Новости за 23.09.2021

Эл аралык укук коргоочу уюмдар талибдер Ооганстандын Герат шаарында кыз-келиндердин укуктарын одоно бузуп жатканын билдиришти. 12-августта шаар “Талибандын” колуна өткөндөн бери ашынган исламчыл кыймыл активисттерди, белгилүү аялдарды куугунтуктап, кыз-келиндердин билим алуу, иштөө жана көчөгө ээн-эркин чыгуу укугун чектеп, бети-башын чүмкөп жүрүүгө милдеттендирди, тынч жыйындарга чогулуу укугун бузууда, - деп белгиленет 23-сентябрда Human Rights Watch (HRW) жана Сан Хосе мамлекеттик университетинин... Читать дальше...

"Азаттык" радиосунун кабарчысы Бактыгүл Чыныбаева Internews Earth Journalism Network жана Stanley Center for Peace and Security программасынын климаттын өзгөрүүсүн чагылдырууга байланышкан стипендиясына ээ болду. Дүйнөнүн 20 журналистине берилген бул мүмкүнчүлүктүн алкагында ал Шотландияда ноябрь айында өтө турган БУУнун климаттык өзгөрүүлөргө байланыштуу 26-саммитин чагылдырууга барат. Мындан тышкары ал Шотландия менен Британиянын айрым басылмаларына англис тилинде Кыргызстандагы экологиялык маселелер тууралуу баяндарды жазып турат. Читать дальше...

"Росскызматташтык" уюмунун башчысынын кеңешчиси аталган мекеме жаштар менен кандай иштерди алып барганын белгиледи. Ал Кыргызстандан барган катышуучулардын спорттук ийгиликтери тууралуу айтып берди.

2020-жылы Кыргызстан эне өлүмү боюнча Чыгыш Европа жана Борбор Азия өлкөлөрүнүн ичинен экинчи орунга чыкты. Бул жылы жалпы 54 кош бойлуу аял каза болду. Алардын 28и коронавирус инфекциясы жугуп, оорусу өтүшүп кеткендер. Бул тууралуу "Азаттыкка" Саламаттык сактоо жана социалдык өнүктүрүү министрлигинин башкы акушер гинекологу Раиса Асылбашева айтты. "Вирус жаңы болгондуктан, алгач оору жуктурган бойкат аялдарды кароо кыйын болду. Азыр абалды жөнгө салдык. Эпидемиологиялык талаптар аткарылууда",- деди ал. Читать дальше...

БУУнун Коопсуздук кеңешинин туруктуу 5 мүчөсү Ооганстанда стабилдүүлүктү орнотуу маселесинде бир пикирди карманышат. Баш катчы Антониу Гутерриш “бешилтиктин” тышкы иштер министрлери менен жолугушуудан кийин Британия, Кытай, Орусия, АКШ жана Франция Ооганстандын тынч жана туруктуу болушуна, гуманитардык жардамдын тоскоолдуксуз, дискриминациясыз бөлүштүрүлүшүнө кызыкдар деп билдирди. Баш катчы министрлер Ооганстанда аялдар менен кыздардын укуктары урматталууга, өлкө террорчулар башпааналаган жерге айланбоого... Читать дальше...

23-сентябрь – Мамлекеттик тил күнүнө Мамлекеттик тил жана тил саясаты боюнча улуттук комиссия Исхак Раззаков атындагы Кыргыз мамлекеттик техникалык университетте жыйын өткөрдү. Ага мамлекеттик тил комиссиясынын төрагасы Сыртбай Мусаев, мамлекеттик жана муниципалдык мекемелердин кыргыз тили боюнча адистери, жогорку окуу жайларынын проректорлору жана мектеп мугалимдери катышты. Жыйында мамлекеттик тилдин абалы тууралуу талкуу болуп, көйгөйлөр айтылды. Соңунда улуттук комиссия тилди өнүктүрүүгө... Читать дальше...

