Հրապարակվեց ԱՃԹՆ առաջին ազգային զեկույցը․ ՀՀ-ն անցնում է թափանցիկ հանքարդյունաբերության համակարգի
Հայաստանի Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնության (ԱՃԹՆ) առաջին ազգային զեկույցը հրապարակվեց այսօր:
Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնությունը բնական պաշարների բաց և հաշվետու կառավարումը խթանող համաշխարհային ստանդարտ է, որին անդամակցում է 51 երկիր, այդ թվում նաև Հայաստանը՝ 2017 թվականից։
Ըստ ստանդարտի պետական մարմինների և հանքարդյունահանող ընկերությունների կողմից ներկայացվելու են հրապարակային հաշվետվություններ, ինչպես նաև հանքարդյունաբերող ընկերությունները պետք է բացահայտեն իրական սեփականատերերին։
Զեկույցի համաձայն՝ դրամական համամասնությամբ 2017 թ․-ին մետաղական հանքաքարի արդյունաբերության ոլորտի արտադրատեսակներից ամենամեծ մասնաբաժինն ընկնում է պղնձի խտանյութ և հանքաքար՝ 58․8 %։ Դրան հաջորդում են ոսկու և արծաթի համաձուլվածք՝ 24․2 %, ֆերոմոլիբդեն՝ 12․9 %, մոլիբդենի խտանյութ՝ 1․9 %, ցինկի հանքաքար և խտանյութ՝ 1․8 % և ոսկու հանքաքարը՝ 0․4 %։
Հայաստանից 2017 թ․-ին կատարված արտահանումների միայն 28 տոկոսը մետաղական հանքարդյունաբերությունից է, իսկ հանքաարդյունաբերությունից 97․2 տոկոսը՝ հանքաքարի արտահանում։ 2017 թ․-ին Հայաստանից արտահանվել է 475 հազար տոննա պղնձի, 10 հազար տոննա ցինկ և 2 հազար տոննա թանկարժեք մետաղների հանքաքար և խտանյութ։
ԱՃԹՆ արժեքավոր առանձնահատկությունը որոշում ընդունող եռակողմ մարմնի բազմաշահառու խմբի (ԲՇԽ) ձևավորումն ու գործունեությունն է։ ՀՀ ԱՃԹՆ-ի 15 հոգուց բաղկացած բազմաշահառու խումբը կազմված է կառավարության, հանքարդյունահանող կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներից։ ԲՇԽ կառավարության կողմից լիազորվել է վերահսկել ԱՃԹՆ-ի իրականացումը:
ԱՃԹՆ քարտուղարության ղեկավար Լիլիա Շուշանյանի խոսքով՝ ԱՃԹՆ ստանդարտը պահանջում է, որ պետական մարմինների և հանքարդյունահանող ընկերությունների կողմից ներկայացվելու են հրապարակային հաշվետվություններ, որոնց հիման վրա ԱՃԹՆ ազգային զեկույցում ամփոփվել են ընկերությունների եկամուտների, դրանց կողմից կառավարությանը կատարած վճարումների, ինչպես նաև պետության ստացած եկամուտների և այդ հոսքերի կառավարման մասին տեղեկություններ։
«Զեկույցը բացի վճարների մասին հարկային տեղեկատվությունից իր մեջ նաև բավական հետաքրքիր ոլորտային այլ տեղեկատվություն է ներառում, մասնավորապես, մետաղական հանքաարդյունաբերության ոլորտում օգտակար հանածոների պաշարների, արտադրության, ներքին իրացման և արտահանման վերաբերյալ տեղեկություններ»,- ասաց Լիլիա Շուշանյանը։
ՀՀ փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանն իր բացման խոսքում նշեց, որ Հայաստանում մետաղական հանքարդյունաբերության ոլորտը մշտապես գտնվել է հասարակության ուշադրության կենտրոնում՝ հաշվի առնելով երկրի տնտեսության մեջ վերջինիս դերը, ինչպես նաև ոլորտի գործունեության հետ կապված սոցիալական, բնապահպանական հարցերը։
«Ոլորտի թափանցիկության և հաշվետվողականության բարձրացումը, միջազգային չափանիշներին համահունչ դարձնելը մեզ համար առաջնային նպատակ է, որին հասնելու ամենահուսալի ճանապարհը ՀՀ-ում ԱՃԹՆ սկզբունքների բազմակողմանի ներդրումն է»,- ասաց փոխվարչապետը։
ԱՃԹՆ փոխնախագահ Էդդի Րիչի խոսքով՝ ՀՀ-ն դեպի լիարժեք թափանցիկություն ճիշտ ուղղությամբ է առաջ շարժվում։ Տարվա ընթացքում ԱՃԹՆ-ն Հայաստանը կգնահատի տեսնելու համար, թե միջազգային ստանդարտների համեմատ որտեղ է Հայաստանը, սակայն, ըստ Էդդի Րիչի՝ այս պահին աղաղակող բացթողումներ չկան.
«Շատ լավ պահ ենք ապրում, որովհետև սա հենց առաջին անգամն է, երբ բոլոր անհրաժեշտ տեղեկությունները համատեղվել են մի տեղում։ Որոշ ջանքեր են ձեռնարկվում նաև պակասող լրացուցիչ տեղեկությունները ձեռքբերելու համար։ Այսինքն՝ շարունակաբար ամրացվում է ձեզ մոտ այս համակարգը»,- ասաց ԱՃԹՆ փոխնախագահը։