Հայաստանում քաղաքական բանտարկյալներ չկան և չեն էլ եղել. Դավիթ Հարությունյան
Հայաստանում այժմ քաղաքական բանտարկյալներ չկան և չեն էլ եղել, այսօր «Ազատության» հետ զրույցում համոզմունք հայտնեց արդարադատության նախարար Դավիթ Հարությունյանը:
Ի պատասխան «Ազատության» դիտարկմանը, թե իրավապաշտպանները քաղաքական բանտարկյալների ցուցակ են հրապարակել, Դավիթ Հարությունյանը հակադարձեց, թե տեսել է միջազգային կառույցների կողմից հրապարակված ցուցակներ, որտեղ Նաիրի Հունանյանը նույնպես համարվել է քաղաքական բանտարկյալ:
Նշենք, որ այս շաբաթ ավելի քան տասը տարվա ազատազրկման դատապարտվեց «Հիմնադիր խորհրդարանի» առաջնորդ Ժիրայր Սեֆիլյանը։ Որոշ իրավապաշտպաններ ու քաղաքական գործիչներ այս վճիռը որակեցին իբրև վրեժխնդրություն՝ նախագահ Սերժ Սարգսյանի կողմից նախևառաջ այն բանի համար, որ Սեֆիլյանն ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո առաջինը բարձրաձայնեց հայկական կողմի տարածքային կորուստների մասին։
«Ազատության» հարցին, թե հնարավոր համարո՞ւմ է, որ Սեֆիլյանի դատավճռում իսկապես քաղաքական դրդապատճառ կա՝ հաշվի առնելով նաև այն խիստ պատժաչափը, որ նա ստացավ, Արդարադատության նախարարն ասաց, թե որպես գործադիր իշխանության անդամ և հատկապես որպես Արդարադատության նախարար իրավունք չունի այդ հարցին պատասխանել։
«Ազատություն». - Դուք նկատի ունեք, որ Դուք, բացի նրանից, որ իրավունք չունեք ի պաշտոնե այդ մասին խոսելու, նաև ծանոթ չեք, որպես իրավաբան, այս գործին, բայց ես Ձեզ ուզում եմ հարցնել որպես նախարար՝ Դուք ընդունո՞ւմ եք, որ այսօր Հայաստանն ունի քաղաքական բանտարկյալներ, որ այսօր անձինք դատապարտվում են իրենց քաղաքական հայացքների համար։
Հարությունյան. - Ես չեմ ընդունում և նաև կարող եմ բացատրել ինչու. եթե Դուք ուշադիր նայեք, թե ինչպիսի ձևակերպումներ են և ում են համարում քաղաքական բանտարկյալ, Դուք կտեսնեք, որ գամման շատ լայն է՝ մեկի համար մեկ անձն է քաղաքական բանտարկյալ, մյուսի համար՝ մեկ ուրիշը։ Ես չեմ ընդունում, որ Հայաստանի Հանրապետությունում կան քաղաքական բանտարկյալներ։
«Ազատություն». - Իսկ ծանոթացե՞լ եք՝ մոտ մեկ տասնյակ անձանց ցուցակ հրապարակվեց։
Հարությունյան. - Ես բազմաթիվ նմանատիպ ցուցակների եմ ծանոթ, տեսել եմ նաև նույն միջազգային կառույցների կողմից հրապարակված ցուցակ, որտեղ Նաիրի Հունանյանը ևս համարվել էր քաղբանտարկյալ։ Ամեն ինչ կախված է, կներեք, չափանիշներից, և այն, որ այդ հասկացությունը շատ հաճախ օգտագործվում է քաղաքական նպատակներով, ցավոք սրտի, դա փաստ է, բայց, նորից եմ ուզում կրկնել, որպես Արդարադատության նախարար, իմ կարծիքն այն է, որ Հայաստանում քաղբանտարկյալներ չկան։
«Ազատություն». - Եթե չեմ սխալվում նույն Եվրոպայի խորհուրդն իր քաղբանտարկյալների չափանիշների հետ կապված նաև պատժաչափին է հղում անում՝ եթե պատժաչափը շատ խիստ է, ապա այդտեղ կարող է նույնպես խնդիր լինել։ Տվյալ պարագայում կարո՞ղ ենք նույնն ասել Ժիրայր Սեֆիլյանի դեպքում՝ տասը տարի հինգ ամիս։
Հարությունյան. - Ո՞վ է որոշելու պատժաչափը խի՞ստ է, թե՞ ոչ։ Ես կուզենայի, որ այդ հարցին Դուք կարողանայիք ինքներդ անդրադարձ կատարել և պատասխան տալ։ Ըստ իս, երկու մոտեցում կա: Մի մոտեցումը Դուք անձամբ, որպես անձ, որոշում եք, որ այս պատժաչափը խիստ է, և Ձեզ համար Դուք համարում եք, որ այդ անձը քաղբանտարկյալ է, իսկ մյուս պետական համակարգը դա եռաստիճան դատական համակարգն է։