21-сентябрда парламенттеги комитет жыйынында депутат Мирлан Жээнчороев менен башкы прокурор Курманкул Зулушев кайым айтыша кеткени коомчулуктун көңүлүн бурду. Депутат өзүнө "компромат издешип", "опузалоо болуп жатканын" билдирди. Башкы прокурор Курманкул Зулушев андай тапшырма жоктугун, бирок эгер кааласа депутатка илинчек табуу кыйын эместигин эскертти. Жээнчороев агынан жарылганда Президент артка кайтарган мыйзам долбоорун парламенттин Укук тартиби, кылмыштуулук менен күрөшүү жана коррупцияга... Читать дальше...

24-сентябрда Кыргызстандын аймагында жаан-чачын жаабайт. Батыш тараптан келген шамалдын ылдамдыгы секундасына 4-9 метрге, күндүз Ысык-Көл, Нарын облустарынын кээ бир райондорунда 15-20 метрге жетет. Абанын температурасы: Чүй облусунда түнкүсүн 5...10, күндүз 22…27; Талас жергесинде түнкүсүн 3...8, күндүз 20…25; Баткен, Ош, Жалал-Абад дубандарында ​түнкүсүн 10…15, күндүз 26…31; Ысык-Көл облусунда түнкүсүн 6…11, күндүз 20…25; Нарын облусунда түнкүсүн 2…7, күндүз 20…25; Бийик тоолордо түнкүсүн -2…-7... Читать дальше...

Кыргызстан Кумтөр алтын кенин башкарууну өз колуна алгандан берки төрт ай ичинде 4,1 тонна алтын өндүрдү. Бул тууралуу 22-сентябрда “Азаттык” радиосуна Министрлер кабинетинин төрагасынын орун басары Акылбек Жапаров билдирди. Жапаровдун айтымында, ал алтын азыр Кыргызстанда, өкмөт 61-62 миллион доллардан ашуун таза киреше болорун мерчемдөөдө жана ишкананын акчасы өлкөнүн ичинде сакталууда: "Кыргыз Голд" компаниясынын акчасы Кыргызстандын банктарындагы эсептерде эле сакталып турат. Анын акчасын өкмөт же башка тараптар алып алган жери жок. Читать дальше...

Бул 6-ноябрь күнү Лас-Вегаста (АКШ) өтө турган беттешке карата уюштурулган биринчи маалымат жыйын болгон.

Кыргыз-тажик чек арасындагы айылда эксперименталдык гимназия мектебин түптөп, аны мыкты билимканалардын катарына кошо алган педагог Гапыр Мадаминов базар экономикасы күч алганда кантип акысыз мектеп ачканы, өзү иштеп чыккан окутуунун жаңы ыкмалары жана "Энелер мектеби" туурасында "Азаттыкка" айтып берди.

Словакияда укугу бузулуп жатканын айткан кыргызстандык жумушчулар менен жолугуу үчүн аларды бул өлкөгө жиберген компаниянын жетекчиси жөнөп кетти. Бул тууралуу 23-сентябрда Тышкы иштер министрлиги билдирди (ТИМ). Мекеменин маалыматына караганда, быйыл жыл башында 13 кыргызстандык тийиштүү уруксат документтеринин негизинде «Эдвайс Кей Жи» компаниясы аркылуу Словакияга иштегени кеткен. Аларга жумуш бере турган транспорттук ишкана тууралуу жана шарттары боюнча бардык маалымат берилген. “«Эдвайс... Читать дальше...

Жогорку Кеңештин мурдагы депутаты Кубанычбек Нурматов Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетинин (УКМК) тергөө абагына 20-ноябрга чейин камалды. Бишкек шаарынын Биринчи Май райондук соту 22-сентябрда анын бөгөт чарасын карап, ушундай чечим чыгарганын мекеменин басма сөз кызматы билдирди. Кубанычбек Нурматов 500 миң долларлык алдамчылыкка шектелип 20-сентябрда колго түшкөн. Анын талапкерлиги Кыргызстандын Тажикстандагы элчиси кызматына парламенттин Эл аралык иштер, коргоо жана коопсуздук комитетинде быйыл 1-сентябрда жактырылган... Читать дальше...

Словакияда айдоочу болуп иштеген кыргызстандыктар укуктары бузулуп жатканына даттанып, кыргыз бийлигине кайрылды. Ал эми кеңсеси Словакияда жайгашкан Lemond s.r.o. ишканасы айдоочулар жөн жерден ызы-чуу чыгарып жатышканын айтууда. Кыргызстандык жумушчулар менен жолугуу үчүн аларды бул өлкөгө жиберген компаниянын жетекчиси жөнөп кетти. Бул тууралуу 23-сентябрда Тышкы иштер министрлиги билдирди. Арызга кол койгон кыргызстандыктардын айтымында, алардын айрымдары Словакияга ушул жылдын башында, калгандары апрель айында келишкен. Читать дальше...

Жарандык активист, акын Сарвар Турдибоевдин "Жакшы адамдар" аттуу китеби чыкты. Ага автордун жашоодо кезиктирген жакшы кишилер жөнүндөгү эсселери, жарандык жигердүүлүк, ой-толгоо, сүйүү лирикасы багытындагы чыгармалары кирген. Турдибоевдин ырларынын көбүндө Кыргызстанда коомдук-саясий кырдаалдар, резонанстуу окуялар поэзия менен сүрөттөлөт. Орус тилинде жарык көргөн китептин бетачары 25-сентябрда Бишкекте өтөт. Сарвар Турдибоев Лейлек районунда, кыргыз-тажик чек арасындагы аймакта жашайт. Быйыл... Читать дальше...

Чүй облустук Ички иштер башкармалыгы үйлөнүү максатында 20 жаштагы кызды уурдап бараткан жигит кармалганын кабарлады. Ал 23-сентябрда эртең менен "Сосновка" стационардык постунда колго түшкөн. Жол кыймылынын коопсуздугун камсыз кылуу башкармалыгынын адистери ыкчам маалыматтын негизинде "Ауди" автоунаасын токтотуп, кызды куткарышкан. Баштапкы маалыматтарга караганда, 23 жаштагы жигит кызды уурдап, Токтогулга алып баратканы аныкталды. Жагдайды Сокулук райондук милициясы териштирип жатат. Кыргызстанда... Читать дальше...

Коронавируска каршы республикалык ыкчам штабдын бүгүнкү, 23-сентябрагы маалыматына караганда, кечээтен бери Кыргызстанда бул инфекциядан каза болгондор катталган жок. Соңку бир күн ичинде вирус дагы 95 адамдан табылды. Алардын эң көбү Бишкек шаарында (44 адам). Өлкөдө бул оору жуккандардын расмий катталган саны 178 036 адамга жетти, алардын 2595и каза болду. Кыргызстанда 2020-жылдын март айында башталган коронавирус эпидемиясы июль айында курчуп, көп киши каза болгон. Оорунун экинчи толкуну октябрда болгон. Читать дальше...

Чет жактагы журтташтар арасында балдарына кыргыз тилин үйрөтүү кыйла көйгөй жараткан мисалдар арбын. Айрымдар буга өзгөчө маани берип, уул-кыздарын кыргызча сүйлөтүүгө аракет кылат. АКШнын Гавайи аралында жашаган Бакыт Абдишов балдарына эне тилин үйрөтүүнүн сырлары менен бөлүштү. Анын төрт жаштагы кызы Бермет Америкада төрөлүп, чоңоюп жатканына карабастан кыргыз тилинде так сүйлөп, акындардын ырларын жатка билет. -Бакыт мырза, азыр чет жакта төрөлгөн кыргыз балдарынын эне тилин билбей калышы чоң көйгөйгө айланып жатат. Читать дальше...

