Frankfurter Allgemeine Zeitung (Германия): «Шимолий Оқим 2» ҳақида тўққиз сўз…

Яқинда Алексей Навалний колонияга жўнатилганда, Ангела Меркел учун тўққиз сўз айтиши керак бўлган лаҳза бўлади. Улар шундай бўлиши мумкин: «Мен» Шимолий оқим 2 «газ қувури лойиҳасини қўллаб-қувватлай олмайман».

Аммо иккинчиси у қувурни қўллаб-қувватламаслигини айтди, аниқ бўлади: вето бўлмайди.

Меркел бундан бошқа ҳеч нарса қилмаслиги керак эди. Агар, масалан, Полша санкциялар масаласини кун тартибига киритмаган бўлса, унда фақат бетараф қолиш керак эди.

Яъни Берлиндаги битта ибора Европага Навалний атрофидаги мавжуд драматик вазиятга жавобан ҳаракат воситасини беради. Энди керак, чунки бу масала Россиянинг ички иши эмас. Бу 2014 йилда Қрим аннекция қилинганидан бери халқаро ҳуқуқни бузиш ҳолатларининг энг сўнггии. Навалнийнинг ҳибсга олиниши унинг иши бўйича Европа инсон ҳуқуқлари судининг қарорини эътиборсиз қолдирганлигининг далили эди ва Новичокдан фойдаланган ҳолда унга қарши ҳужум 1997 йилда Кимёвий қуролларни тақиқлаш тўғрисидаги конвенцияни бузиш эди. Европа асосан шартномалар асосида қурилган. У уларнинг бузилишини эътиборсиз қолдиролмайди.

Кантслернинг тўққиз сўзи нафақат Европа Иттифоқининг мавҳум қадриятларини, балки унинг ҳақиқий бирдамлигини ҳам мустаҳкамлаши мумкин эди. Путин томонидан таъқиб қилинаётган мақсад – газ қувурини қуриш – Украинани газ учун транзит мамлакат сифатида занжирдан чиқариб ташлаш. Агар қувур қувури қуриб битказилса, президент ушбу мамлакат билан музлатилган можарони Ғарбга газ экспорти тўхтаб қолишидан қўрқмасдан қайта бошлаши мумкин. Шундай қилиб, шарқий НАТОга аъзо давлатлар учун Россия таҳдидининг янги проэкцияси пайдо бўлади. Шунинг учун улар ҳар доим Меркелнинг қувур линиясидаги содиқ позициясини ўзларининг асосий манфаатларига эътиборсизлик сифатида қабул қилишган.

Франция ҳам худди шу ҳолатда. Шундай қилиб, Германия Европа Иттифоқидаги марказ ва асосий куч сифатида ўз ролини йўқотиш хавфи остида. Битта аниқ ибора ушбу мослашишни ўзгартириши мумкин.

Бу, шунингдек, Америка билан муносабатларни қайта бошлашни осонлаштирар эди. Вашингтон «Шимолий Оқим-2» ни таҳдид деб билади ва Президент Байден пайшанба кунги нутқида Россияга қарши қаттиқроқ чоралар кўрилишини эълон қилди ва юмшоқ ёндашув рад этилишини эълон қилди.

Германияда баъзилар Вашингтонни ваъдалар билан ишонтиришга умид қилмоқдалар: уларнинг айтишича, агар Россия нотўғри йўл тутса, сиз ҳар доим газ қувурини ёпишингиз мумкин. Аммо бу ишончли кўринмайди. Агар Россиянинг янги уруши натижасида Украина транзити ҳақиқатан ҳам имконсиз бўлса, Германия бу қувурни умуман ёполмаслиги мумкин. Агар кўмирдан воз кечиш амалга оширилса, газ бирон бир жойдан келиши керак.

Шу сабабли, «Шимолий оқим 2» мавзуси, ҳатто Байден даврида ҳам Германиянинг Америка билан муносабатларига жиддий юк келтиради. Агар кантслер энди ушбу тугунни бузса, икки томонлама муносабатларни тиклаш осонроқ бўлади.

Кейин Путин билан оддий матнда гаплашиш мумкин бўлади. Агар унинг газ қувури хавф остида бўлса, ҳаттоки Россия президенти ҳам унинг Украинага қарши тажовузи, Ливияга ёпиқ ҳарбий аралашуви ва энди Навалнийни таъқиб қилиш, халқаро қонунга зид равишда шунчаки қутилиб қолмаслигини тушунади. Путинда мувозанатни излаш учун сабаблар бўлади. Масалан, у Украинанинг шарқий қисмидан мунтазам қўшинларни олиб чиқиш вақти келганми деб ўйлаши мумкин.

Шундай қилиб, музокаралар учун имконият пайдо бўлиши мумкин. Совуқ уруш даврида НАТОнинг икки томонлама қарорида бўлгани каби: Ғарб ҳазиллашмайди ва Россия буни кўриб турибди. Ва кейин сиз Путин билан музокара столига ўтиришингиз мумкин.

Ички сиёсий проэкцияга келсак, СПД қаршилик кўрсатади. Шредердан Швесиггача бўлган партия газ қувури учун курашган. Аммо Меркел лойиҳани тарк этса, у бирор нарса қила оладими? У пандемия пайтида коалицияни тарк этиб, фақат Путинга ёрдам бера оладими? Ва Навалнийни муаммога ташлаб қўясизми? Бу сиёсий ўз жонига қасд қилиш бўлади. «Яшиллар» «Шимолий Оқим-2» га кескин қарши бўлганлиги сабабли, бу барча яшил-қизил-қизил орзуларнинг тугашини англатади.

Социал-демократлар бундан хабардор. Агар Меркел тўққиз сўз айтса, улар ўзларини камтар тутишади.