Новости за 16.07.2019

Эшаршна цензура оьшу, Титиев дIавахана Нохчийчуьра, Нухажиев: Иза бакъ дац

"Китеж" кризисан центрехь шен дех а, ненах лечкъина Iийначу 20 шо долчу нохчийн йоьIан аудио ю аьлла, зорбане яьккхина шен телеграм-каналехь Mash интернет-хьостано. Дахначу шоьтадийнахь нуьцкъаша Нохчийчу дIайигина иза маре яхийта. Керлачу аудио тIехь йоIа шена сагатдан ца оьшу, дерриг а дика ду боху. "Маршалла, со ю иза. Соьгахь телефон яц. Со бертаза цхьаммо а цхьанхьа а ца йигина. ХIора аьхка Нохчийчу денана йолчу доьлху тхо. Лаамза маре дIаяларх аьлла дош а дац, стенна дарстийна аш? Дерриг а окей ду!"... Читать дальше...

Дайн хIаваан кема Шелковск кIоштарчу Новощедринерчу хIусамна тIе доьжначул тIаьхьа оцу кIоштара еа эвлара бахархой ток йоцуш бисина аьлла, хаамбина регионерчу орцан министралло. Охьадужучу заманчохь Новощедрине а, Старощедрине а, Червленная-Узловая а, Привольное а олучу ярташка ток кхачон серий хедийна хилла кемано. Маршо Радионо яздира, "Интерфаксан" хаамна тIе а тевжина, Нохчийчуьрчу Новощедринерчу хIусамна тIе шинаридийнахь долара жима хIаваан кема доьжна аьлла. Пилоте урхалла а ца даделла, кема нах бехачу цIенна тIедоьжнера. Читать дальше...

Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана шен администрацин керла куьйгалхо къастийна индустрин а, энергетикан а хилла министр Таймасханов Галас. Цуьнан хьалхарчу гIовсан декхарш кхочушдийр ду Байсултанов Идриса. Администрацин структурийн дакъойн куьйгалхошца дIахьочу цхьанакхетарехь бина и хаам Кадыровс. "Пачхьалкхан урхаллашкахь дуккха а болх бина зеделларг долуш, ша бакъволу говзанча а, къинхьегамхо а ву Галас а, Идрис а. Цундела бина ас и сацам. Администраци кхин а лакхарчу тIегIане цу шиммо кхачор ю аьлла тешна ву со"... Читать дальше...

Иркутскехь токхамаш хиллачу кIошташкара дарбан цIийне кхачийначу бахархойн терахь 700-нне лакхадаьлла. ТIаьххьарчу шина дийнахь лоьрийн гIо эшна 144 чевнаш хиллачу стагна, царех 78 лазартне охьавиллина, хаамбина ТАСС агенталле регионерчу орцан министралло. Верриг а дарбан хIусамехь ву 725 вахархо, ду царлахь 153 бер а. КIирандийнан зерашца, 647 вахархо вара дарбанна охьавиллинарг. Карладоккху, байначу беттан 25-чохь Иркутскан кIоштахь хи тIедаьлла, 100 гергга эвла дIатакхийнера. Велира 26 стаг. Читать дальше...

ХIусамехь ницкъбо шайна аьлла, 100 гергга зудчо арздина Европерчу адамийн бакъонашкахула йолчу кхеле (ЕСПЧ). "Интерфакс" агенталло бина и хаам, Страсбурган кхелехь Оьрсийчоьнан векал волчу суьдхочо Дедов Дмитрийс еллачу информацица. Оьрсийчоьнан юстицин министраллехь хьалхо дIахьедира, 2010-чу шарера 2018-чу шаре кхаччалц ЕСПЧ-е цу тайпа латкъам 6-ммо бен бина бац аьлла. И дIахьедар дира министралло, Оьрсийчоьнан яхархочунна Володина Валерияна 25 эзар евро дIадалар Европан кхело тIедожийча. Цо латкъамбинера кхеле... Читать дальше...

