ԻՆՉՊԵՍ ՎԵՐԱՓՈԽԵԼ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մեր բոլոր շարժումները պարտվել են: Խոսքս չի վերաբերվում ներկա շարժմանը, քանի որ այն դեռ ընթացքի մեջ է: Այդ պարտությունները շատ պատճառներ ունեն: Բայց գլխավորներից մեկը, կարծում եմ, հետևյալն է՝ բոլոր առաջնորդները որդեգրել են «չապաև» (կկտոց) խաղի մարտավարությունը։

Ո՞րն է դա: Ահա, կանգնած է դիմացդ հակառակորդը, հարկավոր է առանց երկար-բարակ մտածելու գրոհել նրա վրա, ջանալ ոչնչացնել ուղիղ, ճակատային հարվածով: Կամ, որ նույնն է, մեկ գրոհով գրավել նրա ամրոցը: Այդ խաղի կանոնն այսպիսին է՝ եթե դու վրիպում ես ու չես խփում, ապա մեռնում ես հակառակորդի հարվածից:

Ինչպե՞ս է առաջանում շարժումը մեզանում: Այն, որպես կանոն, երկար մտածումների, մշակումների արդյունքում չի ծնվում, այլ ի հայտ է գալիս մի որևէ շարժառիթից (ընտրությունների արդյունքների վիճարկում կամ նման մի բան),  շարժման մեկնարկ է ազդարարվում, քայլեր են ձեռնարկվում բազմամարդություն ապահովելու համար: Ու քանի որ երկրի վիճակը բարվոք չէ, ապա դա այս կամ այն չափով հաջողվում է: Եվ այդժամ ծագում է գլխավոր հարցը՝

-Իսկ ի՞նչ անել հիմա:

Պատասխանը միշտ նույնն է՝

- Գրավել հակառակորդի ամրոցը:

- Իսկ ե՞րբ:

- Իհարկե՝ հիմա ևեթ:

Եվ հեղափոխական շարասյուներն ուղղվում են դեպի իշխանական գլխավոր պալատ՝առանց հաշվարկելու գրավելու հավանականությունը: Շարասյուների դիմաց պալատն է, ինչպես նշված խաղում. կամ դու գրոհով վերցնում ես այն, կամ՝ մեռնում ես:  

Եվ մեր բոլոր շարժումները մեռել են հակառակորդի ամրոցի պարիսպների տակ՝ երբեմն անգամ պարիսպներին չհասնելով: Ու ամեն անգամ դրանից հետո ամրոցի պարիսպներն ավելի են ամրացվել ու բարձրացվել, իսկ բողոքականների շարքերը՝ նոսրացել: Եվ ստացվել է, որ ամեն շարժում ակամա դյուրացրել է հետագա շարժումների մահը:

Մեր շարժումների բոլոր առաջնորդները տրվել են մեկ քայլանոց այս խաղին՝ այդպես էլ չունենալով գործողությունների համապարփակ պլան: Մինչդեռ հաջողությունների հասնելու տարբերակ չի կարող չլինել:

Մեկ քայլանոց քաղաքական բլից-կրիգը մեզանում չի ստացվել ու այսուհետ էլ քիչ հավանական է, որ ստացվի: Իրողությունն է այդպիսին:  Ժողովուրդն իր էությամբ հեղափոխական չէ, ավելին՝ իր գերակշիռ մասով հակահեղափոխական է: Դա ունի իր բացատրությունը՝ պայմանավորված դաժան պատմությամբ: Եվ ահավոր դժվար, գրեթե անհնարին գործ է իշխանական համակարգի դիմակայությունն ուժով հաղթահարելու համար պահանջվող բողոքական զանգվածն ապահովելը: Մյուս կողմից, իշխանական համակարգի ու նրան աջակից շերտերի ծագումը գերակշիռ մասով մտավորական հատվածից չէ, և սպասելի է դիմակայության գերկոշտություն:

Նման իրավիճակում բազմաքայլ, կոմբինացիոն մարտավարության ունակ առաջնորդներ են հարկավոր, գերգրոսմայստերներ, ովքեր կկարողանան խաղարկել քաղաքական գերշախմատային պարտիա: Պարտիա, որի էությունը լինելու է հետևալը՝ հասնել երազած իրականության հաստատմանը երկրում՝ իշխանական ամրոցը գրոհով վերցնելու անհնարինության պարագայում:

Սա ամենևին հեքիաթ չէ, և ոչ էլ ուտոպիա: Մարդիկ արել են դա, և մեզ մնում է սովորել նրանցից, տեղայնացնել նրանց կիրառած բազմաքայլ, բազմաճյուղ համակարգը:

Սա թերևս միակ ելքն է երկիրը կարգի բերելու, վերելք ապահովելու համար:
Բայց կա խանգարող մի հանգամանք՝ մեզանում մարդիկ դեռ պատրաստ չեն ընկալել բազմաքայլ համակարգը, քանի որ անհամբերությունը մարդկանց հարկադրում է շարունակել հմայված  մնալ մեկ հարվածով հաջողության հասնելու մեթոդով, ու երբ որևէ մեկը պատասխան պահանջող հարցեր է բարձրացնում, ապա փակում են նրա բերանը այս խցանով՝

- Փիլիսոփայելու ժամանակ չկա, երկիրը կործանվում է, գործել է պետք:

Իսկ գործել ասելով հասկացվում է «չապաև» մեթոդը: