Новости за 07.04.2021

د امریکا متحده ایالات غواړي له خپلو متحدانو سره پر دې خبرې وکړي چې په چین کې د ۲۰۲۲م کال په المپیک لوبو کې ګډون ونه‌کړي. واشنګټن له ننه نږدې څلور لسیزې مخکې په ۱۹۸۰م کال کې په پخواني شوروي اتحاد کې د المپیک لوبې د دې لپاره بایکاټ کړې چې شوروي ځواکونو پر افغانستان یرغل کړی و. د امریکا د بهرنیو چارو وزارت له ویاند څخه چې کله د سې شنبې په ورځ پوښتنه وشوه چې له خپلو متحدانو سره به یوځای د چین المپیک لوبې بایکاټ کړي؟ نید پرایس په ځواب کې وویل چې د دې مسئلې د بحث هیله لرو. نید پرایس زیاته کړه چې... Читать дальше...

د ناروې یو تبعه د اوونۍ په پيل کې له سویډنه د دنګو واورینو غرونو له لارې خپل هېواد ته په سکي مزل پيل کړ. دی نه قاچاقي روان و، نه‌یې څه تښتولي و، خو ده دا خطرناکله لار د دې لپاره انتخاب کړې وه چې د هوټل له قرنطینه ځان وساتي.  تروند هیلګه رونینګ د نورشکي فولکیلب ژغورنې مؤسسې غړي فرانس پرس اژانس ته وویل چې دې سړي غوښتل ناروې ته راشي، خپل اسناد واخلي بېرته سویډن ته ستون شي، ځکه چې دی هلته په یوه ساختماني پروژه کې کار کوي، خو د دې لپاره چې د کرونا له قرنطینه ځان وساتي غوښتل یې د غرونو له لارې واوړي چې څوک خبر نه‌شي. Читать дальше...

د افغانستان له فساد سره د مبارزې کمېسیون د ۱۲۷ لوړ رتبه دولتي چارواکو د تنخواګانو د ځنډولو خبر ورکوي. دغه کمېسیون وايي، دا تصمیم له هغې وروسته ونیول شو چې دغه چارواکي حاضر نه‌‍شول د خپلو شخصي شتمنیو د ثبت په اړه څرګندونې وکړي او په‌کې ابهام موجود و. د دغه کمېسیون رئیس عبدالقیوم نظامي د چهارشنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د وري ۱۸» د خپلې ادارې د درې میاشتني راپور د وړاندې کولو پر مهال خبري ناستې ته وویل، دغه لوړ رتبه چارواکو د شتمنیو د ثبت په فورم کې ناڅرګند معلومات ثبت کړي او حاضر هم نه‌شول چې د دغو ابهاماتو د سپیناوي لپاره څرګندونې وکړي. Читать дальше...

د اپرېل پر اوومه نرښځیانو په پېښور کې په دوی د تشدد او جنسي تیریو پر ضد د پېښور پريس کلب مخې ته احتجاجي مظاهره وکړه. دوی له حکومته غوښتنه کړې چې ژوند دې یې خوندي‌کړي. نور حال په دې ویډیويي راپور کې

د پاکستان تر ټولو په لوی ښار کراچۍ کې نن سهار په یوه چاودنه کې لږترلږه ۳ تنه ووژل شول او ۵ نور ژوبل شول.  پولیس وايي، وژل شوي کسان د یوې کورنۍ غړي دي.  د جناح روغتون سرطبیبې سیمي جمالي ازادي راډیو ته ویلي چې په ټپیانو کې د دوو تنو حال نازک دی.  تر دې وړاندې د مارچ په ۱۵مه هم د کراچۍ په اورنګي ټاون سیمه کې د امنیتي ځواکونو پر یوه موټر د بمي برید په نتیجه کې ۱۲ سرتېري ټپیان شوي وو.  د پاکستان امنیتي چارواکو د دغو پېښو د عاملانو په اړه څه نه‌دي ویلي، خو ژمنه‌یې کړې چې حمله کوونکي به ونیسي.

