Новости за 23.02.2019

Чиллан-беттан 23-чу дийнахь, шайн къаьмнаша лайна бала дагалоцуш, Австрехь беха нохчий гулбелира Венехь.

"Грозненская областе" (йохийначу Нохч-ГIалгIайчоьнна 1944 шарахь тиллина хилла цIе) Казахстанера хьуьнар къовса йогIучу спортхойн тобанца нохчо а, гIалгIа а валорна балхара дIаваьккхира тренер. Амма иза-м дацара доккха зен, шина кIантанна хиллачу томе хьаьжча! Гермчигхочо Бетишев Хьусайна дуьйцу винчу юьртахь 1954-чу шарахь шен буьйса яккха аьтто баларх лаьцна. Цец-акъ бевлла хиллера иза гучуваьлча, церан юьртахь беха "керла" нах, Iадийна хьийзинера кхеран цIа чохь бехарш ...

Кхарачой-Чергазийчоьнан куьйгалхочо Темрезов Рашида дIахьедар дина, махкахдаьхначу шерашакахь кIоршаме харцонан баланах чакхдовла нохчийн а, гIалгIайн къаьмнашна гIо динарг онда са а, доьналла хилар а, сирлачу кхане тешам а хилар дара аьлла. Нохчий а, гIалгIай а махкахбаьхна 75 шо кхочуш леррина вистхилар арахецна Темрезовс харцонан баланах чекхбевлларш дагалоцуш. "Депортацера цIа ца баьхинчеран сирла эс ду вайца", - яздина Кхарачой-Чергазийчоьнан куьйгалхочо Instagram-хь.

Оьрсийчоьнан Iедалш тIемаш бахарна а, "псевдопартиотизм" качайолла гIертарна а бехке дина вевзаш волчу актеро Серебряков Алексейс. Интернетехь гучуяьлла цо Лондонехь елла интервью, хаам бо 24smi.org сайто. Актеро кху заманах лаьцна а, дуьненчохь хуьлучух лаьцна а шена хетарг дуьйцу, Оьрсийчоьно лелочу арахьарчу политикана критика а еш. Серебряковна хетарехь, Нохчийчохь а, Гуьржийчохь а, Украинехь а, Шемахь а тIемаш бахарна жоьпаллехь ю Москох.

Адамаш а дойуш, некъан бохам хилла Нохчийчохь Хьалха-Мартанан кIоштахь. Нисса дуьхь-дуьхьал кхетта ВАЗ а, Toyota Camry а машенаш И бахьана долуш ши адам дийна, кхин а шиъ дарбанан цIийне кхачийна.  Бохам хилла пIерасканан сарахь, "Каказ" федералан некъанна тIехь. ВАЗ машенна урхалла деш хилла 20 шо долу жима стаг а, Toyota машенахь хилла 56 шо долу зуда а делла. Кхелхинчу зудчуьнан 62 шо долу хIусамда а, цуьнца чохь хилла кхин цхьа зуда а чевнаш хилла ду.

75 шо хьалха Чиллан-баттахь нохчашна деана ирча 23-гIа де дагалоцуш, Даймахке сахьийзаш хан яьккхинчарна, мацаллех, цамгарх, къизачу Iедалийн карах беллачарна тIера сагIанаш дохуш бу нохчий цIахь а, махкал арахьа а. Нохчий цIерабахаран тешаш белла дIабевлла ала мегар ду. Кегий бераш долуш и бала Iийшинарш а, и де цкъа а дицлур доцурш, лела ца луш, могуш боцуш бу. Нохчий а, гIалгIай а бохийна де дагалецира Венерчу кIоштан урхаллин кхерчахь. Гулам вовшахтоьхнарг яра Австрера "Ичкерия" юкъаралла.

Нохчашна а, гIалгIашна а 1944-чу шарахь Чиллан-беттан 23-чохь депортаци ярх лаьцна яздина Нохчийчоьнан куьйгалхочо Кадыров Рамзана шен "ВКонтакте" агIонна тIехь. Иза "бохамен де" ду аьлла цо. Кадыровс чIагIдарехь, нохчийн къомана хаара и ирча бохам хиларна бехке цхьа а къам цахилар, цхьа стаг Сталин Иосиф, воцург. Цо бинчу хаамца, къам махкахдаьккхинчу дийнахь "Нохчийчохь дIасалуш ду сагIанаш, белларш а, зе хилларш а дагалоцуш деш ду доIанаш. "Цу тайпачу зуламаш дарна зуламхо жоьпе озон магийна хан тоьхна яц! Читать дальше...

