Новости за 11.05.2023

Na początku maja leciałem do Stambułu z przekonaniem, że Erdoğan znów wygra. Wróciłem z nadzieją, że Kemal Kılıçdaroğlu może odebrać mu władzę. Im bliżej wyborów, tym bardziej prawdopodobny wydaje się właśnie ten najlepszy z możliwych scenariuszy.

W sprawie pocisku znalezionego w lesie pod Bydgoszczą pojawia się coraz więcej pytań. Po wystąpieniu ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka można odnieść wrażenie, że rządzący i żołnierze starają się rozmyć odpowiedzialność.

Chleby, steki, ugotowane warzywa – kuchnia naszych przodków z epoki kamienia nie różniła się zanadto od naszej. No, może z wyjątkiem tego, że nasi protoplaści nie gardzili też mięsem swoich pobratymców.

Rewolucja miała dać Irańczykom upragnioną wolność, tymczasem okazało się, że niesie zniewolenie. Kobiety przekonały się o tym jako pierwsze. I pierwsze zaprotestowały.

Untersturmführer Johann Niemann jako zastępca komendanta często witał deportowanych na rampie w Sobiborze. Wcześniej wkładał biały płaszcz i zwracał się do nowo przybyłych z uprzejmym komunikatem: „Bardzo przepraszamy za dotychczasowe niewygody, jesteście państwo w obozie przejściowym. Musicie się rozebrać i iść do kąpieli. Takie tu mamy przepisy”. Marta Grzywacz i Michał Wójcik zapraszają na czwarty odcinek podcastu "Spalić piekło".

To oczywiście nie jest przypadek, że Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP postanowiła właśnie 9 maja wydać rekomendację w sprawie nazwy sąsiadującego z Polską od północy rosyjskiego obwodu i jego stolicy. Komisja stwierdza, że od teraz zalecane jest używanie nazwy Królewiec na miasto, a obwód królewiecki na region.

Szukasz sposobu, by zaoszczędzić? Zakupy online z kodami rabatowymi jest to możliwe. Część z nich znajdziesz wyłącznie na naszej stronie. Z jakich okazji warto skorzystać w tym tygodniu?

Kobiety opiekują się dziećmi, o wszystkim pamiętają, organizują życie rodzinne, chodzą na wywiadówki. Kiedy dopytuję o szczegóły ich codzienności, słyszę, że pracują po kilkanaście godzin na dobę. To jak mają nie być chronicznie zmęczone? — mówi Natalia de Barbaro, psycholożka społeczna i socjolożka.

Dla osób 30+, czy 40+ punktem honoru jest, żeby być kompletnie zarobionym. Demonstracyjne wywracają oczami, bo co chwilę ktoś dzwoni. Są niezastąpieni.

Decyzja o ucieczce była heroiczna, ale często równie heroiczna była decyzja o nieuciekaniu. Niemcy bowiem stosowali przed długi czas zasadę odpowiedzialności zbiorowej. Za każdego uciekiniera rozstrzeliwali albo głodzili 10 współwięźniów – o ucieczkach z Auschwitz mówi Piotr M. A. Cywiński, dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Sonderkommando w Birkenau, podobnie jak to w Treblince i Sobiborze, także chce się uwolnić od zadań, które przekraczają wyobrażenia. Ktoś prosi o pomoc Różę Robotę, której ojciec, matka, brat, siostra nie przeszli obozowej selekcji.

Koniec lipca 1943 roku jest upalny i duszny. W obozie spada dyscyplina. Oprawcy wydają się słabnąć. Przy życiu trzyma ich już tylko wódka i marzenie o urlopie. Więźniów, którzy planują ucieczkę, przeświadczenie, że nadchodzi wielki dzień. Dzień powstania. Marta Grzywacz i Michał Wójcik zapraszają na trzeci odcinek podcastu "Spalić piekło".

Jednym z pierwszych aktów sprzeciwu Żydów z obozu w Sobiborze było wysłanie na wolność jednego z więźniów, który miał poinformować świat o tym, co dzieje się za murami. Ale nie wszyscy myśleli o buncie i oporze.

Sonderkommando było w Auschwitz grupą szczególną. Zatrudnieni w niej Żydzi już w czasie funkcjonowania obozu oskarżani byli o pomaganie zbrodniarzom. Odprowadzali ludzi do komór gazowych, asystowali przy ich rozbieraniu. Zwłoki przeszukiwali, ładowali do aut, na wózki, nosili do dołów. Potem palili.

W latach 1943 i 1944 r. dochodzi do paradoksalnego procesu — sprzężenia zwrotnego. Im gorliwiej Sonderkommando wykonuje swoją pracę, tym mniejszy oprawcy stosują terror. Im sprawniej pracują krematoria, tym lepsze panują warunki do konspiracji.

Powstanie w Sobiborze zaplanowano na 14 października 1943 r. Plan opierał się na punktualności i pazerności Niemców. Ryzyko było duże, właśnie dlatego głównodowodzący wbijał wszystkim do głów, że należy robić „suchą robotę”. Innym słowy — nie wolno nigdzie zostawiać śladów krwi. Więźniowie mają mordować, uderzając mocno i precyzyjnie. Jednak pokusa zemsty okazała się za silna.

Początek października 1944 r. to dla Żydów z Sonderkommando czas ostateczny. Kilka miesięcy wcześniej skończyło się mordowanie Żydów węgierskich, zamordowani zostali także Żydzi z Teresina. Wieści z obozu Auschwitz 1 są fatalne.

Zaraz po stłumieniu powstania, ruszyło śledztwo. Rozkazy z Berlina były jasne: wszystkich spiskowców trzeba odnaleźć i ukarać. Trzeba wyjaśnić, jak doszło do buntu. No i skąd Żydzi mieli ładunki wybuchowe. Już po kilku dniach Gestapo wiedziało, że materiał wybuchowy nie pochodził z angielskich zrzutów. Był… niemiecki.