Новости за 26.01.2021

Кыргыз эл акыны, сүрөтчү Рамис Рыскулов 26-январдын түнүндө 87 жашында дүйнөдөн кайтты. Бул маалыматты Кыргызстандын Жазуучулар бирикмесинин басма сөз кызматы «Азаттыкка» ырастады. Маалыматка караганда, акын көптөн бери ооруп жүргөн. Акыркы күндөрдө Бишкектеги онкологиялык ооруканада дарыланып жаткан. Анын сөөгү качан жана кайсы жакка коюлары азырынча чечиле элек. Рамис Рыскулов 1934-жылы 9-сентябрда Чүй облусунун Москва районундагы Кызыл-Тоо айылында туулган. 1951-жылы Фрунзе шаарындагы педагогикалык окуу жайын... Читать дальше...

АКШ Сенаты 26-январдагы отурумунда демократ саясатчы Энтони Блинкенди өлкөнүн жаңы мамлекеттик катчысы (тышкы иштер министри) кылып бекитти. Анын талапкерлигин жактап 78 сенатор добуш берди, 22 сенатор каршы болду. Эми ал өлкөнүн 71-мамлекеттик катчысы болуп калды. Ага чейинки АКШнын мамлекеттик катчысы, республикачы Майк Помпео бул кызматты 2018-жылдын 26-апрелинен 2021-жылдын 20-январына чейин аркалап келди.  Блинкен дасыккан дипломат жана президент Жо Байдендин көптөн берки кеңешчиси катары таанымал. Читать дальше...

Бишкекте бүгүн, 27-январда жергиликтүү активисттер парламентти таркатууну талап кылып нааразылык акциясын өткөргөнү жатышат. Бул тууралуу жарандык активист, укук коргоочу Рита Карасартова билдирди. Нааразы тарап азыркы Жогорку Кеңештин мөөнөтү былтыр октябрда эле бүткөнүнө байланыштуу аны таркатыш керек деп эсептейт.   Уюштуруучулардын маалыматына караганда, акция тууралуу Бишкек шаардык мэриясына алдын-ала кабар берилген.   Кыргызстанда 4-октябрда өткөн кезектеги парламенттик шайлоодон кийинки окуялар бийликтин алмашуусуна алып келди. Читать дальше...

Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитет (УКМК) мурдагы премьер-министр Мухаммедкалый Абылгазиевди кармады. Бул тууралуу кабарды «Азаттыктын» ишенимдүү булактары ырасташты. Маалыматка караганда, Абылгазиев 26-январда УКМКга суракка чакырылып, андан соң кармалган. Экс-премьерге карата Жазык кодексинин «Мыйзамсыз баюу» беренеси боюнча айып коюлууда. Айрым маалыматтарга ылайык Абылгазиевге карата Кумтөр кенин иштетүү боюнча соңку келишимдерге байланыштуу иш козголушу мүмкүн. Атайын кызмат мурдагы... Читать дальше...

Кабулдун тынчтык сүйлөшүүлөргө катышып жаткан өкүлү Надер Надери «Биздин эл жана өкмөт баарынан мурда тынчтыкты жана зомбулукту токтотууну көздөйт», деп жазды «Твиттерге». Ал талибдер Дохадагы тогуз күндөн бери Катардагы сүйлөшүүлөргө катышпай жатышканын кошумчалады. «Талибан» кыймылы бул сөздөрдү төгүндөп, эки тарап бири-бири менен байланышта экенин билдирди. «Бир да сүйлөшүү үзгүлткүсүз күнүгө уланбайт. Анткени ички сүйлөшүүлөр дагы зарыл», - деп белгиледи Дохадагы талибдердин кеңсесинин өкүлү Мохаммад Наим. Читать дальше...

АКШнын Сенаты 26-январда демократ Энтони Блинкенди өлкөнүн жаңы Мамлекеттик катчы (тышкы иштер министри) кызматына тастыктаары күтүлүүдө. Президент Жо Байден былтыр ноябрда эле Блинкендин бул кызматка талапкерлигин сунуштай тургандыгын шардана кылган. 25-январда Сенаттын тышкы карым-катнаштар комитети 15 “макул”, 3 “каршы” добуш менен Блинкендин талапкерлигин колдоп добуш берген. Сенаттын көпчүлүгүнүн жаңы лидери, демократ Чак Шумер эми бул добушту күн тартибине киргизди. Шейшембиде Сенатта көпчүлүк Блинкенди колдошу күтүлүп жатат. Читать дальше...

