Новости за 10.07.2019

Хьан деган йийсарехь веха ИбрахIим... Юсупов ИбрахIим Хьан деган йийсарехь веха ИбрахIим, Лууш хьан ойланех верриг дIаиэн, Даггара лууш хьо гIенах ган даим, Шеллучу хьозанна бен санна шен. Йохуш сайн ойланийн хорханаш чIана, Лоьхур яц ас хийра марзонаш кхин: Ховхачу хьан дагна со хетчахьана Йогучу гIамаршлахь къурд санна хин. Мацца а, ячделча оьмаран денош, Детташ шайн синзаза дагаден ткъес, Кхолламан догIано тIадамаш Iенош, Iалашдан гIорталахь безаман иэс. Сан кийра тIам тоха баьхьар бац бохам... Читать дальше...

ВорхI бер ду вай цхьана ненан, ворхI... Юсупов ИбрахIим ВорхI бер ду вай цхьана ненан, ворхI. Цхьана диттан ворхI га ду вай нийсса. Стоьмаша ца бузахь гаьннийн мор, Къа ду диттан. Дайна цуьнан ирс а. ВорхI бер ду вай ненан. Цкъа делахь, Нана – кIира, ткъа вай - цуьнан денош. ШозлагIа, цу денойх цхьа де лахь, Доьлху кIира, даккхий бIаьрхиш Iенош… Хоттане, 1978 шо

Цхьаболчу накъосташка Юсупов ИбрахIим Ас дагчохь маьждиг деш, аш йора клуб. Со цIаре кхийдаш, аш лохуьра гIура. Олура: «Дин ду - хьан ойланийн туп, Ткъа цул а коьрта ю къоман культура». ДоIанан метта аш йоьшура стих. Ас ламаз дечохь, аш «зарядка» йора. Гечо а кароле, воккхуш со хих, Сан шира «Iадат» аш доккхура Iуора. Сийсазбан гIертара сан деган малх, Олуш: «Ахь лелориг! ЦIена эхь дац и! Йитахьа юккъерчу бIешерийн чалх,  ТIеверза стоьмашна цивилизацин!».   Вайн динан серлоне гIертачу сох  Аш вора «ширачу боданийн молла». Читать дальше...

Сан иллеш, даим а Нохчийчохь диссалаш... Юсупов ИбрахIим Сан иллеш, даим а Нохчийчохь диссалаш,  Махкана тешаме олхазарш хилий.  Оьздачу жатташна юккъера кхиссалаш  Къомана петоха мел гIерта илли. Тхьамда веш ловзаран я да веш тезетан, Ца хаьа мел вуьтур кхиэло ИбрахIим. Цундела диц ма де дешнаш сан весетан: «Сан иллеш, Нохчийчохь диссалаш даим». Хоттане, 1980 шеран июль

Байттамал, кхин суна карор дац дешнаш... Юсупов ИбрахIим Байттамал, кхин суна карор дац дешнаш, Шайх байташ юцуш, ас лелийна дерш. Хьан дагна лулахь ду-кх сан шовкъийн кешнаш - Уьш царна ас охкуш хьо яр-кха теш… Ас хIун де хьан хьажар гуш хилча гIенах, Набаран марзоно ловзош сайн дог?  Ас хIун де хьоьца ас яьккхинчу хенах  Сайн иэсехь йиссинчу, шех хилла бог? Малх шийла схьакхетий, сайн кийра гIорош,  Со муха вохлур ву, кегаеш юкъ? Къевллина дIачIогIуш хьайн деган кораш, Сан коча... Читать дальше...

Дукха луьйш волчуьнга Юсупов ИбрахIим эпиграмма Хьан бага цкъан цкъа а ца йоьду ваьшта, Хьан багах схьадаьлларг – нийсса ах аьшпаш. Пхьоьханахь гулъелча юьртахойн тоба, Дукха луьйш, дойъу ахь массеран собар. Хьан бага екаш ю, ца соцуш денна, Ши шай а пайда бац ахь бахьаш цIенна. Хьо боккха бала бу хьо волчу дена. Хьох кула хуьлуш ю хьан нана къена. ГIаддайна, чутаьIна хьан ший а белш а: Лела уьш совбаьлла хьан корта беса. ШайтIанан мас санна, мотт бу хьан беха, Уьшалахь кхиъна бу хьан аьшпийн Iеха. Читать дальше...