د ازادې مبارزې افغان لوبغاړی حسین بخش صفري د خپل روسي سیال په وړاندې تر بریا وروسته د خلکو او دولتي چارواکو له تود هرکلي سره مخ شوی. نوموړي تېره شپه ناوخته په مسکو کې خپل روسي سیال اکتابرین یکولیوف ته ماتې ورکړه. د حسین بخش صفري همېشنی شعار دی: "صفري بې‌ځایه نړۍ ته نه‌دی راغلی". د ازادو سیالیو دغه افغان لوبغاړی وایي، دنده‌یې دا ده چې په سیالیو کې ښه وځلېږي او د خپلو سیالانو په ماتولو سره افغانانو ته خوښي وروبخښي. دی زیاتوي: "صفري د خپلو خلکو او کورنۍ په وړاندې ایماني او وجداني دنده لري چې... Читать дальше...

ډاکتران وايي، په ښاري سیمو کې خلک اکثر روغتونونو او کلېنېکونو ته ځي خو په کلیوالو سیمو کې د روغتیا او په ځانګړي ډول د مور و ماشوم صحت په اړه پوهاوی نسبتاً کم دی چې له کبله یې خلک په پاخه عمر کې د بېلا بېلو دایمي ناروغیو ښکار کېږي.

د خېبر پښتونخوا د تخت بای په چترال کلي‌کې محمد جميل په کرکيله د خپل شپږ کسیز کور ژوند روان ساتلی دی. خو وايي‌ اوسمهال یې مالي حالت ښه نه دی ځکه چې خوراکي توکي ګران او د بجلۍ بيلونه ډېر شوي دي. هغه د اپرېل په شپږمه مشال رېډيو سره په خبرو کې وويل چې د فصلونو سرې او تخمونو بیې لوړې شوې نو ځکه یې د پټيوو حاصل د پخوا هومره ګټه نه کوي: ((ډي پي خاوره چې د غنمو لپاره ما په ۳۵۰۰ روپۍ راوړې وه، اوس پنځه زره ته رسېدلې. دوه مياشتې مخکې ما د پنځه کلو ډلډا غوړو ټپکه په ۱۲۰۰ روپۍ اخیستې وه خو اوس یې قيمت څه دپاسه ۱۵۵۰ روپۍ دی. Читать дальше...

د جرمني د احصائیو مرکز وايي، دا هېواد د کرونا وبا له کبله په تېرو ۳۰ کلونو کې د بودجې تر ټولو له ستر کسر سره مخامخ شوی دی. د راپورونو له مخې، په ۲۰۲۱ م کال کې د جرمني د عمومي بودجې کسر نږدې ۲۲۵ ملیارده ډالرو ته رسېدلی دی. دا د ختیځ او لوېدیځ جرمنیانو له یوځای کېدو راوروسته د جرمني په تاریخ کې د بودجې تر ټولو زیات کسر دی.

د پکتیا ولایت چارواکي وايي چې وسله‌والو طالبانو په دغه ولایت کې د یوه واده پر مراسمو حمله کړې او د زوم پلار یې وژلی دی. د پکتیا د امنیه قوماندانۍ ویاند محمد لعل امیري ازادي راډیو ته وویل: "وسله‌والو طالبانو تېره شپه د دې ولایت د احمدابا ولسوالۍ په مچلغو سیمه کې د یوه قومي مشر په کور هغه مهال برید وکړ چې د واده مراسم په‌کې روان و." ځایي چاروکي وایي، د برید پر مهال د زوم پلار چې قومي مشر و، وژل شوی او درې تنه نور مېلمانه‌یې ټپیان شوي دي. امیري وایي، سیمې ته د افغان ځواکونو په رسېدو سره په ځوابي ډزو کې یو وسله‌وال وژل شوی او بل ټپي دی. Читать дальше...