Чет жактагы журтташтар арасында балдарына кыргыз тилин үйрөтүү кыйла көйгөй жараткан мисалдар арбын. Айрымдар буга өзгөчө маани берип, уул-кыздарын кыргызча сүйлөтүүгө аракет кылат. АКШнын Гавайи аралында жашаган Бакыт Абдишов балдарына эне тилин үйрөтүүнүн сырлары менен бөлүштү. Анын төрт жаштагы кызы Бермет Америкада төрөлүп, чоңоюп жатканына карабастан кыргыз тилинде так сүйлөп, акындардын ырларын жатка билет. -Бакыт мырза, азыр чет жакта төрөлгөн кыргыз балдарынын эне тилин билбей калышы чоң көйгөйгө айланып жатат. Читать дальше...

Украинанын президенти Владимир Зеленский 22-сентябрда Нью-Йорктогу Бириккен Улуттар Уюмунун Башкы ассамблеясында сүйлөп жатып БУУнун ишин кайра жандандырууга мезгил келгенин айтты. Ал коронавирус пандемиясы менен күрөшүүдө уюмда биримдик болбогонун билдирип, COVID-19га каршы вакцинаны алууга мамлекеттерге бирдей мүмкүнчүлүк түзүлбөгөнүн мисал кылды. Буга байланыштуу адамдарга карата адилетсиздикти жоюу үчүн БУУ тиешелүү реформаларды жүргүзүшү керектигин кошумчалап, Украинада жардамчысы Сергей Шефирге кол салуу болгонун айтты. Читать дальше...

Кыргызстандын Тышкы иштер министрлиги (ТИМ) Индиянын Нью-Дели шаарында киши колдуу болгон кыргызстандык кош бойлуу келин жана анын баласынын сөөгүн Бишкекке алып келүү маселеси каралып жатканын билдирди. Расмий кабарга ылайык, кырсык 20-сентябрдан 21-сентябрга караган түнү маркумдун досунун батиринде болгон. Ушул тапта кылмыш иши козголуп, тиешелүү соттук-медициналык экспертизалар дайындалган экен. Шектүүлөр Нью-Дели полициясы тарабынан суракка алынууда.   22-сентябрда Индиянын жалпыга маалымдоо... Читать дальше...

Мамлекеттик бажы кызматы “Кыргызстандан аткезчилик жолу менен Кытайга ташылып кетти” делген алтын концентраты боюнча комментарий берди. Мекеменин маалыматына караганда, импорт жана экспорт Кыргызстандын тиешелүү мамлекеттик органы тарабынан ишканаларга берилген лицензиянын негизинде ишке ашырылат. Ал эми алтын концентратын сыртка ташып кеткен “Гик Кайди” компаниясына ыйгарым укуктуу орган быйыл 26-августта флотациялык концентратты экспорттоого лицензия бергени белгилүү болду. Бажы кызматкерлери... Читать дальше...

Кыргыз тили мамлекеттик макамга ээ болгонуна быйыл 32 жыл болду. 1989-жылы 23-сентябрда “Кыргыз ССРинин мамлекеттик тили жөнүндө” мыйзам кабыл алынып, андан кийин кыргыз тилине мамлекеттик тил макамы берилген. Мамлекеттик тил – мамлекетте иш кагаздарын жана сот иштерин алып барууда, жалпы билим берүүчү орто мектептерде, атайын орто жана жогорку окуу жайларында окутууну жүргүзүүдө бир өлкөдө милдеттүү колдонулуучу тил. Мындан тышкары Кыргызстанда орус тили расмий тил деп эсептелет. “Кыргыз Республикасынын... Читать дальше...

Күрөш академиясынын расмий ачылыш аземи 1-октябрга белгиленип, ага балдар, чоңдор, ошондой эле дзюдо менен машыгууну каалагандар чакырылат.