Дика а, вон а сан кхин хьоьца дац... Юсупов ИбрахIим Дика а, вон а сан кхин хьоьца дац. Ца оьшу гIерта со тIехIитто дуйнна. ДIаяхна марзонаш схьайогIур яц. Суна хьо йицъелла Iуьйранна дуьйнна. Хила а там бу-кха хьо – бакъ, со – харц. Делахь а, безаман хи лекъна даьлла. Мажбелла шовданна уллера арц. Хьо суна хIинцале йицъелла яьлла.  Ма гIерта, пIелгаш а сеттадеш хьайн, Сан дагахьбалламан мIаьргонаш хьаста. Мархаша дIалеци беттаса кIайн.  Тахханехь сацам би ас хьоьх дIакъаста.  Дицди ас хьо сайна евзина шо... Читать дальше...

Безаман кехат Юсупов ИбрахIим 1 Езар, хьо бахьанехь юха денбелла  Сан безам - леринарг ас хьалха белла,  Кхин гур дац моттарна исбаьхьа гIан. ХIинца-м хьо дIахIоьтти, сан хьоме хьаша, БIаьргашца баго сан гIайгIанан маша,  Ларийнарг сан дагчохь шен хьукма дан.  Меллаша дIаэхарх къоналлин шераш,  Йовхонна къий ца ло хьан бIаьргийн цIераш. Йогу уьш, Iенош шайн комаьрша нур. МIаьргонан баррамал хьаьжча а хьайга, БIаьцанца ов детташ сан деган Iайга, Ахь карзахдоху сан ойланийн сур. Суна-м ца кIордадо хьоь еза баха... Читать дальше...

Сихаллехь дицдина весеташ дайн... Юсупов ИбрахIим Сихаллехь дицдина весеташ дайн, Алийша, махкахой, вай мича хьаьвдда? Гонаха бIаьрг тоха хан яц-те вайн? Ма чIогIа цIубдо вай дуьненан хьаьвда?  Хьомечу дайн лаьттах сан лазам бу. И бу ас гуттар а сайн кийрахь къуьйлуш. Со иза иллешкахь дIакхайкхош ву, Сих-сиха Даймахках дага а вуьйлуш, Хийлазза: «Замано ерзайо чов»,  Бохуш,аш сан лерехь «зурманаш» лекхна. Де-дийне сеттина лаьтта дIо стов, Теш бу сан бераллин дIо берд а текхна. Мичахь ду цаьршинна лерина гIо? Читать дальше...

Швецехь дIахецаза ву Садулаев Мансур, ХьажцIа гIур ву 2600 стаг, Юьртахо вийнарг кхеле озийна

Нохчийчохь 48 регионан проект кхочушъян дагахь ду меттигера Iедалш. Уьш дакъа ду 14 къоман проектан, яздо "Регнум" агенталло. Уьш кхочуш ян делларг ду 13 миллиард сом, хаам бина республикан Iедалан куьйгалхочо Хучиев Муслима. Цо дийцарехь, юьхьарлаьцна проекташ кхочун ян 250 контракт хIоттийна Iедалша, ткъа иза 90% процент барам бу берриг а бан безачу белхан. Хьалхо Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана дIахьедар динера республикехь 5 шаранна лерина тайп-тайпана проекташ кхочуш ян 180... Читать дальше...

Нохчийчохь Теркйистан кIоштарчу полицин декъе гIо доьхуш вена хилла шинарин дийнахь 53 шо долу меттигера вахархо. Цо дийцарехь, "Лада Приора" машенна хьалха Лакхарчу Невра воьдуш цо дIавига чухаийна некъаца лаьтташ хилла стаг. ЧIулга-юьртан йистехь чIург иккхина иза хуьйцуш машен долахо а витина дIавахана некъахо, машен чуьра 4500 сом ахча а лачкъийна. Сихонца арабевлллачу полицин белхахой тIаьхьакхиъна къунна. Иза хилла оццу Теркйистера 30 шо долу вахархо, чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан Нохчийчуьрчу урхаллан зорбан сервисо.

Филиппович Екатерина Соьлжа-ГIаларчу Исакова Лизана заьIапхочун кехат тешнабехкца даьккхина шена, боху талламо. Шерашкахь лелла иза шен петар тояр доьхуш, ткъа тойинчул тIаьхьа Iедалхоша видеокамераш хIиттийна чу, тергалйина иза. Къайлаяьхна латточу камерша гайтина, ша бIаьрзе ю, энаша лаьцна, меттахъхьалуш а яц, баьхна зуда, гIудалкхца бала боцуш, шена гонах мел дерг а гуш, чухула яьлла хьийзаш. И хилам базбеш гайтина "Грозный" телекомпанино, бийцаребо хIинца ерриг а Нохчийчоьно. Бакъду, догIуш... Читать дальше...

Оьрсийчоьнан Iедалша юха а бакъо яла мегаш ю шайн кеманашна Гуьржийчу лела. Цул тIаьхьа Москох дийцаре дан дагахь ю Тбилисица визан раж дIаяккхарца доьзна хаттар. Цунах лаьцна яздо "Коммерсанто", дипломатин хьастанашна тIе а тевжаш. Цу хьастанаша дийцарехь, Москох реза хилла "Рустави" телеканалан эфирехь Оьрсийчоьнан президент Путин Владимир сийсазвеш къамел динчул тIаьхьа хиллачу гуьржийн Iедалийн реакцина. Гуьржийчоьнан президенто Зурабишвили Саломес емал дира журналисто Габуния Георгийс... Читать дальше...

2019-чу шарахь Нохчийчуьра ХьаьжцIа ваха аьтто хир бу 2600 стеган. Цунах лаьцна дIахьедар дина республикерчу муфтийс Межиев Салахьа, хаам бо ТАСС агенталло. Нохчийчуьрчу динан урхаллан куьйгалхочо дийцарехь, царна кечйина ю автобусаш а, хьешан хIусамаш а, ткъа иштта барт бина Соьлж-ГIалара Джидде кема лелийта. ТАСС агенталло далочу терахьца, Марсхьокху-беттан хьалхарчу деношкахь долало хьаьж дан верриг а Оьрсийчуьра СаIудийн Iаьрбийн пачхьалкхе гIур ву 20 500 бусалба стаг.

Нохчийчохьтеллина даьлла БIачи-Юьртара вахархо верца доьзн бекхтакхаман гIуллакх. И зулам дарна бехке веш ву цу эвлара 60 шаре ваьлла вахархо. Талламан версица, 2018-чу шарахь Марсхьокху-баттахь Куршлойн кIоштарчу БIачи-Юьртахь цабезам хиларна цо урс диттина шайн юьртахочунна. Хиллачу чевнех и стаг велла. Таллламан комитетан белхахоша тоьшаллаш гулдина куьгбехкениг кхеле озор Iалашонца. Уьш тIечIагIдина прокуроро, хаам бо "Нохчийчоь тахана" агенталло.

Швецехь шинарин дийнахь лаьцна "Вайфондан" куьйгалхо Садулаев Мансур дIахецаза ву полицино. Цунах лаьцна "Маршо Радионе" хаам бина Садулаевн накъосташа. Бакъонашларъяран а, гIо-накъосталлин а вовшахтохаралла кхоллархо лецира Стокгольман аэропортехь, кемантIера охьабиссина схьабогIучу некъахошна юкъара схьа а ваьккхина. Садулаевгара дIаяьккхина телефон а, цуьнгахь хилла хIуманаш а. Цул тIаьхьа иза дIавигина Нючёпинг гIалан полицин декъе. Бакъонашларъярхо лацаран бахьана билггал хууш дац. Цхьаболчу... Читать дальше...