Новости за 11.09.2019

Оьрсийчоь жоьпаллехь ю, гIалгIайн тутмакх вийна, Соьлж-ГIалахь 300 000 стаг веха.

"За отличие в борьбе против терроризма" цIе йолу къастамаллин билгало елла чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан Нохчийчуьрчу урхаллан куьйгалхочо Алханов Руслана кху беттан 9-хь Соьлж-ГIалахь жима стаг вийначу некъан инспекцин шина белхахочунна. Цунах лаьцна дуьйцуш ду чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан Нохчийчуьрчу урхаллан Instagram-чу агIонехь, хаам бо "Кавказ.Реалиино". Шина полисхочуьнан цIерш йохуш яц.   Маршо Радионо хаам бина ма хиллара, Соьлж-ГIалахь некъан полицин (ГИБДД) белхоша... Читать дальше...

Махкахь 83 школа кхаа рожехь болх беш ю, меттигаш ца тоарна. Ткъа оцу юкъанна дIахьедо Iедалхоша, шаьш 50 сов маьждиг ду хьаладеш бохуш. Цу тIехула хаттар хIоттийнера Маршо Радионо шен сайтехь: Уггаре хьалха доьшийлаш оьшурий - те вайна? Я маьждигаш ца тоьу вайна?

Нохчийчоьнан куьйгалхочуьнга Кадыров Рамзане хIусамаш ехначу зударшкара гуш-хезаш бехкбаьккхина меттигерчу Iедалхоша. Цунах лаьцна видеосюжет гайтина ЧГТРК "Грозный" телеканалан эфирехь. Репортажехь дийцарехь, Асет а, Зарема а, Яхмат а цIерш йолу зударий 20 шо хьалха баха хевшина хилла Хасавюьртахь, ткъа церан доьзалш гIоза-декъал бехаш хилла Нохчийчохь. ХIетте а, дийцарехь, Кадыровга шайна хIусамаш йоьхуш хилла уьш.   Республикерчу Iедалан кьйгалхочун когаметто Тумхаджиев Iийсас дийцарехь... Читать дальше...

Маршо Радио,                                                                                                            Idel.Реалии Ижевскехь шинарийдийнахь Удмуртин парламентна хьалха ша-шен вагийна Iилманчас Разин Алберта. Лоьрийн дан гIо доцуш, велла иза. Ша-шен вагавале, иза лаьттина Гамзатов Расулан "Кхана сан мотт нагахь санна лахь, кийча ву со тахана вала" дешнаш тIехь долу кехат кара а лаьцна. И ирча сурт довзуьйту Маршо Радион ГIезалойн-Башкирийн "Азаттык" редакцино. ЦIеяйархой а, лоьраш... Читать дальше...

Bloomberg: Шемахь гIаш эскаршца операци кечъеш ю Оьрсийчоь Оппозицин ницкъашкара Идлиб схьайоккхуш, гергарчу кIиранашкахь Шемахь шуьйра  операци йоло дагахь бу, Оьрсийчоьнан эскарийн гIоьнца. Оьрсийчоьнан президентан Путин Владимиран "поваран" Пригожин Евгенийн куьйгакIел болу бIеннашкахь тIемалой карарчу заманчохь тIелата кечлуш бу. Танкашца цхьана, 50 стаг цхьана тобанехь а волуш, оьрсийн авиацин гIоьнца буьйлабала Iалашо ю церан. Bloomberg агенталло кхааридийнахь Iорабаьккхина и хаам, шайн къайлахчу хьостанашна тIе а тевжина. Читать дальше...

Миграцин низам кхочушдарца боьзна талламаш беш Узбекистанан 8 вахархо лаьцна Нохчийчоьнан ницкъаллин структурийн белхахоша. Уьш, бакъо а йоцуш, цхьацца белхаш беш хилла республикехь. Къайлаха баьхкинчу мигрантех хIоранна а 2000 сом барамехь гIуда тоьхна кхело. Суьдан пурстоьпаша уьш арабаьхна Нохчийчуьра, хаам бо "Нохчийчоь тахана" агенталло. Болчу хаамца, хIара 2019-гаI шо доладелчхьана нохчийн пурстоьпаша республикера араваьккхина мигрантий низам дохош веана кхечу пачхьалкхашкара лаххара а 30 стаг.

Кадыровхо хьовзийна Асадан салташа БIегIийла доцчу хьолехь гойтуш ву Шемара Оьрсийчоьнан тIеман полицин эскархо. Цунна тIехь боьлу Асад Башаран салтий. Ткъа иза ца кхетта Iаьрбаша шега бечу бегашах, вела а къежаш лаьтта. Амма цатайна шемахоша YouTube каналехула яржийна и видео Iаьрбийн мотт хууш болчу нохчашна. Iаьрбех дерг аьлча, уьш боьлу шаьш язъечу комментарешкахь. "Вайн ваша Ислам Нохчийчуьра ву, дика накъост ву хIара. Хьо цIера Къардахьа юьртара ма ву, вуй?" – хоьтту шемахочо Оьрсийчуьрчу... Читать дальше...

Нохчийчоьнан а, Дагестанан а имам хиллачу Шемилан воккхаха волчу кIантах Джамалуддинах лаьцна кино йоккхуш ю Псковехь. Цунах лаьцна яздо "Комсомольская правда" газето, Оьрсийчуьрчу продюссерна Джафаров Шемилна тIе а тевжаш.   Цо билгалдаккхарехь, фильмехь дуьйцуш ду Оьрсийчоьнан Империн паччахьан Николай I-н цӀийнаха а, цо тӀеоьзна а болчу нахана юкъахь хиллачу Джамалуддинан дахарх лаьцна. Джафаровс дийцарехь, кинояккхархоша хьалхара дакъа даьккхина. ХIинца уьш жигара кечлуш бу Петарбухехь а, Дагестанехь а, Псковехь а кино яккха.

Тбилисерчу Германин векалтна хьалха гулбелира Паьнгазара нохчий. Цара дийхира Нохчийчуьрчу тIеман декъашхо, Гуьржийчохь хьалакхиина а, ваьхна волу Хангошвили Зеламха Берлинехь верна кхоччуш тидам тIебахийтар а, таллар а. Зуламхочун цIеяккхаре а, иза кхела хьалха хIотторе а сатуьйсу гуламхоша. Паьнгазхоша декхарейо Германи Хангошвилих бисинчу доьзална кхерамзалла кхачон. Марсхьокху-беттан 23-чу дийнахь Берлинехь вийна Хангошвили Зеламха. Зулам толлуш полицино лаьцна 49 шо долу Оьрсийчоьнан вахархо. Читать дальше...

Оьрсийчуьрчу Росстато далочу терахьашца, уггар бертахь доьзалш беха меттиг ю Нохчийчоь. ХIара шо доладелчхьана цигахь эзар доьзал кхоллалуш дIаса ца къаьстина 147 а бен. ШолгIачу меттехь ю ГIалгIайчоь – 197. Цунна тIаьхьа ю Тыва (251), тIаккха - Дагестан (278).   Ерриг Оьрсийчоь схьаэцча, официалан кепара хIора кхоллабелчу 1000 доьзална дуьхьал боьхна 621. Стохка хиллачуьнца дуьстича, и терахь кху шарахь 12% лахара ду. Росстато дийцарехь, уггар дукха доьзалш дIасакъаьстина меттигаш ю Ленинградан а (889), Сахалинан а (878) кIошташ.

Гуьржийчоьнан махкахо Хангошвили Зелимхан верна тIехьа лаьтташ хила мега Оьрсийчоьнан Iедалш, хета Iамеркан Цхьанатоьхначу Штаташна. Цунах лаьцна яздо The Wall Street Journal зорбан гIирсо Вашингтонерчу шен цIе ца яьккхинчу хьастана тIе а тевжаш. Цу хьастано дийцарехь, "цӀий Ӏанош ницкъ барна жоьпаллехь ю Оьрсийчоь". Цуьнца цхьаьна цо ца аьлла хьанна оьшуш дара Хангошвили вер, амма цо билгалдаьккхина стаг верна лаьцна волчунна "паспорт делларг Оьрсийчоьнан Iедалш бен хуьлийла дац" аьлла.     EADaily зорбан гIирсо яздарехь... Читать дальше...

Нохчийчуьрчу Соьлж-ГIалин бахархойн терахь тIехдаьлла 300 000. Цунах лаьцна, Чеченстат урхаллана тIе а тевжаш, хаам бина шен инстаграммехь Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана.   Цо дагадаийтина, хIора шарахь иза хуьлуш ма хиллара, ГIадужу-беттан 5-хь Соьлж-ГIалин де даздийр хиларх лаьцна. Кадыровс дийцарехь, оцу бахьанца Iедалша кечйеш ю дезачу денна хьажийна программа.