Новости за 02.06.2020

د امریکا ولسمشر ډنالډ ټرمپ په دې هیواد کې مظاهره چیانو ته خبرداری ورکړی چې د لوټ او ورانیو د مخنیوي لپاره یې زرګونه پوځي سرتیري موظف کړي دي. د امریکاڅو ښارونه د تاوتریخوالي څخه د هغو ډکو اعترواضونو شاهد دي چې د یو سپین پوستي پولیس له خوا د یو تورپوستي وګړي له وژل کیدو وروسته راپورته شول.

د افغانستان د کورنیو چارو وزارت پېښه تأییدوي او وايي چې په دغې چاودنه کې دوه تنه وژل شوي او دوه تنه نور ټپيان دي.

په داسې حال کې چې په نړۍ کې د کرونا ویروس سترې اقتصادي اغېزې نورې هم روښانه شوې، د نړۍ سیاستوال‌یې د خلکو د روغتیا د ساتنې او د کاروبارونو د بېرته تدریجي پرانیستو ترمنځ په ستونزمن حالت کې واقع کړي دي.

د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند ګران هېواد د سې شنبې په ورځ «۱۳۹۹ کال د غبرګولي ۱۳» رسنیو ته د یو وېډیو پیغام په استولو سره ویلي چې د ایران د بهرنیو چارو وزارت مرستیال محسن بهاروند چې د ایراني پلاوي مشري کوي د افغانستان د بهرنیو چارو له سرپرست وزیر حنیف اتمر سره د جدي څېړنو ډاډ ورکړی.

یو شمېر نظامي او سیاسي شنونکي په دې اند دي چې دا ډول کړنې په افغانستان کې د جګړې د دوام لپاره د سیمې او د نړۍ د یو شمېر هېوادونو استخباراتي هڅه ده او د پردیو د نیابتي جګړې د غځولو لار ده.

د ایران پارلمان یو مهم غړي څرګنده کړې چې د نومبر په میاشت کې په دې هېواد کې د حکومت ضد مظاهرو پر مهال ۲۳۰ کسان وژل شوي دي. دا خبر د ایرنا دولتي خبري اژانس ورکړی دی. دا لومړنی ځل دی چې د ایران د پارلمان یو غړی د تېرو اعتراضونو پر مهال د مرګ‌ژوبلې شمېرې وړاندې کوي. د تېر کال د نومبر په میاشت کې په ایران کې د تېلو د بیو لوړېدل د حکومت پر ضد د پراخو اعتراضونو سبب شول. په ایران کې کې د ۱۹۷۹ میلادي کال د اسلامي انقلاب راهیسې، د تېر کال د نومبر څلور ورځني اعتراضونه تر ټولو پراخ او له تاوریخوالي سره مل ګڼل کېږي. Читать дальше...

په خوست کې د میشتو وزیرستانیو کډوالو مشران وايي، د کورونا وایرس له کبله تر نورو خلکو د دوی ستونزې ډېرې شوې دي.

په داسې حال کې چې په افغانستان کې د کرونا ویروس د مثبتو پېښو شمېر له ۱۶ زره زیات شو په دې هېواد کې اندېښنې مخ پر زیاتېدو شوې.

په بهرنیو هېوادونو کي کارګران پاکستان ته په اربونو ډالره زرمبادله لېږي او اوس چې هغوی په ستونزو کې راګېر دي نو له خپله حکومته هم هېر دي

د مې پر ۳۰مه په کابل کې د خورشېد په نوم د يوه شخصي ټلویزیون په موټړ چاودنه وشوه چې يو شمېر ژورنالستانو ته په کې مرګ ژوبله واوښتله.

مجلې د نوم نه‌ښودلو په شرط په کوټه کې د درېیو طالب سرچینو له قوله راپور ورکړی، کېدای شي چې د طالبانو مشر ملا هبت‌الله اخندزاده د کرونا ویروس له امله مړ شوی وي.

هغه د پاکستان د نامتو هنرمند جمال شاه مشر ورور او د مجسمه ساز مبارک شاه پلار وو.

د بلوچستان حکومت اعلان کړی دی چې د جون له دویمې نېټې به د سهار له نهو د مازیګر تر اوو بجو ټول مارکېټونه او دوکانونه خلاص وي.

ټرمپ پرون د جون په لومړۍ، پر ایالتي مشرانو غږ وکړ چې له سپارښتنې سره سم، د مظاهرو د مخنیوي لپاره په هر ایالت کې زیات شمېر د ملي ګارد ځواکونه په دندو وګوماري، که نه دی به د امریکا پوځ ورواستوي.

په داسې حال کې چې په افغانستان کې د کرونا ویروس د مثبتو پېښو شمېر له ۱۶ زره زیات شو په دې هېواد کې اندېښنې مخ پر زیاتېدو شوې.

په کوټه ښار کې د رېستورانونو مالکان وايي چې ټولبند بې ۸۰ سلنه کاروبار اغېزمن کړی دی او نه شي کولای چې د خپلو کارګرانو تنخاګانې او د ځای کرایه پرې کړي. ډېری مزدوران یا خو پر کور بې کاره ناست دي یا د کور خرڅونو پوره کولو حیران دي. په دې اړه صمد شبنم ویډیويي راپور وګورئ.

په فرانس کې د کورونا مخنیوي په هدف پورته کړل شوي ټولبند کې تر نرمۍ وروسته ځینې ښوونځي د مې پر ۱۱مه بیا پرانېستل شول خو دا چې د سماجي فاصلې ساتو په ګډون د کورونا مخنیوي نور هدایات له تېرو دوو اوونیو راهیسې په سکولونو کې په څه ‌‌‌‌‌‌ډول عملي کېږي پر دې اړه درته اسرار عالم مومند د رویټرز خبري اژانس راپور وړاندې کوي چې پکې د یو سکول حال راخېستل شوی.

د فراه ولایتي روغتون ۱۵ ډاکتران په کرونا ویروس اخته شوي دي. د فراه د عامې روغتیا رئیس عبدالجبار شایق ازادي راډیو ته وویل: "له نېکه مرغه هغه ډاکتر صاحبان چې په کرونا اخته دي، جدي علایم نه‌لري. کورنۍ قرنطین مراعتوي او که خدای کول تر قرنطین وروسته به بېرته دوهمه معاینه ورکړل شي." د فراه ولایت د عامې روغتیا رئیس له خلکو غوښتي چې د کرونا ناروغۍ څخه د ځان ژغورنې لپاره دې د ډاکترانو سپارښتنې په نظر کې ونیسي. د فراه د روغتیايي چارواکو په وینا په دې ولایت کې په کرونا د اخته کسانو شمېر ۱۷۴ تنو ته رسېدلی چې ۱۸ تنه‌یې رغېدلي او یو تن وفات شوی دی.

د ژغورنې نړیواله کميټي IRC وايي، افغانستان له بشري ناورین سره مخامخ دی ځکه چې د کورونا وایرس پېښې له تشخیص پرته په زياتېدو دي.

د کندز په خان‌اباد ولسوالۍ کې د یو ماین چاودنې اووه کارګران وژلي او شپږ نور یې ټپیان کړي دي. د کندز د والي ویاند عصمت‌الله مرادي نن سې شنبه ازادي راډیو ته وویل، دا مرګ‌ژوبله هغه مهال اوښتې چې تېره ورځ ماښام د خان‌اباد ولسوالۍ د جنګل باشي سیمه کې د کارګرو پر یو زرنج موټر د طالبانو له‌خوا خښ شوی ماین وچاودېده.  نوموړي زیاته کړه، د ۴ تنو ټپیانو روغتیايي وضعیت ښه نه‌وي او د درملنې لپاره د کندز حوزوي روغتون ته انتقال شوي دي. هغه زیاته کړه چې د خان‌اباد د جنګل باشي سیمه د وسله‌والو طالبانو کنټرول... Читать дальше...

روان کال به په فراه ولایت کې د هندواڼو حاصلات څه باندې ۶۸۹ زره ټنو ته ورسېږي. د دغه ولایت د کرنې رئیس عبدالمنان متین ازادي راډيو ته وویل، وړاندوینه دا ده چې روان لمریز کال به د فراه ولایت د هندواڼو حاصلات ۶۸۹ زره ۴۰۰ مټریک ټنو ته ورسېږي. د نوموړي په وینا اوس‌مهال په دغه ولایت کې په ۱۹ زره ۱۵۰ هکټاره ځمکه کې هندواڼې کرل شوي. تېر کال هم په همدې ولایت کې ۱۸ زره ۴۰ هکټاره ځمکه کې هندواڼې کرل شوې وې چې ۶۵۰ زره ۲۶۸ مټریک ټنه هندواڼې یې کړې وې. د ښاغلي متین په خبره د تېر کال په پرته روان کال د فراه کرنیز محصولات په سلو کې ۶ سلنه زیات شوي. Читать дальше...

د افغانستان د اقتصاد عالي شورا د هوايي دهلېزونو له لارې د غالیو د صادراتو لپاره شپږ سلنه سبسایډي په پام کې نیولې ده. د افغانستان د پانګې اچونې او سوداګرۍ خونې د عامه اړیکو مرستیال جان اقا نوید نن ازادي راډیو ته وویل چې دغه اقدام د وطني غالیو د صادراتو د زیاتوالي او د ګاونډیو هېوادونو له لارې د غالیو د قاچاق د مخنیوي په هدف ترسره شوی. ښاغلی نوید زیاتوي دغه کار افغان سوداګر هڅوي چې با کیفیته غالۍ تولید او صادرې کړي، د افغاني غالیو سکټور چې د کیفیت له امله په ګرده نړۍ کې لومړی و او دا مهال له ستونزو... Читать дальше...

په افغانستان کې که څه هم د حکومت او طالبانو ترمنځ د خبرو د پیل لپاره هڅې روانې دي، خو لاهم په هېواد کې درنې جګړې روانې دي او د تشدد په پېښو کې هره ورځ افغانان وژل کېږي.

کرملېن وايي د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ پرون دوشنبه له خپل روسي سیال ولادیمیر پوتین سره په ټلیفوني خبرو کې د سږني کال په وروستیو کې د روسیې په ګډون د اووه سترو صنعتي هېوادونو د پراخې سرمشریزې د جوړېدو لپاره د خپل وړاندیز په اړه معلومات ورکړل. په داسې حال کې چې ټوله نړۍ د کرونا له وبا سره لاس او ګرېوان ده، ټرمپ تېره اوونۍ وویل، د 'G7' سرمشریزه به چې د راروانې جولای میاشتې لپاره‌یې پلان کړې وه، د روان کال تر مني پورې وځنډوي او په دې غونډه کې به روسیې، اسټرالیا، جنوبي کوریا او هند ته هم د ګډون بلنه ورکړي. Читать дальше...

میسر لیکي د وزیرانو ګومارنه او د کابینې پوره کېدل، د چارو د سمون او پر وخت ترسره کېدو لپاره خورا اړین دي، خو هغه څه چې د اندېښنې وړ دي، د سرپرستۍ د ناوړه دود دوام دی.