Нохчийчоьнан пачхьалкхан "Грозный" телеканало сюжет гайтина шен эфирехь, културан министро Дааев Хож-Бауддис филармонехь болх беш а боцуш, шайн лаамехь эшарш лоькхучаьргара бехкаш дохуш. Официалехь синбахамаллин белхахой а боцуш, эшарш, иллеш олуш лелачу кегийрхошна шаьш реза цахилар дIахаийтина културан министралло. ХIора иллиалархочун композици магийна хила еза, дерриг а нохчийн менталитетан гурашкахь хилийтархьама кхоьллинчу леринчу комиссино аьлла, дIахьедина министро. Синбахамаллин министраллаца боьзна а боцуш... Читать дальше...

Алексей Александров,                                                                                          Карара хан (Настоящее Время)                                                                            Итт шо хьалха йийначу бакъоларъярхочун Эстемирова Наташин йоIаца къамел Уралехь йина Эстемирова Наталья. Нохчийн-оьрсийн доьзалехь йоккхахниг яра иза: да, беран хенахь махкахваьккхина, Казахстане хьажийна Эстемиров Хьусайн, нана – Свердловск махкара.  Къона йоI йолуш еара Наташа Нохчийчу – Соьлжа-ГIаларчу университетехь деша. Читать дальше...

Нижий Тагилерчу яхархочо петици кечйина Оьрсийчоьнан президентан Путин Владимиран а, Нохчийчоьнан куьйгалхочун Кадыров Рамзанан а, Оьрсийчуьрчу омбудсменан Кузнецова Аннин а цIарах, хиллачу цIийндегара шен йоI схьайоккхуш шена тIехIоттар доьхуш. 2014-чу шарахь Украинера Нижний Тагиле даха дIадаханера и зудий, майрий. Кхеран йоI гучуяьллачул тIаьхьа, барт ийгIина, кхечу зудчунна тIе дIаваханера цIийнда. Цул тIаьхьа шен йоI а эцна, Белгородскан кIошта дIаяханера зуда. Стигалкъекъа-баттахь цунна тIаьхьа а вахна... Читать дальше...

Соьлжа-ГIаларчу бакъонашларъяран "Мемориал" центран хиллачу куьйгалхочо Титиев Аюба хаамбина, ша Москварчу организацехь болхбан дехьаваьлла аьлла. "Москвахь болх бийр бу ас, бертан кехатна а куьгъяздина хIинцале а", - аьлла Титиевс "Интерфаксе" оршотдийнахь. "Мемориалехь" агенталле дийцарца, аналитикан даржехь чIагIвина Титиев. Нохчийчохь бакъонашларъяран болх кхи дIа а беш бу, хьалха а санна адвокаташ тIе а ийзош, нехан бакъонаш Iалашъеш ю, амма "Мемориал" офисан тоххара сан болхбан аьттонаш бац, бакъонашларъярхочо дийцарехь. Читать дальше...

Нохчийчоьнан омбудсмено Нухажиев Нурдис бакъ ца дина Москвара цIа а ялийна, бертаза йоI маре луш ю аьлла, хаамийн гIирсашкахь яржийна информаци. Эшахь оцу ситуаци юкъагIуртур ву ша, амма дуьйцург цхьа бух болуш ду аьлла, шек ву ша боху цо. 20 шо долу йоI Москвара маре яхийта Нохчийчу бертаза цIайигина цуьнан гергарчара, яздора «Медиазона» интернетан зорбан гIирсо, жигархочун Серенко Дарьина тIе а тевжаш. "Дас аьллера цуьнга ша иза Нохчийчу дIаюьгур ю маре яхийта. ЙоIера паспорт дIадаьккхинера... Читать дальше...

Долара жима хIаваан кема доьжна Нохчийчуьрчу Новощедринерчу хIусамна тIе шинаридийнахь, яздо "Интерфакс" агенталло, орцан министраллан хаамашна тIе а тевжаш. Пилоте урхалла ца даделла кема нах бехачу цIенна тIедоьжна. Оцу хIусамера кхо стаг а, ша пилот а дарбан цIийне кхачийна.