اوره سیالیو کې چې په پام کې ده، د افغانستان په کوربه توب ترسره شي عربي متحده اماراتو ته تللي دي. د ښاغلي هوتک په خبره، دا سیالۍ... Читать дальше...

‎د افغانستان د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت وايي،  چې تر اوسه په هېواد کې د رسنیو د څارنې تګلاره نه شته. ‎که څه په افغانستان کې پر رسنیو او کارکونکو یې حمله کول تازه خبره نه ده خو په کندز ولایت کې د زهرې په نوم را‌‌‌‌‌‌ډیو باندې د لمونځ کوونکو ‌‌‌‌‌‌ډلې له لوري حمله بې سارې ده. ‎د زهرې را‌‌‌‌‌‌ډیو مسوول مدير محسن احمدي ازادي را‌‌‌‌‌‌ډیو ته وویل، چې پرون له غرمې وروسته د فېروز کوه په نوم جومات د ملا امام عبدالبصیر په لارښوونه ٣٠٠ لمونځ کوونکو پر دغز را‌‌‌‌‌‌ډیو برید کړی او ټول وسايل يې ورمات کړي دي. Читать дальше...

افغانستان ولسي جرګې د ۱۴۰۰ لمریز مالي کال د بودیجې سند د دوهم ځل لپاره رد کړ. په کابل کې لسکونو دولتي کارکونکو د یو لاریون په ترڅ کې د خپلو معاشونو د یوشان کېدو غوښتنه وکړه. د دې لاریون کونکو یو غړي پیمان نظامي ازادي راډيو ته وویل، د دولتي کارکونکو د معاشونو یو شان کېدل د دوی لپاره سره کرښه ده. نظامي وویل: "په دې لاریون کې ټول ګډون کوونکي دولتي کارکوونکي، ښوونکي، او د امنیتي بنسټونو کارکوونکي دي، په دې لاریون کې هغه کسان دي چې ډیر کم معاش لري، تر هغې چې زموږ معاشونو یو شان نه شي بودیجه باید... Читать дальше...

د جرمني محافظه کار ګوند، کرسشن ډیموکرات اتحاد په کلیدي انتخاباتو کې ارمین لاشت د خپل نوي مشر په توګه وټاکه. نن د ګوند د مشرتابه لپاره ټاکنې په داسې حال کې وشوې، چې صدراعظمې انګیلا میرکل ویلي چې د روان کال په وروستیو کې د ګوند له مشرۍ لاس اخلي. د کریسشن ډیموکرات ګوند د مشرتابه لپاره دغه ټاکنې د جرمني لپاره د یوه حساس کال په پیل کې کېږي، ځکه د روان میلادي په سپټمبر میاشت کې په جرمني کې ملي انتخابات کېږي.

د چک جمهوریت د هوايي چلند اداره د افغانستان د ملکي هوايي چلند له ادارې سره په بېلابېلو برخو کې همکاري کوي.   په پراګ کې د افغانستان سفارت په یوه اعلامیه کې ویلي چې د همکاریو دغه تفاهملیک له حقوقي اړخه تر کتنې وروسته د افغانستان او چک  د سفارتونو له لارې د لاسلیک لپاره چمتو کېږي.  د سفارت په وینا، د افغانستان د ملکي هوايي چلند ادارې یو شپږ کسیز پلاوی د یوې اوونۍ لپاره چک ته په سفر کې په دې برخه کې پر همکاریو او تخنیکي ظرفیت لوړولو بحث وکړ.   چک جمهوریت له ۲۰۱۶ میلادي کال راهیسې په نظامي برخه کې افغان پیلوټان روزي.

د کندهار د امنیت امر وايي، په دامان ولسوالۍ کې د ملي امنیت پر ورکشاپ په حمله کې څلور انتحاري حمله کوونکي وژل شوي دي. جنرال فرید مشعل نن رسنیو ته وویل، په دې پېښه کې چې نن سهار شوې دوه امنیتي پوځيان ټپیان شوي.  هغه وویل: "ځانګړو ځواکونو، کومانډو او د ملي امنیت ځواکونو خپل ګډ عملیات پیل کړل، چې نهه نیمې بجې ته دوی سرکوب شول. مړي یې پر میدان پاتې دي. تحقیقاتي ټیم اخته دی چې د دوی ځای پر ځای کړي ماینونه شنډ کړي، چې دا وخت نیسي."  قاري یوسف احمدي چې ځان د وسله والو طالبانو ویاند معرفي کوي، د دې... Читать дальше...