2007-2010 шерашкахь Нохчийчоьнан тIеман комендант хилла инарла-лейтенант Кривонос Леонид чувоьллина, 9,5 шо хан а тоьхна. И хан цо йоккхур ю колонехь луьрчу хьелашкахь. Инарлана бехке диллинарг ду Оьрсийчоьнан чоьхьарчу гIуллакхийн министраллан чоьхьарчу эскаршкахь гIуллакх деш кхаьънаш эцар. Ростох гонан тIеман кхелоталлам бича гучудаьлларг ду Кривонос зуламан тоба кхоллархо хилар. Цо а, цуьнан куьйгакIеллахь хиллачу инарла-майоро Головацкий Андрейс а, штабан капитана Зуев Вадима а кхаьънаш... Читать дальше...

Дуьненаюкъарчу салазийн спортан федерацин суьдхоша варе вина Оьрсийчуьра салазашхахкархо Иванов Виталий. Цо шен каранна юккъерчу пIелгана тIе яздина хилла "В.В.Путин". Австрерчу Зеефельдехь хиллачу къийсадаларшкахь "шегара даьлла хьуьнар" журналисташна гойтуш хилла иза. Цунах лаьцна яздо Sports.ru. сайто. Ивановс дийцина, ша динарг Путин Владимир шен президент а,  дукхавезаш стаг а хиларца доьзна ду аьлла. Шайн агIор суьдхоша дагадаийтина Ивановна, федерацин низамашца къовсадаларшкахь политикан хаамашна меттиг цахилар. Читать дальше...

Иркутскан гергахь шаманийн тобано 5 эмкал ягийна, Оьрсийчоь а, цуьнан дуккха а къамнех лаьтта халкъ а чIагIдеш. Уьш ягор, видео тIе а даьккхина, даржийна цара интернетехь. Цу нахана хьалхаваьлла хилла "Даима сийна стигал" цIе йолчу юкъараллан куьйгалхо Цыбиков Артур. Цо чIагIдарехь, "дийна йоллушехь эмкалш цхьаммо а ца ягийна". Шаманийн хьалханчо дийцарехь, уьш ялийна хилла цара бурятийн фермера. Эмкалийн долахочо эмкалш дера ю аьлла хилла, царна хIун дан деза хууш вац ша аьлла. Шена йинчу критикана жоп луш... Читать дальше...

Герзаш а детташ, Москох дуккха а нах леттачул тIаьхьа полицино лаьцнера 29 стаг. Царах ших виссалц берш а дIахецна, хаам бо, "Кавказский узело". И шиъ ву Къилбаседа Кавказерчу республикера схьаваьлла ши жима стаг. Царах цхьаммо нехан сий дайарна (хулиганалла) шеко йолуш бу талламхой. Иза талламан изоляторехь ву. ШолгIа лаьцна лоруш ву, шен цIахь а вуьтуш.   Москох "Неолит" кафе чохь герзаш детташ, летарш хилира кху беттан 14-чохь буса. "Пятый канало", и дерриг а гинчуьнца хиллачу къамелна тIе а тевжаш... Читать дальше...

Тахана, Чиллан-беттан 23-чохь, 75 шо кхаьчна нохчийн а, гIалгIайн а дерриг а къам махкахдаьккхина. И бохаман де дагалолуш цхьамогIа цхьаьнакхетарш а, сагIанаш дахар а, дагалецамийн суьйренаш а дIохьош бу Европехь а, Iамеркехь а, Азерчу пачхьалкхашкахь а беха вайн махкахой а, церан накъостий а.     Нохчийчохь къам дохийна де дагалацар дихкина ду 2011-чу шарахь дуьйна. Иза дIатеттина Стигалкъекъа-беттан 10-че. Чиллан-беттан 23-чу дийнахь республикехь даздеш ду Оьрсийчоьнан дезаденош, ша аьлча Даймехкан бIаьхочуьнан де. Читать дальше...