Ενισχύεται το συμμαχικό δίκτυ με την Αίγυπτο
Σύμμαχος με ιδιαίτερη σημασία χαρακτηρίζεται η Αίγυπτος για την ελληνική διπλωματία. Με τις σχέσεις να έχουν ενισχυθεί ιδιαίτερα στη σκιά της κρίσης που ξεκίνησε με την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου το 2019 και εξελίχθηκε το 2020 με την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις λόγω της εξόδου του «Ορούτς Ρέις». Υπεγράφη η συμφωνία μερικής οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Ελλάδας – Αιγύπτου, από τον Νίκο Δένδια και τον Σάμεχ Σούκρι, ενώ οι δύο χώρες μπήκαν σε μία τροχιά διαρκούς ενίσχυσης των σχέσεών τους, σε όλους τους τομείς. Χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, με αντικείμενο την περαιτέρω ενίσχυση των στρατηγικών σχέσεων Ελλάδας – Αιγύπτου, καθώς και τις περιφερειακές εξελίξεις.
Ο Μητσοτάκης εξέφρασε την αυξανόμενη ανησυχία της Αθήνας για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, σημειώνοντας την υποστήριξη της Ελλάδας στις προσπάθειες της Αιγύπτου στην παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς και για την εποικοδομητική στάση του Καΐρου με στόχο την επίλυση της κρίσης στη Μέση Ανατολή. Ανησυχία εκφράστηκε και για την αυξανόμενη ένταση στα σύνορα Ισραήλ – Λιβάνου. Στο τηλεφώνημα Μητσοτάκη – Σίσι συζητήθηκαν επίσης οι σχέσεις Αιγύπτου – ΕΕ, με την Ελλάδα να θέλει να λειτουργήσει ως γέφυρα, υποστηρίζοντας το Κάιρο, το οποίο θεωρεί πυλώνα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.
Ρόλο στις εξελίξεις
Στο ίδιο πλαίσιο ο Γιώργος Γεραπετρίτης ετοιμάζει επίσκεψη στο Κάιρο, την επόμενη εβδομάδα προκειμένου να έχει συναντήσεις τόσο με τον ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι, όσο και τον Σίσι.
Πρώτο θέμα στην ατζέντα είναι ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, με την Αίγυπτο να είναι μεταξύ άλλων και ο βασικός πυλώνας διοχέτευσης της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας. Ο Γεραπετρίτης έχει επανειλημμένα βάλει ψηλά τον στόχο της κυβέρνησης η Ελλάδα να έχει ρόλο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, με την ανάληψη διπλωματικών πρωτοβουλιών για την κατάπαυση του πυρός αλλά και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Το ζήτημα της Μέσης Ανατολής και το ενδεχόμενο διάχυσης του πολέμου ανησυχεί ιδιαίτερα τις χώρες της περιοχής, με τον υπουργό Εξωτερικών να το θέτει ψηλά στην ατζέντα των διπλωματικών προτεραιοτήτων του 2024. Και η συνεννόηση με την Αίγυπτο χαρακτηρίζεται κρίσιμη.
Στο τραπέζι αναμένεται να μπει και το ζήτημα της Λιβύης, στη σκιά και της απόφασης της κυβέρνησης της Τρίπολης να πρωτοκολλήσει στον ΟΗΕ την απόφαση της για ανακήρυξη συνορεύουσας ζώνης, η οποία δεν αφορά άσκηση κυριαρχίας ή κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά για άσκηση εξουσίας διοικητικού και αστυνομικού ελέγχου. Μία κίνηση που χαρακτηρίζεται ως απάντηση στην απόφαση Σίσι να ανακηρύξει μονομερώς τα θαλάσσια σύνορα της Αιγύπτου προς δυσμάς και που – σύμφωνα με διπλωματικές πηγές – δεν κρίνεται ότι επηρεάζει άμεσα την Ελλάδα, ωστόσο μπορεί να έχει επιπτώσεις εάν και εφόσον οι δύο χώρες προχωρήσουν σε οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, λόγω του κλεισίματος της Σύρτης. Κάτι που όπως υπογραμμίζουν αρμόδιες πηγές δεν συνάδει ούτε με τη διεθνή πρακτική ούτε με το διεθνές δίκαιο, αφού η κοιλότητα της Σύρτης ξεπερνά από το ένα άκρο στο άλλο τα 180 ναυτικά μίλια. Η Ελλάδα σύμφωνα με πληροφορίες βρίσκεται ήδη σε διαδικασία να προχωρήσει στην απαιτούμενη αντίδραση σε σχέση στην κίνηση της Λιβύης, με επιστολή στον ΟΗΕ.
Γεραπετρίτης και Σούκρι στις συνομιλίες τους αναμένεται να έχουν ψηλά επίσης το Μεταναστευτικό, αλλά και ενεργειακά θέματα, που αφορούν τις συνεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου.
Επισημαίνεται ότι το 2022 υπεγράφη από τους τότε υπουργούς Αμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο και Μοχάμεντ Ζάκι μνημόνιο συνεργασίας στους τομείς αεροναυτικής και ναυτικής έρευνας και διάσωσης. Ενώ Ελλάδα και Αίγυπτος έχουν υπογράψει επίσης συμφωνία για την απασχόληση εποχικών εργαζομένων στον αγροτικό τομέα. Πρόκειται για τη μετάκληση 5.000 εργατών γης, καθώς και συμφωνίες που αφορούν την ενεργειακή συνεργασία. Πριν από τα Χριστούγεννα στο Κάιρο βρέθηκε και ο Δένδιας, ο οποίος επίσης είχε συνάντηση με τον Σίσι, αλλά και με τον αιγύπτιο ομόλογό του Μοχάμεντ Ζάκι, με επίκεντρο και τη συνεργασία Ελλάδας – Αιγύπτου στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.