«Ազատություն». - Այսինքն՝ միայն մեր մյուս ատյանները կարող են որոշել Առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի պատժաչափի խստությունը։
Հարությունյան. - Որովհետև չկա նման իրավական հասկացություն ինչպես քաղբանտարկյալ, բայց այն, որ ազատազրկման չափը, որպեսզի դրանք համապատասխանեն վարվող քաղաքականությանը՝ պատժողական քաղաքականությանը, հենց դա է նպատակը, որ ստեղծվում է եռաստիճան դատական համակարգ, հակառակ պարագայում եռաստիճան դատական համակարգ չէր լինի և կլիներ ընդամենը մեկ ատյանի դատարան։
Նշենք, որ եթե իշխանությունը հրաժարվում է հստակ գնահատական տալ Ժիրայր Սեֆիլյանի դատավճռին, ապա ընդդիմադիր «Ելք» դաշինքի անդամ, «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության ղեկավար Էդմոն Մարուքյանը շեշտում է, որ Սեֆիլյանի դատավճիռը ստանալուց հետո իրենք պետք է այն ուսումնասիրեն, ինչից հետո ավելի մանրամասն գնահատական կտան:
«Ազատության» հետ զրույցում «Ելք» դաշինքի մեկ այլ անդամ՝ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանը հստակ շեշտել էր, թե Ժիրայր Սեֆիլյանի նկատմամբ անձնական վրեժխնդրություն է իրականցավել այն բանի համար, որ նա ապրիլյան պատերազմից հետո բարձրաձայնեց հայկական կողմի տարածքային կորուստների մասին:
Էդմոն Մարուքյան․ - Քննարկել ենք խմբակցությունում: Պարոն Փաշինյանը արձագանքել է նախնական, բայց բացի դա, և՛ ես, և՛ Արտակ Զեյնալյանը նաև խմբակցությունում խոսել ենք, որ պետք է դատավճիռը ստանանք, նաև ավելի խորը ուսումնասիրենք՝ զուտ պատժի մասով: Այո, ես էլ եմ կարծում, որ, ըստ էության, պատիժը չափի անցում է, որը ըստ էության նաև կապված է իր գործունեության հետ:
«Ազատություն». - Դուք իրեն քաղաքական բանտարկյալ համարո՞ւմ եք:
Մարուքյան․ - Էն մասով, որ մասով, որ իր գործունեությունը կապված է քաղաքականության հետ՝ այո: Որ մասով, որ կապված չէ քաղաքականության հետ, գիտեք, որ տարաձայնություններ մենք ունենք: Այսինքն, այն հայտարարությունները, որոնք դատարանում արվում են զինված պայքարի իմաստով, ես, բնականաբար, դա քաղաքական գործունեություն չեմ կարող համարել:
«Ազատություն». - Իր քաղաքական գործունեության համա՞ր է դատապարտվել տասը տարի հինգ ամիս ազատազրկման:
Մարուքյան․ - Դրա համար մենք դատավճիռ ենք ուզել: Եթե մարդը ինչ-որ բան է արել, եթե արել է, եթե դրա համար նախատեսված պատժաչափը և եղած դատական պրակտիկան այնպիսին է, որ դրա համար, օրինակ, հինգ տարի են դատապարտում, բայց քաղաքական ենթատեքստի համար՝ տասուկես, ուրեմն, այո, քաղբանտարկյալ է: Բայց էդ ինչ-որ բան արածը քաղաքական է թե ոչ, դա էլ առանձին քննարկման առարկա է:
Հավելենք, որ «Ծառուկյան» խմբակցության պատգամավոր Գևորգ Պետրոսյանն «Ազատության» հետ զրույցում չցանկացավ անդրադառնալ Ժիրյա Սֆեիլյանի գործին՝ ասելով, որ այդ դատավարությանը չի հետևել, և չտիրապետելով գործի նյութերին կարծիք հայտնել չի կարող:
«Ազատություն». - Դուք ընդունում եք, որ Հայաստանում կան քաղաքական պատճառներով ազատազրկված անձինք:
Գևորգ Պետրոսյան․ - Ես էդպիսի պնդումով հանդես գալ չեմ կարող, քանի որ քաղաքական դրդապատճառները երբեք պաշտոնապես չեն դրվում դատական ակտերի հիմքում: