Новости за 18.02.2022

د افغانستان لپاره د امريکا ځانګړی استازی تامس وېسټ وايې که په افغانستان کې د شخړې سوله ييزه حل لړ کې پاکستان د امريکا ځينې اقدامات په لا نور معنا لرونکي او پرله پسې ډول عملي کړې وای نو په اند يې نن به پر يو بدل مقام ولاړ وای. د فبرورۍ پر ۱۵مه په واشنګټن کې په سولې انسټيټيوټ کې د خبرو پرمهال د تامس وېسټ وينا وه چې پاکستان د افغان سولې د پروسې ملاتړی وو خو په خبره يې چې د امريکا اکثره وړانديزونه يې نه وو منلي. د نوموړی وينا وه، د اسلام اباد دغه رويه خپله د پاکستان په ګټه هم نه وه او اوس يې ورته چېلنجونه رامنځته کړي دي. Читать дальше...

مشهور افغان سندرغاړي او د 'باران' په نوم د موسیقۍ د ډلې پخواني غړي مختار مجید د مړینې له امله زیاتو خلکو خواشینې ښودلې. هغه د شپېتمې لمریزې لسیزې په لومړیو کې د باران په نوم د موسیقۍ د مشهورې ډلې غړی و. مختار مجید د پنجشنبې په ناوخته د سرطان ناروغۍ له امله په ۵۸ کلنۍ کې د امریکا په ویرجینیا کې وفات شو. د مختار مجید د مړینې له امله د هغه د دورې او د هېواد ګڼو نورو مشهور سندرغاړو خواشینې ښودلې ده. افغان مشهور سندرغاړي فرهاد دریا چې د باران په ډله کې د ښاغاي مجید سره ډېرې سندرې ویلي، په خپله... Читать дальше...

د پاکستان د مذهبي چارو وزیر نورالحق قادري د فبرورۍ پر نهمه د دې هېواد وزیر اعظم عمران خان ته په يو لېږل شوي ليک کې خواست کړی وو چې د مارچ پر اتمه دې د ښځو نړيواله ورځ په پاکستان کې د "حجاب ورځ" وګرځول شي. نوموړي ليکلي وو، د مارچ پر اتمه چې په پاکستان کې له څو کلونو راهيسې د "عورت مارچ" په نوم د ښځو لاريون کېږي، هغه له اسلامي ښوونو او پاکستانۍ ټولنې له ارزښتونو سره په ټکر کې دی. د نورالحق قادري پر دې ليک باندې د ځينو سیاسي ګوندونو تر څنګ مدني فعالانو او د بشري حقونو لپاره کارکوونکو غبرګون ښودلی دی. Читать дальше...

حیدر د سې شنبې په ورځ په زابل کې څاه ته ولوید او نن(جمعه) ژغورونکي وتوانیدل چې د څاه تل ته ځانونه ورسوي، خو هلته یې د دې ماشوم مړی پیدا کړ. نور په دې راپور کې کتلی شئ

د کابل ښار یوه څنډه کې د سړو خیمو لاندې، یوه مور د خپلو ماشومانو لوږې اندېښمنه کړې ده. ریحان د اتو ماشومانو مور ده او مېړه یې د زړه په ناروغۍ اخته دی. دا مور وایي، یو نیم کلن ماشوم یې په خوارځواکۍ اخته شوی او ماشومانو ته د خوړو د برابرولو پیسې نه لري. دا وایي، شپه او ورځ له خپلو ماشومانو سره په وچه ډوډۍ تېروي: "په دې لوږه کې یوه ډوډۍ په لسو افغانیو پیرو، زموږ ماشومان پرې نه مړېږي، شپه او ورځ ژاړي، د یو نیم کلن ماشوم مې هم وزن کم شوی، وېره لرم چې خوارځواکه شوی نه وي، مرسته راسره وکړئ د خوراک لپاره... Читать дальше...

اوکراین ويلي، د روسیې په ملاتړ د دغه هېواد په ختیځ کې د بېلتون غوښتونکو له لوري له اوربنده ناڅاپي په بېساري ډول سرغړونې زیاتې شوي دي. کیيف په داسې وخت کې دا تور پورې کوي چې واشنګټن خبرداری ورکړی دی چې روسیه بهانې لټوي چې په راتلونکو ورځو کې پر اوکراین برید وکړي. د اوکراین پوځ نن (فبرورۍ ۱۸مه) په یوه راپور کې څرګنده کړه چې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې له اوربنده ۶۰ ځله سرغړونې شوي دي چې دا بېسارې دي. د راپور له مخې پر دې مهال د اوکراین یو سرتیری ټپي شوی هم دی. د اوکراین پوځ وایي، بېلتون غوښتونکو پر ۱۰ استوګنځایونو د توپونو او هاوانونو ډزې کړي دي. Читать дальше...

کاناډايي چارواکي وايي، د افغان کډوالو را ایستلو ته ژمن دي. دا خبره د کاناډا د کډوالو چارو وزیر شان فریزر د دغه هېواد په پارلمان کې د افغان کډوالو په تړاو په یوه لانجمن بحث کې وکړه: "دمګړۍ څه باندې ۷۷۰۰ 'افغانان کاناډا' ته رسېدلي. په څو اونیو کې ۴۶۰ نه زیات افغانان په شلو تجارتي پروازونو کې راورسېدل. نور پروازونه هم راځي." هغه زیاته کړه، کاناډا د نړۍ د نورو هېوادونو په مقایسه د ډېرو افغانانو د را ایستلو لپاره اساسي ژمنې کړي. شان فریزر وویل: "کاناډایان باید په هغو هڅو وویاړي چې موږ یې ترسره کوو. Читать дальше...

د امریکا مرکزي قوماندانۍ 'سنټکام' چې له افغانستانه د امریکایي ځواکونو او تجهیزاتو د ایستلو مسوولیت درلود، د دې قوماندانۍ مشر جنرال کېنټ مک کنزي تازه پرون پنجشنبه ناوخته د خپلې یوې مرکې یوه برخه د دې قوماندانۍ پر فېسبوک پاڼه خپره شوې په کې یې ویلي چې داعش یا اسلامي دولت نومې وسله واله ډله په افغانستان کې د ودې په حال کې ده. جنرال مک کنزي وایي، که څه هم طالبان ظاهراً د دې وسله والې ډلې خلاف ده، خو دوی بیاهم په دې اړه ځکه اندېښمن دي چې دا وسله واله ډله له افغانستانه بهر د فعالیتونو او بریدونو ته لېواله ده. Читать дальше...

د بېلاروس مستبد مشر الکساندر لوکاشینکا وایي، دی به نن د روسیې له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره وګوري او د دواړو هېوادو ترمنځ به د ګډو پوځي تمریناتو په رڼا کې د نورو فعالیتونو په اړه خبرې وکړي.  لوکاشینکا پرون دا خبره د 'اسیپوویڅکي' سیمه کې وکړه. دې ځای کې د روسیې او بېلاروس ترمنځ پوځي تمرینات ترسره کېږي. دې تمریناتو کې نژدې دېرش زره روسي سرتېرو برخه اخیستې ده.  لوکاشینکا دا ونه ویل چې روسیې پوځیان به کله له دې هېواده بېرته ستنېږي، خو ټینګار یې وکړ چې دې ته اړتیا نه شته چې په بېلاروس کې روسیه پوځي اډې جوړې کړي. Читать дальше...

د ملاوي روغتیایي چارواکو د دغه هېواد په پلازمېنه لیلونګوې کې د ماشومانو د ګوزڼ یا پولیو د یوې پېښې خبر ورکړ.  د روغتیا نړیوال سازمان نن وویل، دا په تېرو پنځو کلونو کې په افریقا کې د وحشي پولیو لومړۍ پېښه ده.  ډبلیو ایچ او په یوه بیان کې څرګنده کړه چې له لابراتواري څېړنو ښکاره شوه چې دا هغه ډول پولیو ده چې په پاکستان کې شته او له هغه هېواده دلته انتقال شوې ده.

که څه هم ځینو رسنیو راپورونه خپاره کړي وو چې د افغانستان سفارت د پنجشنبې په ورځ تړل شوی او د افغان ډپلوماټانو ډپلوماټېکې ویزې لغوه شوي، خو د سفارت چارواکي دغه راپورونه ردوي. هغه اسنادو کې چې ازادي راډیو ته رسېدلي ښيي چې د مارچ په لومړۍ ورځ به د امریکا د بهرنیو چارو وزارت او امریکا کې د افغان ډپلوماټانو ترمنځ د افغانستان سفارت د قونسلي چارو د دوام په اړخ یوه ناسته جوړه شي. وروسته له هغه چې د جنوري په ۱۸مه نېټه د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د افغانستان سفارت ته یوه لیک واستوه او له دې ډپلوماټیکې... Читать дальше...

اوکراین نن وویل، د روسیې په ملاتړ د دغه هېواد په ختیځ کې د بیلتون غوښتونکو له لوري له اوربنده ناڅاپي په بې ساري ډول سرغړونې زیاتې شوي دي.  کیف په داسې وخت کې دا تور پورې کوي چې واشنګټن خبرداری ورکړی دی چې روسیه بهانې لټوي چې په راتلونکو ورځو کې پر اوکراین برید وکړي.  د اوکراین پوځ په یوه راپور کې څرګنده کړه چې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې له اوربنده شپېته ځله سرغړونې شوي دي چې دا بې سارې دي. د راپور له مخې د اوکراین یو سرتیری ټپي شوی دی.  د اوکراین پوځ وایي، بېلتون غوښتونکو پر لسو استوګن ځایونو د توپونو او هاوانونو ډزې کړي دي. Читать дальше...

راپورونه وايي، په زابل کې د حیدر په نوم هغه ماشوم چې څو ورځو مخکې څاه ته لوېدلی و، له ډېرو هڅو سره- سره ساه ورکړه. له څو ورځو راهیسې پر ټولنیزو شبکو په دې باب ضد و نقیض راپورونه خپرېدل. په زابل کې د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او کلتور سپرست رییس شرافت ویاړ وایي، دغه پنځه کلن ماشوم چې حیدر نومیده د سې شنې په ورځ ۶۰ متره ژورې څاه ته لویدلی وو او نن سهار  په داسې حالت کې را ویستل شو چې مخکې یې ساه ورکړې وه. ویاړ زیاتوي: "لکه څنګه چې تاسې په جریان کې یاست په زابل کې د څو ورځو راهیسې یو ماشوم څاه... Читать дальше...

د جماعت اسلامي سېنېټر مشتاق احمد خان وايي، ويلای شي چې د انټرنېټي جرمونو د مخنيوي قانون د عملي کولو لپاره اوسنۍ ادارې پوره وړتيا نه لري چې له امله یې په دې برخه کې سم کار نه دی شوی.

د پښتون ژغورنې غورځنګ (پي ټي اېم) مشرانو او لسګونه پلویانو په کراچۍ کې د سیند اسمبلۍ مخې ته خپلې احتجاجي ناستې ته دوام ورکړی دی. دوی له سیند حکومته غوښتنه کوي چې د غورځنګ د مخکښ او د قامي اسمبلۍ د غړي علي وزیر پرضد دایرې مقدمې دې ختمې کړي او هغه دې خوشې کړي. وزیر د ۲۰۲۰ز کال له ډېسېمبر راهیسې د کراچۍ په زندان کې دی او ورباندې په یوشمېر مقدمو کې د ریاست ضد د ویناګانو او د خلکو پارونې تورونه دي چې هغه یې ردوي. پښتون ژغورنې غورځنګ د فبرورۍ پر ۱۳مه په کراچۍ کې د سیند اسمبلۍ ودانۍ مخې ته احتجاجي ناسته... Читать дальше...

پر افغانستان د طالبانو تر واکمنېدو وروسته د خلکو اقتصادي وضعيت خراب شوی او ورسره د تفريح موقعې هم کمې شوې دي. خو په شمالي ولايتونو کې خلکو د بزکشۍ ګران بيه شوق لا هم ساتلی. د نورو کلونو په څېر سږکال هم په مزارشریف کې یې د بزکشۍ سیالۍ شوې دي، البته دوی مني چې پخوا به د بزکشۍ لوبغاړو د دې لوبې له لارې په زرګونو ډالر ګټل چې اوس هغه هم نشته. نور د اسوشيېټېډ پرېس اژانس په ویډیويي رپورټ کې.

خوستي مدني فعالان او روڼ اندي وايي چې د بې کارۍ او سالمو بوختیاوو د نشتون له کبله ګڼ ځوانان له اقتصادي او رواني ستونزو سره مخامخ شوي دي. خوست کې د یو مدني بنسټ مشر فضل الرحمان قانع ازادي راډیو ته وویل: "د ځوانانو یوه بله اندېښنه دا ده چې اوس وخت کې حکومتي ادارو کې ډېری ګمارنو کې مسلک، وړتیا او معیار په پام کې نه نیول کېږي، د ځوانانو بې کاري چې له امله يې هغوی د ګڼو اقتصادي ستونزو سره مخ شوي، بشري ناورین سره مخ دي، د دې ترڅنګ په رواني لحاظ د ځوانانو تشویشونه زیات شوي، هغه دغه دي چې په نظام کې غیرمعیاري... Читать дальше...

په اسلام اباد کې خبریالانو د یوې رسنۍ د مالک محسن بېګ د ګرفتارۍ او د یوه ټېلېوېژن چینل د تړلو پرضد مظاهره کړې. خبریالانو د فبرورۍ پر ۱۷مه د مظاهرې پرمهال مشال راډيو ته وویل، دا ډول اقدامات د بیان ازادي لا محدودوي. د پاکستان برېښنايي رسنیو د انتظام ادارې (پېمرا) په فبرورۍ کې تر هغې وروسته نیوز ون ټېلېوېژن چینل بند کړ چې پکې په یوه خپرونه کې بېګ د ډاک او مواصلاتو د وفاقي وزیر مراد سعید په اړه څرګندونې وکړې. سعید وروسته د بېګ ضد مقدمه دایره کړه چې پکې یې ویلي چې د هغه د بدنامولو هڅه یې شوې او پرضد یې غیراخلاقي خبرې شوې دي. Читать дальше...

په زابل ولایت کې ژغورونکي هڅه کوي چې په شوکاک کلي کې هغه ماشوم راوباسي چې درې ورځې وړاندې یوې ژورې څاه ته لوېدلی و. په شوکاک کلي کې د دغه ماشوم د راایستلو لپاره پرون په داسې حال کې د خلکو هلې ځلې روانې وې چې څه کم دوې اوونۍ وړاندې په یوه بل څاه کې د یوه بل ماشوم د ژغورلو هڅې ناکامې شوې او ماشوم مړ شو. ټولنیزو رسنیو کې په خپرو شوېو ویډیوګانو کې کلیوال او طالب چارواکي لیدل کېږي چې په هغه ځای کې راټول شوي چې له څاه د حیدر په نوم د ۹ کلن ماشوم د ایستلو لپاره هلې ځلې روانې دي. د طالبانو د حکومت... Читать дальше...

په زابل کې یوې ژورې څاه ته لویدلی ماشوم لا نه دی ژغورل شوی. دا خبره د زابل یوه ځایي خبریال عیسی محمد قلمیار نن سهار له ازادي راډیو سره په مرکه کې وکړه. له قلمیار سره د صفي الله ستانکزي غږیزه مرکه دلته واورئ

د افغانستان یو مشهور سندرغاړی مختار مجید په امریکا کې ومړ.  د مجید کورنۍ ته نږدې سرچینو او ملګرو له هغې ډلې وتلي سندرغاړي فرهاد دریا د هغه مړینه تایید کړې ده.  مجید ۵۸ کلن و او ویل کېږي چې د سرطان له ناروغیه کړېده.  مختار مجید په ۱۹۸۰ لسیزه کې له فرهاد دریا، اسد بدیع او جاوېد راهي سره په ګډه د باران موسیقي ډله جوړه کړې وه.  افغان سندرغاړي فرهاد دریا په خپل فیسبوک باندې د مختار مجید د مړینې په تړاو یو پوسټ لیکلی: "ژړا ماته اجازه نه راکوي چې څه ولیکم. نن ما یو ورور، یو ملګری، یو یار، او یو شاهد له لاسه ورکړ، د ژوند نیمایي یادونه. Читать дальше...

د طالبانو حکومت په ملګرو ملتونو کې د فرانسې د دایمي استازي نیکلاس دو ربویر د څرګندونو  په وړاندې غبرګون وښود.  ښاغلي دو ربویر ویلي چې د زور له لارې د واک د ترلاسه کولو لپاره د طالبانو اقدام د افغانستان د اقتصادي پاشلتیا او انساني بحران دلیل دی.  د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د فرانسې د دایمي استازې د خبرو په ځواب کې تېره شپه ازادي راډیو ته وویل: "د فرانسې استازي چې څه ویلي، په ځای خبره نه ده. باید ووایم چې زموږ هڅه لومړی دا وه چې د کابل مساله له سیاسي لارې حل شي. د کابل د ادارې له لوري... Читать дальше...

ټاکل شوې ده چې د منځنۍ اسیا د فوتسال د سیالیو د پای مراسم سبا شنبه (د سلواغې ۳۰مه) مازدېګر جوړ شي او د افغانستان تر ۱۹ کلونو کشره لوبډله د سپینو زرو مډال ترلاسه کړي.  ایران د دغو سیالیو اتلولي وګټله، خو افغانستان چې یوه سیالۍ یې بایللې او درې ګټلې وې، دوهم شو.  د افغانستان د فوټبال فدراسیون ویاند فېروز مشعوف په دې اړه ازادي راډیو ته وویل: "زموږ د فوټسال تر نولسو کلونو کشرې لوبډلې ازبیکستان ته اته پر یو ماتې ورکړه او د یوې ماتې او درېيو بریو له کبله یې ۹ امتیازونه ترلاسه کړل او دوهمه شوه." ... Читать дальше...

د پاکستان پوځ په وروستیو کې د افغانستان د پولو په اوږدو کې پوځي عملیات زیات کړي دي.   د پاکستان پوځ وروسته له دې په دې سیمه کې عملیات پیل کړي چې د دغه هېواد د دولت وسله والو مخالفانو د پوځ او ملېشه ځواک پر پوستو ګڼې حملې وکړې او مرک ژوبلې یې ور اړولې.  دې بریدونو چې په افغانستان کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته ډېر شوي، وېره پیدا کړې چې د پاکستان سوله او ثبات له ګواښ سره مخامخ شوی دی.  د پاکستان پوځ ادعا کوي چې په تېره یوه میاشت کې له افغانستانه تر اوښتو وروسته اسلامپالو او بېلتون غوښتونکو د پاکستان لږ تر لږه ۱۴ پوځیان وژلي دي. Читать дальше...

په افغانستان کې د روغتيا برخه کې د مالي او تخنيکي ستونزو ترڅنګ، په وروستيو میاشتو کې د معتادینو د درملنې برخه کې ستونزې ډېرې شوي دي، په تېره بيا معتادې مېرمنې له ډېرو ستونزو سره لاس او ګرېوان دي. ماه جبين او نفيسه هغه معتادې مېرمنې دي چې د لنګون پړاو يې تازه د معتادینو د درملنې په روغتيايي مرکزونو کې تېر کړی دی. دوی د معتادو ښځو، په تېره بيا اميدوارو ميندو لپاره طبي خدمات ډېر مهم بولي، ځکه چې کورنۍ ښځو ته چندان اجازه نه ورکوي چې د معتادینو د درملنې روغتيايي مرکزونو ته ورشي او دا مرکزونه تر ډېره بريده په خپلو کورونو کې د هغوی درملنه کوي. Читать дальше...