د ننګرهار په مرکز جلال‌اباد ښار کې د ماین چاودنې په نتیجه کې لږترلږه ۲ تنه وژل شوي او ۱۸ نور ژوبل شوي دي. د کورنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حامد روښان د دې پېښې په اړه وویل: "۲ تنه وژل شوي او ۱۸ ټپیان دي. په ټپیانو کې د ۴ تنو حالت نازک دی." روښان تور ولګاوه چې پوره شواهد لري چې دا برید طالبانو کړی دی. طالبانو د دې پېښې په اړه تر اوسه څه نه‌دي ویلي، خو په وروستیو کې دا ډله د بریدونو مسؤلیت په غاړه نه‌اخلي او د یو شمېر هدفي بریدونو تور یې رد کړی دی.

د اپرېل په ۷مه نېټه د کراچۍ په ګلستان جوهر سيمه کې په يوې چاودنه کې يوه ښځه او د هغې دوه ماشومان وژل شوي دي. ۵ نور کسان زخميان شوي هم دي.  د کراچۍ ګلشن اقبال سيمې پوليسو مشر، ايس ايس پي معروف بن عثمان له پېښې وروسته مشال ريډيو ته وويل چې لومړي معلومات ښيي چې دا چاودنه د بم په واسطه شوې خو دا چې پېښه څنګه شوې او بم په کوم ځای کې ايښودل شوی وو، لا معلومه نه ده. د هغه په خپره په دې ترڅ کې نورې پلټنې روانې دي. د پولیسو په خبره د پېښې قربانيان د یوې کورنۍ غړي دي. يوه پکې ۳۵ کلنه سعيديه، د هغې درې کلن زوۍ عبدالله او ۴ کلنه لور فاطمه ده. Читать дальше...

د اپرېل پر اوومه د روغتیا نړیوالې ورځې په مناسبت په "روغتيا او درملنه" خپرونه کې زموږ په سيمو کې د خپل صحت په اړه د خلکو پوهاوي په اړه اورئ. د واکسينو، د مور او ماشوم د صحت ترڅنګ دا هم اورئ چې خلک څنګه له مختلفو ناروغيو ځان ساتلی شي؟ په خپرونه کې د اسلام اباد په الشفا روغتون کې د عامې روغتيا د چارو او د زړه د ناروغيو متخصص ډاکتر سعيد الله شاه مو مېلمه دی. خپرونه د غږ په ځای کې اورېدای شئ.

د افغانستان د جوجیستو او د آزاد ورزش اتل حسین بخش صفري په وروستۍ لوبه کې په مسکو کې خپل روسي سیال ته ماته ورکړه او یوه بله اتلولي یې په خپل نوم کړه. د حسین بخش او اکټیابرین یاکوفلیف ترمینځ لوبه د سه شنبې په شپه د EFC سازمان کې وشوه. دا رپاپور چې د 2020 کال په جولای میاشت کې چمتو شوی دی، تاسو د صفری روزنې ځای ته وړو. دا باید په یاد ولرئ چې پدې راپور کې معلومات د هغه چمتو کولو وخت پورې اړه لري.

عوامي نېشنل ګوند د تحریک انصاف حکومت پر ضد جوړ شوي اتحاد، پاکستان جمهوري تحريک څخه ووت. تر دې وړاندې پي ډي ايم په سینيټ کې د اپوزيشن مشر ټاکنې پر سر دغه ګوند او د اتحاد بل غړي پيپلز پارټۍ ته شوکاز نوټس ورکړی وو. د دې ګوندونو وتل به پر دې تحريک څه اغېز ولري؟ په اړه د مشال تر رڼا لاندې بحث واورئ.

