Новости за 18.07.2018

Оьрсийчоьнан ФСБ-н белхахо ю ша бохуш, бозбунчалла лело гIиртина 41 шо долу ГIалгIайчуьра яхархо ю таIзар динарг. Магасерчу кхело 300 эзар сом гIуда тоьхна цунна. ГIалгIайчоьнан прокуратуро бинчу хаамца, цу зудчунна бехке диллинарг ду, харц дерг а дуьйцуш, нехан бахам шен дола баккха гIортар. Ша ФСБ-хь болх беш ю, шена вевзаш цу структурехь болх беш лаккхарчу даржехь волу эпсар ву бохуш, шена вевза цхьа стаг ле а веш, ахча даккха гIерташ хилла и зуда, цунна дахаран халонех хьалхаволуш гIо дарна. Читать дальше...

*** Хьан йи хьо, Нохчийчоь, Хьуна дай хIитта, Хьо оьшурш, цаоьшурш Бохуш, нах литта?   Мила ю хьан нана, Мила ву да а? Мила ву, хьо екъна, Кхаьчнариг дакъа? Мила ву гергара, Мила ву хийра? Мила ву каш хьарам Хьан лаьттан кийрахь?   Мила ву юкъархо, – Хьуна тIевало? Муьлш бу и устазаш, – Хьо еза Iамо?   Мила ву уьш эшнарг, – Хьан сих са дага? Мила ву уьш лехнарг, – Хьан сих са къага?   Милла а ву, амма вац Шарипан Леча. Цхьа а вац цунна дарс Хьеха я эца. Читать дальше...

Абдулаев Леча Истори Истори еш бохку нах. Нах бохку истори юттуш. Историх дIалуш бу мах, – Эхартах бала цахIуттург. Дуьненан терза ду узуш, Тоьллачун кеда мел буьллуш, Эшначун кад къинойх бузуш, Историн кхел кхочушхуьлу. Историн тоьлларг ву бакъ. Истори – тоьллачийн джаннат. Харцверг вац, эшнарг ву хьакъ Историн жоьжагIатанна. Истори лохуш бу нах, Цунах луш дIабоьхху мах… Истори – Iесачу нехан Эхарт ду. Бехк а бац лиэрх.

Словакин Iедалша Оьрсийчоьне дIавелла Федералан кхерамазаллин сервисо дIавоьхуш хилла ГIалгIайчоьнан вахархо Яндиев Аслан. ФСБ-но бинчу хаамца, Яндиевна бехке дуьллуш ду 2006-чу шарахь Буру-гIалахь, 4 стаг а вуьйш, терроран тIелатарш дар. ФСБ-но чIагIдо иза Басаев Шемилан тобанан декъашхо хилла бохуш.    Яндиевс шена буьллу бехкагш тIе ца дуьту. Amnesty International вовшахтохаралло бинчу хаамца, иза Оьрсийчуьра дIавахана хилла 2008-чу шарахь, ца дина зуламаш бахьана долуш Iедалша ша хьийзорна кхоьруш. Читать дальше...

Титиев Оюбан дов хаттар дIатеттина еарин дийне. Бахьана ду цигахь дакъалоцуш бакъонашларъярхочуьнан адвокат ца хилар. Титиевн дов хатта долийра Шеларчу суьдехь билгалъяьккхинчу хенал а 20 минот тIаьхьа. Титиев кхелехь вара, дакъаолоцуш а вара шен гIуллакх листа долош. "Кавказский узело" бинчу хаамца, цунна гIортор ян Шела веанера "Мемориал" центран кхеташонан куьйгалхо Черкасов Александр. Титиевн дов хаттарехь бу цхьамоггIа хаамийн агенталлийн а, телевизионан а журналисташ.

Яздархочун дахарх ах Юсупов Iилмана дIадаьхьна Нохчийчохь, амма хIинца иза шайн яздархо лору Швецерчу поэташа а, прозаикаша а. Ткъа хьаьнца йисина цуьнан ойланаш, кхолларалла, гойту Iилманан книгаша - Нохчийчоь, цуьнга лаьтта ойла ю коьрта тема. ДIаоьхучу шерех, тIегIертачу къаналлах ю хIара байт.

Шалха агент хиллачу Скрипаль Сергейна а, цуьнан йоIанна Юлияна а Британерчу Солсберехь дIаьвшен тIелатар дина хилла 6 стагах лаьтттачу тобано, шен коьртехь Оьрсийчоьнан Талламан коьрта урхаллан белхахо йолу зуда а йолуш. Цунах лаьцна хаам бина The Daily Mail зорбанан гIирсо, Британин лерринчу сервисашкарчу хьастана тIе а тевжаш.    Цу тайпа ойла кхоллаелла талламхойн, Солсбери гIалана гергахь йолчу Эймсберехь "Новичоках" дIовш даьллачу Роули Чарльзан вашас тоьшаллаш динчулла тIаьхьа. Цо дийцарехь... Читать дальше...

Нохчийчуьра ши яхархо сацийнера Минеральные Воды кеманпортехь Чиллан-беттан 6-чу дийнахь, цу шиммо йохьуш йолу дешин хIуманаш бахьана долуш.  Дубайра кеманца Минеральные Воды гIала еанчу Нохчийчуьрчу шина зудчо декларацех чекхъяькхина ца хилла шаьш йохьуш йолу 306 грамм йозалла йолу 31 ювелиран хIума. Аэропортехь арахьара чуйохьучу хIуманна тIера ял йоккхучу хьукматан белхошка аьлла хилла цу шиммо церан мах 10 эзар доллра а бен бац. Ткъа цхьана зудчо цхьайолу хIуманаш къайлаяьхна а хилла. Амма эксперташа кхин мах хадийна дешин ... Читать дальше...

Нохчийчохь гучуйолуш ю экстриман керла тайпа - Rope jumping (тIергашца чулелхар). Иза ду, когех алпинистийн тIергаш а тийсина, лерринчу амортизацин гIирсах пайда а оьцуш, лекхачу меттера чулелхар. Цунах лаьцна хаам бина Нохчийчоьнан Iедалан туризмехула йолчу комитетан куьйгалхочо Байтазаев Муслима, хаам бо chechnyatoday.com сайто. Байтазаевс дийцарехь, и тайпа экстрим юкъаяккха цо республике кхайкхина цу тайпачу самукъадаккхарехь говза йолу "Nо fear" (Кхерам бац) цIе йолу тоба. Цуьнан декъашхой Нохчийчохь дуьххьара... Читать дальше...

Титиев Оюбан дов хоттуш кхелан кхеташо дIахьура ю Шелахь схьайиллинчу рожехь. Бакъонашларъярхочунна бехке дуьллуш ду наркотикаш лелор. Амма цо полисхоша уьш шен машенна чукхиссина боху. Титиев лаьцна латтош ву талламан изоляторехь кхушеран Дечкен-беттан 9-чу дийнахь дуьйна. Цуьнан гIуллакх политикан бух болуш ду аьлла, иза дIахецар дехна цхьамогIа дуьненаюкъарчу бакъонашларъярхойн вовшахтохараллаша а, политикша а, бевзаш болчу юкъараллан жигархоша а.

Туркойчохь бехачу нохчийн аьтто хир бу, Оьрсийчу а баьхкина, Нохчийчоь йовза, леррринчу программех пайда а оьцуш. Цунах лаьцна шинарин дийнахь хаам бина туркойн делегацина юкъахь Соьлж-ГIала веанчу дуьненаюкъарчу исламан бизнесан вовшахтохаллан вице-президенто Кылыч Хьусейна, хаам бо Кавказ.Реалиино. Цо дийцарехь, буьйцурш бу Оьрсийчоьнан имперера паччахьан заманахь даймахках бевлла туркойн пачхьалкхехь баха хевшинчу нохчийн доьзалийн тIаьхьенех болу нах. Туркойн дегелегаци Соьлж-ГIала еана кхаа денна леринчу визитаца... Читать дальше...