Германияда сот баш калка сурап жүргөн Тажикстандын жаранын “Ислам мамлекети” террордук уюмуна мүчө болгону үчүн жети жылга эркинен ажыратты. Прокуратуранын маалыматына караганда, Равшан Б. террордук уюк түзүүгө шектелип жаткан тажикстандыктардын тобун жетектеген. 31 жаштагы Равшан Б. тагылган айыптарды жарым-жартылай моюнга алып, өкүм чыгарылардын алдында кечирим сурап, “өкүнөрүн” айтты. Ал “Ислам мамлекети” террордук уюмунун бөлүмүнө акча табуу үчүн башка тажик жарандары менен биргеликте бир орусиялыктан буйрутма алып... Читать дальше...

Жогорку сот 27-январда мурдагы юстиция министри, экс-башкы прокурор жана мурдагы депутат Аида Салянованын Алексей Елисеевдин адвокаттык лицензиясынын узартылышына байланыштуу ишин кайрадан кароого киришет. Салянованын адвокаты Рабига Садыкова "Азаттыкка" билдиргендей, Жогорку соттогу биринчи отурум саат 10.30га белгиленген. Буга чейин алгачкы соттук териштирүү 6-январга коюлуп, прокурордун даяр эместигине байланыштуу 27-январга жылган. Иш Жогорку сотто Аида Салянованын адвокаттарынын жаңы... Читать дальше...

Чаткалдагы алтын кенин иштеткен «Эти Бакыр Терек-Сай» ишканасындагы аварияга байланыштуу кыргыз өкмөтү мекеме аралык комиссия түзүп, кайрадан текшерүү жүргүзүп жатат. Соңку маалыматтарга караганда химиялык лабораторияга жөнөтүлгөн үлгүлөр саркынды суу коопсуз экенин аныктаган.  Ушундан улам «Азаттык» кендердеги экологиялык жана техникалык коопсуздук шарттары тууралуу «Арай көз чарай» талкуусун уюштурду. Ага Экологиялык жана техникалык коопсуздук боюнча мамлекеттик инспекциянын тоо-кен көзөмөлдөө башкармалыгынын башчысы Жолдош Нурмамбетов... Читать дальше...

Эл аралык «Чек арасыз кабарчылар» уюму Евробиримдикти 23-январда өткөн акцияларда «50дөй журналисттин кармалганына» байланыштуу орус аткаминерлерине санкция киргизүүгө чакырды. Парижде жайгашкан уюм 26-январда тараткан билдирүүсүндө Орусиядагы митингдерди чагылдырган кабарчылар «болуп көрбөгөндөй куугунтукка» кабылганын белгилейт. «Полиция айрым маалымат каражаттарын атайылап куугунтуктап, кээ бир журналисттер тартып алган видеолорду өчүрүш үчүн жеке батирлерге чейин кирип барды», - деди «Чек... Читать дальше...

Ысык-Көлдө аялдар жана жаштар үчүн жергиликтүү кеңештин болочок депутатынын мектеби өз ишин баштады. Бул мектепте билим алганы өлкөнүн булуң-бурчунан келген кыз-келиндер 11-апрелде өтчү жергиликтүү шайлоодо багын сынап көрүшөт. 25-январда Ысык-Көлдө “Аялдар жана жаштар үчүн жергиликтүү кеңештин болочок депутатынын” мектеби өз ишин баштады.

Казакстанда жасалган вакцина сыноодон ийгиликтүү өтсө аны президент Касым-Жомарт Токаев сайдырарын билдирди. Бул тууралуу ал 25-январда өкмөттүн кеңейтилген отурумунда айтты. Саламаттык сактоо министрлиги билдиргендей, ушул тапта казакстандык «QazCovid» вакцинасы сыноонун үчүн баскычынан өткөрүлүп жатат. Аны 19-декабрдан бери үч миңдей ыктырячыга сайышкан. Казакстанда коронавируска каршы жапырт вакцинация 1-февралда башталат. Алгач Орусиянын «Спутник-V» вакцинасы менен медицина кызматкерлери... Читать дальше...

Иранда биринчи вице-президент Ишак Жахангирдин агасы каржылык махинацияларга байланыштуу айыпталып, эки жылга кесилди. Сот системасынын өкүлү Голамхоссейн Эсмаили 26-январда билдиргендей, Мехди Жахангир 847 миң доллардан ашуун акчаны аткезчилик жолу менен чыгарып кеткен. Жахангир каражатты кайтарууга милдеттендирилди. Ал Тегеран соода палатасынын башкармалыгына кирчү жана «Gardeshgari Bank» деген жеке менчик банкты негиздеген. Ал 2017-жылы камалып, жарым жылдан кийин күрөөгө коё берилген. 2019-жылы... Читать дальше...

Генерал Курсан Асанов кармалды. Конституциянын жаңы долбоору даяр болуп калды. Баш мыйзам кабыл алынса, өкмөттү президент жетектейт. Долбоор эми Жогорку Кеңешке жөнөтүлөт. Өкмөттүн пандемиядагы ишмердигин териштирүү уланууда. Мурдагы эки вице-премьер-министр сурак берди. Коронавирустун Бразилияда чыккан түрү Кошмо Штаттарга жетти. Азыр дүйнөнү кооптондурган коронавирустун жаңы үч түрү - Британияда, Бразилияда жана Түштүк Африкада чыккан штаммдар.

Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин мурдагы төрагасы, 10-январдагы президенттик шайлоодо талапкер болгон Абдил Сегизбаев чуулгандуу «Белизгейт» окуясына байланыштуу камакка алынды. Ал "Кызмат абалынан кыянаттык менен пайдаланган" деп шек саналууда. «Белизгейт» Башкы прокуратура Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин жана Аскер прокуратурасынын биргелешкен иликтөөсүндө «Белизгейт» деген ат менен таанымал окуяда Абдил Сегизбаев күнөөлүү экени боюнча далилдер табылганын маалымдады. Читать дальше...

28-январда Москва облустук соту Химки шаардык сотунун Алексей Навальныйды 30 күнгө камоо тууралуу чечими боюнча адвокаттардын доо арызын карайт. Бул тууралуу Кремлдин оппонентинин жардамчысы Леонид Волков «Твиттерге» жазды. Алексей Навальный 17-январда Берлинден Москвага учуп келери менен «Шереметьево» аэропортунда кармалган. Ага карата «Ив Роше» деп аталган иш боюнча шарттуу жаза камакка алууга алмаштырылары айтылып, 30 күнгө камакка алынган. Учурда оппозиционер Москвадагы «Мастросская тишина» аттуу тергөө абагында кармалып турат. Читать дальше...

Кыргызстандагы ондогон жарандар жеке өзүнө тийиштүү персоналдык идентификациялык номурун (ПИН) тактоодо убара тартып жатат. Бир күндө 400дөй адам ушул маселе боюнча Мамлекеттик каттоо кызматына кайрылууда. Алар бир эле адамга эки башка персоналдык идентификациялык номер катталып калганын, буга өздөрү да түшүнбөй жатканын айтышууда.

Кыргызстандык өзбек улутундагы жазуучу жана изилдөөчү, «Даңк» медалынын ээси Бегижан Ахмедовдун «Дербиш» повестин Жазуучулар союзу менен Чыңгыз Айтматов атындагы эл аралык Ысык-Көл форуму «2020-жылдын мыкты котормо китеби» деп тааныды. Китепти кыргыз тилине Маркабай Ааматов которгон. Бул тууралуу Жазуучулар бирикмеси билдирди.  «Дербиш» повестинде дин таануу жаатындагы философиялык, социалдык, адеп-ахлактык маселелер камтылган. Өзбек тилинде жазылган чыгарманын түп нускадагы алгачкы бет ачары 2019-жылдын 13-ноябрында Брюссел шаарында өткөн. Читать дальше...

Ички иштер министрлигинин (ИИМ) тергөө кызматы ички иштер министринин мурдагы орун басары Курсан Асановду кармады. Бул тууралуу «Азаттыкка» анын адвокаты Икрамидин Айткулов кабарлады. Курсан Асанов Жазык кодексинин 245-беренесинин 1-пункту («Имаратты жана мекемени басып алуу») боюнча айыпталууда. «Курсан Асановду бүгүн кармап, Бишкек шаардык ички иштер башкармалыгынын убактылуу кармоочу изоляторуна алып кетишти», - деди адвокат. ИИМдин басма сөз кызматы Курсан Асановдун кармалганы тууралуу маалыматты «Азаттыкка» бышыктады. Читать дальше...

«Кыргыз темир жолу» ишканасы Балыкчы-Кара-Кече темир жолунун курулушунун техникалык-экономикалык негиздемесинин долбоорун жаңылаш үчүн тендер жарыялады. Ишкана долбоорду жаңылоого 110 млн. сом төлөп берет. Бул тууралуу Мамлекеттик сатып алуу порталында жарыяланды. Курулуштун долбооруна ылайык Балыкчыдан Кара-Кече көмүр кенине чейинки темир жолдун узундугу 186 чакырымды түзөт. 2020-жылы август айында Транспорт жана жол министрлиги аталган маршрутта темир жол куруу боюнча өкмөттүн токтомунун долбоорун коомдук талкууга алып чыккан. Читать дальше...

Ташкенттик активист, адам укуктары боюнча юрист Дилфуза Куролова Борбор Азиядагы кыз-келиндердин укугу тууралуу ой бөлүштү.

Өзбекстанда президенттик шайлоо октябрда мөөнөтүнөн мурда өтүшү мүмкүн. Бул маселе 25-январда парламенттин жыйынында талкууланды. Азыркы Конституцияга ылайык, президенттик шайлоо декабрда өтмөк. Эгер Мыйзам чыгаруу палатасында тиешелүү мыйзамга өзгөртүүлөрдү киргизүү боюнча сунуш кабыл алынса, мамлекет башчыны шайлоо 24-октябрга жылат. Өткөн жылдын соңунда президент Шавкат Мирзиёев парламентке кайрылуусунда «2021-жылы өтө турган президенттик шайлоо эл аралык стандарттарга шайкеш өтүшү зарыл» экенин билдирген. Читать дальше...

Тажикстандын президенти Эмомали Рахмон 26-январда парламентке кайрылуусунда өлкө коронавирустун кутулганын жарыялады. Ал өткөн айда Тажикстанда коронавирус катталбаганын кошумчалады. Анткен менен Саламаттык сактоо министрлиги жаңы жылдан бери вирус бир нече адамдан табылганын жакында эле билдирген. Рахмон чет жактан келгендердин баары карантинде болушу зарыл экенин да билдирди. Тажик бийлиги маалымдагандай, мечиттер санитардык эрежелерди сактаган шартта 1-февралдан тартып ачылат. Коңшу мамлекетте... Читать дальше...

24-январда кыргыз тилдүү социалдык медиада тараган мончодогу зомбулукка байланыштуу видеону өз баракчаларына жарыялаган «Фейсбук», «Инстаграм» социалдык тармактарындагы видеолор өчүртүлдү. Бул тууралуу Ички иштер министрлиги (ИИМ) атайын маалымат таратты: «Экстремизмге жана мыйзамсыз миграцияга каршы аракеттенүү боюнча кызматы тарабынан «Фейсбук» жана «Инстаграм» социалдык тармагында 51 тайпадан жана блогерлердин баракчаларынан аталган видеону өчүрүү боюнча тиешелүү иштер жүргүзүлдү». Мындан... Читать дальше...

Конституциялык кеңешме кезектеги жыйынында Баш мыйзамдын долбоорунун 31-беренесине «улуту» графасы аркылуу улутун көрсөтүү боюнча демилге колдоо тапкан жок. Кеңешменин көпчүлүк мүчөлөрү бул жобо мыйзамдар менен жөнгө салынганын белгилешти. Алардын бири, парламенттин мурдагы депутаты Эсенгул Исаков мындай деди: «Толук алып салыш керек дегеним, жакында эле «паспортто улуту көрсөтүлөт» деген кирди. Ар бир жаран өзү паспорт алып жатканда укугу бар, өзү айтып жаздырып алат. Азыр Конституцияга майдалап жазып алсак, башкача чечмелеп алгандар бар. Читать дальше...