که څه هم ننګرهار ټولټال ۷رزه ښوونکو ته اړ دی، خو د ننګرهار د پوهنې ریاست وایي، د ۴زره نوېو ښوونکو په ګمارنې سره به په دغه ولایت کې د ښوونکو د کمښت ستونزه راکمه شي.  خو اوس پوښتنه دا ده چې د دغو ښوونکو د ګمارنې چاره به د کوم طرزالعمل له مخې ترسره کېږي او کوم لومړیتونه دي چې په پام کې به نیول کېږي؟  د ننګرهار د پوهنې رئیس حسیب الله شینواری وایي، دغه بستونه به د امتحاناتو ملي کمېټې او د اداري اصلاحاتو او ملکي خدمتونو له مسؤلانو سره په ګډه هغه ښوونکو ته سپاري چې وړ یې وي.  ښاغلی شینواری ډاډ ورکوي... Читать дальше...

د پاکستان او سوېلي افریقا ترمنځ وروستۍ لوبه نن ماښام ترسره کېږي. د افریقا او پاکستان کرکټ لوبډلو دوه یو ورځنۍ لوبې کړي چې یوه‌یې پاکستان او بله‌یې سوېلي افریقا ګټلې ده. دواړه لوبډلې نن په افريقا کې وروستۍ یو ورځنۍ لوبه کوي او دا لوبه چې هره لوبډله وګټي، سیریز یې په بریا تمامېږي. د تېرې جمعې په ورځ لوبه کې د افریقا لپاره کوېنټن ډیکاک، ټېمبا بووما، رسي ونډر ډوسین او ډېوېډ مېلر ښه توپ وهنه کړې وه او ټارګېټ‌یې تر ۳۴۲ پورته کړی و، خو د پاکستان لپاره یوازې فخر زمان ۱۹۳ منډې وکړې او لوبه سوېلي افریقا د ۱۷ منډو په توپير ګټلې وه.

د ارزګان ولایت مرکز ترینکوټ ښار اړوندو د یو شمېر هغو سیمو اوسېدونکي چې د طالبانو تر ولکې لاندې دي، لا هم د تېرو پېړیو د خلکو په څېر د ناروغیو د درملنې لپاره له کورنیو درملو ګټه اخلي او له روغتیايي خدماتو بې برخې دي. ۶۰ کلنه مېرازګله د ارزګان ولایت مرکز ترینکوټ ښار اړونده شااوخوا ۱۵ کیلو متره لېرې په سرخوم سیمه کې اوسېږي.   د سرخوم دا سیمه غرنۍ ده، د کندهار د نېښ ولسوالۍ تر څنګ پرته ده چې شااوخوا زرګونه کورنۍ په کې مېشتې دي او له تېرو ۶ کلنو راهیسې د طالبانو تر ولکې لاندې ده.    خو د دې سیمې... Читать дальше...

په برما یا میانمار کې پوځ د دغه هېواد د کودتا ضد معترضانو پر کمپ برید کړی دی.  شاهدان وايي، دا پېښه نن چهارشنبه د سایګنګ د نارامې سیمې په کاله ښارګي کې شوې او له کبله یې مرګ ژوبله اوښتې دي.  اعتراض کوونکي د انګ سان سوچي په مشرۍ د ملکي حکومت د بېرته واکمنېدو غوښتنه کوي.  راپورونه وايي چې په میانمار کې له کودتا وروسته نژدې ۶۰۰ تنه وژل شوي او زرګونه نور ژوبل شوي دي.

د پیسو نړیواله بسپنه اټکل کوي چې د کرونا پرضد واکسیناسیون او د دولتونو له لوري په لویه پیمانه مالي ملاتړ به په بې ساري ډول د نړۍ اقتصادي وده چټکه کړي.  د پیسو نړیوالې بسپنې په خپل تازه راپور کې چې د سې شنبې په ورځ یې خپور کړ، اټکل کړی چې په روان میلادي کال کې به په نړۍ کې اقتصادي وده ۶ سلنه وي.  دې صندوق په مخکیني اټکل کې چې په جنورۍ کې یې کړی و، اقتصادي وده ۵ اعشاریه ۵ ښوولې وه.  دا له ۱۹۸۰ میلادي کال را په دې خوا د نړۍ تر ټولو لوړه اقتصادي وده ګڼل کېږي.  د پیسو نړیواله بسپنه د راتلونکي... Читать дальше...