د ملي امنیت شورا وايي، په افغانستان کې د امریکايي ځواکونو د شمېر کمېدل د جګړې پر وضعیت کوم تاثیر نه لري.   د امریکا دفاع وزارت پرون جمعه(د مرغومي ۲۶مه) اعلان وکړ چې د پوځیانو شمېر یې ۲۵۰۰ ته راکم شوی دی.   خو د افغانستان د ملي امنیت شورا ویاند رحمت الله اندړ، نن شنبه(د مرغومي ۲۷مه) رسنیو ته په یوه ویډیويي پیغام کې وویل: "د امریکايي ځواکونو د شمېر لږوالی د افغانستان د جګړې پر وضعیت تر ډېره بریده منفي اغېز نه لري، ځکه په وروستیو کې ۹۶ فیصده جګړه د افغانستان امنیتي او دفاعي ځواکونه کوي."  د امریکا... Читать дальше...

د جرمني محافظه کار ګوند، کریسشن ډیموکراټ اتحاد نن شنبه (د مرغومي ۲۷مه) په یوه مهمه رایه اچونه کې د دغه ګوند لپاره مشر ټاکي.   د دغه ګوند د مشرتابه لپاره درې کسان کاندیدان دي چې د انګېلا مېرکل ځای ناستی شي.   د جرمني صدراعظمې انګېلا مېرکل د جرمني یا المان د محافظه کار کریسشن ډیموکراټ ګوند تر ۱۶ کلنې مشرۍ وروسته غواړي د ګوند له مشرتابه تقاعد شي.  د کریسشن ډیموکراټ ګوند د مشرتابه لپاره دغه ټاکنې د جرمني لپاره د یوه حساس کال په پیل کې کېږي، ځکه د روان میلادي په سېپټمبر میاشت کې په جرمني عمومي انتخابات کېږي.

مریم نورزۍ د افغانستان په کوماندو ځواکونو سرتېرې ده. میړه یې هم نظامي سابقه لري چې له طالبانو سره په جنګ ټپي شوی او اوس په کور ناست دی. اوس چې د سولې خبرې روانې دي، مریم اندېښمنه ده چې د افغانستان په سیاسي جوړښت کې د طالبانو د احتمالي ګډون په صورت کې به ددې برخلیک څه کیږي.

په داسې حال کې چې له تېرو لسو ورځو را په دې خوا د قطر پلازمېنه دوحه کې بین الافغاني مذاکرات پيل شوي، د راپورونو له مخې تر اوسه دواړو خواوو یوازې یوه مقدماتي او یوه فني ناسته ترسره کړې ده. که څه هم د ناستو د ځنډ په اړه تر اوسه کره معلومات نشته، خو د افغانستان د ملي مصالحې عالي شورا وايي چې د دولت د مرکچي پلاوي محدود شمېر غیرحاضر غړي هم دا مهال دوحې ته رسېدلي دي. د دغې شورا ویاند فریدون خوځون د شنبې (د مرغومي ۲۷مه) په ورځ ازادي راډیو ته وویل: "د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت مرکچي پلاوي محدود... Читать дальше...

د امریکا یوې روغتیايي ادارې خبرداری ورکړ، د کرونا ویروس نوې بڼه چې اول په بریتانیا کې کشف شوه، ښايي په مارچ میاشت کې په امریکا کې ډېره خپره شي. د امریکا د ناروغیو د کنټرول او مخنیوي ادارې ویلي، په امریکا کې د کرونا ویروس نوې بڼه د پخوانۍ هغې پر تله دوه برابره ساري ده.   د کرونا ویروس نوې بڼه د امریکا په ۱۲ ایالتونو کې کشف شوې او ورباندې د شپږاویا کسانو د اخته کېدو پېښې ثبت شوي دي.  خو د امریکا د دې روغتیایي ادارې په خبره دا ویروس ښايي په امریکا کې په پراخه پیمانه خپور شوی وي.

د بغلان په مرکز پلخمري کې یوې چاودنې یو پولیس وواژه او دوه نور یې ټپیان کړل.   د بغلان د پولیسو ویاند احمد جاوېد بشارت نن شنبه (د مرغومي ۲۷مه) ازادي راډیو ته وویل، چاودنه نن سهار د پلخمري په 'پل معدن' سیمه کې شوې ده.   په بل خبر کې، دوه پولیس په کابل کې د مقناطیسې بم په چاودنه کې ووژل شول.   د کورنیو چارو وزارت تایید کړه چې دا چاودنه نن سهار ۹ بجې د کابل د درېیمې ناحیې په مربوطاتو کې د امنیه قوماندانۍ پر یوه موټر شوې ده.   دغه وزارت وایي، دوه پولیس افسران په دې پېښه کې وژل شوي او بل ټپي شوی دی.

د هلمند د ولایتي شورا رئیس ادعا کوي چې د وسله والو طالبانو په موټربم چاودنه کې دوه امنیتي ساتونکي وژل شوي دي. عطا الله جان افغان تېره شپه ازادي راډیو ته وویل، موتر بم چاودنه پر ۶۰۱ لویه لار د پولیسو پر پوسته شوې ده: "د برید په نتیجه کې دوه امنیتي ساتونکي شهیدان شوي او څلور نور ټپیان شوي دي."  د هلمند  امنیتي چارواکو په دې اړه څرګندونې نه دي کړي. وسله والو طالبانو هم په دې اړه څه نه دي ویلي.

۲۰۳ تندر قول اردو په لوګر ولایت کې د درېیو وسله والو طالبانو د وژلو ادعا وکړه. د دې قول اردو ویاند اېمل خان مومند نن شنبه (د مرغومي ۲۷مه) سهار رسنیو ته وویل، ځینو وسله والو غوښتل تېره شپه په بره کي برک ولسوالۍ کې پر امنیتي ځواکونو بریدونه پلان کړي.  ښاغلي مومند زیاته کړه: "د هوايي ځواک په مرسته د وسله والو طالبانو د دې پلان د عملي کېدو مخه ونیول شوه، پر دوی برید شوی، په دې هوايي برید کې ۳ ترهګر طالبان وژل شوي او د دوی وسلې او مهمات هم له منځه وړل شوي دي." د تندر قول اردو ویاند د افغان پوځیانو د احتمالي مرګ ژوبلې په اړه څه نه دي ویلي.

د کندهار والي وايي، په دامان ولسوالۍ کې د دولت د وسله والو مخالفانو پر ضد تصفیوي عملیات پیل شوي دي.  دا عملیات وروسته له هغې پیل شول چې نن سهار په دې ولسوالۍ کې د ملي امنیت د موټرو په ورکشاپ کې چاودنه وشوه.   د کندهار والي روح اله خانزاده په دې اړه رسنیو ته وویل: "زموږ د ملي امنیت د موټرو پر ورکشاپ  موټربم برید شوی چې ځاني زیان نه لري، ساحه تر کنټرول لاندې ده، تصفیه روانه ده، تر اوسه څلور انتحاري بریدګر وژل شوي دي."  په کندهار کې د شوې پېښې په اړه د دولت کومې مخالفې ډلې تبصره نه ده کړې.

د امریکا د متحدو ایالتونو حکومت نن شنبه (د مرغومي ۲۷مه) د ولسمشر ډونالډ ټرمپ تر واکمنۍ لاندې د اعدام دیارلسم او وروستی حکم عملي کړ. د فډرال ادارې دا حکم په داسې حال کې عملي کېږي چې اټکل کېږي، ټاکلی ولسمشر جو بایډن په امریکا کې د اعدامونو روانه لړۍ بنده کړي.   اعدام شوی کس ډسټین هیګز 'Dustin Higgs' په ۱۹۹۶میلادي کال په مریلنډ ایالت کې د وحشي ژویو په یوه پناهځای کې د درېیو ښځو په وژنه محکوم و.   هېګز له تېرې اوونۍ درېیم کس دی چې د وژونکو زهرو پېچکاري ورته کېږي.

د افغانستان ولسي جرګې بیا ځلي د ۱۴۰۰ زیږدیزکال مالي بودجه رد کړه. د دې جرګې د مالي او بودجوي کمېسیون مشر میر افغان صافي نن شنبه (د مرغومي ۲۷مه) ازادي راډیو ته وویل، د دوهم ځل لپاره یې بودجه ځکه رد کړې چې د مالیې وزارت هغه ستونزې نه دي حل کړې چې د جرګې له خوا په ګوته شوې وې. د ښاغلي صافي په خبره، د معاشونو نه مساوي والی، د ۲۱ زره تشکیلاتو کمښت، د هغه ادارو شتون چې ولسي جرګې نه دي تصویب کړي او د ملي دسترخان پروګرام هغه ټکي دي چې له امله یې ولسي جرګې د ۱۴۰۰ مالي بودجه رد کړه. د ولسي جرګې له خوا،... Читать дальше...

د کرنې اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت وايي، ارزګان کې د کرنیزو محصولاتو د مدیریت ۵۷ پروژې ګټې اخېستنې ته وسپارل شوې. د دې وزارت ویاند اکبر رستمي نن شنبه (د مرغومي ۲۷مه) ازادي راډیو ته وویل چې د ۱۳۹۹ لمریز کال په ترڅ کې د دې ولایت د کروندګرو او بڼوالو د محصولاتو خوندي کولو او د دوی د عوایدو زیاتولو په پار ۷۲ پروژې پلي شوي چې په کې د پیازو ۵۰ زېرمتونونه، د کچالو پنځه زېرمتونونه او د مڼو او انارو دوه صفر درجې سړې خونې جوړول او پر یو شمېر بزګرانو د مېوو او سبو د ۱۵ لمریزو وچوونکيو الو وېشل شامل دي چې... Читать дальше...

کابل چاپ نننیو ورځپاڼو د بین الافغاني مذاکراتو دوهم پړاو په دولتي ملکي ادارو کې د زرګونو خیالي کسانو شتون او د سیمي وصل کې د افغانستان تازه ګامونو په اړه لیکنې او تبصرې شوي دي. هشت صبح د هشت صبح ورځپاڼې سرمقاله کې په دوحه کې د بین الافغاني مذاکراتو دوهم پړاو خبرو د سوړوالي په اړه تبصره شوې ده. د سرمقالې لیکوال لیکلي، که څه هم د دوهم پړاو د خبرو له پيلېدو لس ورځې کېږي، خو د دې خبرو سستوالی د دې لامل شوی چې افغانان د امارت او جمهوریت ترمنځ کومه پایله محسوسه نه کړي. د لیکوال د معلوماتو پر... Читать дальше...

په کندز کې د زهره په نوم د یوې سیمه ییزې راډیو د وسایلو تر تخریب وروسته د رسنیو مدافع ډلو له حکومته غوښتي چې د پېښې عاملان ونیسي او راډیو ته د اوښتي زیان تاوان ترې وغواړي. نی یا په افغانستان کې د ازادو رسنیو د ملاتړ ادارې په یوه اعلامیه کې ویلي چې په رسنیو باندې برید په هر دلیل چې وي د بیان پر ازادۍ برید دی. د نی د اعلامیې له مخې حکومت باید په زهره راډیو باندې د برید عاملین ونیسي او قانوني چلند ورسره وکړي. نی وايي، دوی ته راپورونه رسیدلي چې په زهره راډیو باندې د برید عاملانو غوښتل د کیهان او... Читать дальше...

په نیمروز ولایت کې د طالبانو تر واک لاندې سيمې د نشه يي موادو د قاچاق کوونکو لپاره په خوندي سيمو باندې اوښتي دي. له افغانستان سره د پاکستان او ایران سرحدي سيمې د پخوا په شان د نشه يي موادو د قاچاقو لاره پاته شوې ده، خو دا يوازې نشه يي مواد نه دي چې له دې لارو څخه قاچاق کېږي، بلکې د ايران او پاکستان له لارې هغه کېمیاوي مواد هم افغانستان ته راوړل کېږي چې د هېرويينو په جوړولو کې کار ځنې اخیستل کېږي.  د نيمروز د ولايتي شورا رئيس باز محمد ناصر وايي چې، د نيمروز پر دښتونو او سرحدي سيمو د دولت د وسله... Читать дальше...