په خیبرپښتونخوا کې د بشري حقونو مبارزین او ځینې سیاستوالان له حکومته غوښتنه کوي چې د ماشومانو د خپلولو  يا اډپټ کولو لپاره دې قانون سازي وکړي. د پاکستان پیپلز ګوند غړې نګهت اورکزۍ د اپریل پر شپږمه مشال رېډیو ته وویل چې دې څو ورځې وړاندی په صوبايي اسمبلۍ کې د ماشومانو خپلولو لپاره د قانون جوړولو په موخه یو قرارداد جمع کړ  چې هدف یې د اډپټ يا خپلو شوو ماشومانو سره ناسم چلند مخه ونيول شي، د ماشومانو رجسټریشن او روزنه یې په ښه ډ‌ول وشي.  هغې وويل: ((په پوره پاکستان کې د ماشوم د خپلولو قانون (adoption law) نشته. Читать дальше...

د اپرېل پر اوومه په اسلام اباد کې د روسيې د بهرنيو چارو وزير سېرګې لاوروف سره ګډې خبري غونډې ته شاه محمود قرېشي وويل، له خپل روسي سيال سره يې په امنیتي، دفاعي، د ترهګرۍ ضد هلو ځلو او د افغانستان سولې پروسې تر څنګ د سيمې امنيت، توانايۍ او د شمال جنوب ګيس پايپ لاين منصوبې په اړه هم خبرې وکړې.

پنځلسمه هجري لمریزه پېړۍ په درشل کې ده او تېره پېړۍ چې په افغانستان کې د امیر امان الله خان په واکمنۍ پیل شوه له خپلو ټولو هسکو- ټیټو سره په وتلو ده. اماني دوره که څه هم سلطنتي واکمني وه، خو په افغانستان کې یې د هغه مهال له غوښتنو سره سم د ډموکراسۍ داسې یو بنسټ کېښود چې وروسته په هېواد او سیمه کې د پېړۍ په اوږدو کې د نور پرمختګ او ازادیو د الهام سرچینه شوه. د ۱۳۰۱ کال د کب په لسمه نېټه د امیر امان الله خان د واکمنۍ په لومړیو کې د دولت د نظام نامې په نوم د افغانستان لومړنی اساسي قانون نافذ شو. Читать дальше...

په داسې حال کې چې د اپرېل پر ۷مه د روغتیا نړیواله ورځ لمانځل کېږي، په قبایلي ضلعو کې ډير هسپالونهد عمله، دوا او نورې اسانتیاوې نه لري. حکومت د دې ستونزو هواري لپاره څه کوي او په دغه لاره کې خنډونه څه دي؟ د کرښې پر غاړه کې پر دې بحث شوی. کوربه یې شاهین بونیری دی.

د بلوچستان سرکاري ملازمینو د احتجاج ختمولو لپاره د حکومت حکومت غوښتنې رد کړي او په کوټه کې یې خپل پرلت ته په لسمه ورځ‌هم دوام ورکړی. د اپرېل په ۷ مه پر سړکونو ناست دي خلکو مشال رېډيو سره په خبرو کې ويلي چې حکومت دې یې په تنخاوو کې ۲۵ فیصده اضافه وکړي. د ملازمينو اتحادیې د احتجاج په ډول له ميټريک امتحانه هم بايکاټ کړی دی او وايي تر هغې به یې غړي د کوټې پر هاکي چوک ناست وي تر څو یې چارواکي غوښتنې ونه مني. د اتحادیې يو مشر حبیب الرحمان مردان زي د اپرېل په ۷مه مشال رېډيو ته وويل که مسله یې حل نه... Читать дальше...