Ανατροπές στη δόμηση - Τι αλλάζει για τα εκτός σχεδίου ακίνητα

Ποιες νέες ρυθμίσεις θα περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας που θα αναρτηθεί για διαβούλευση στα μέσα Ιουλίου

Μειώσεις του μέγιστου συντελεστή δόμησης, κόψιμο των ακραίων παρεκκλίσεων αρτιότητας, επιβολή τέλους σε όλες τις οικοδομικές άδειες, αλλά και ενίσχυση των δυνατοτήτων δόμησης όταν αυτή γίνεται σε περιοχές με ρυμοτομικά σχέδια, προβλέπει μεταξύ άλλων το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης. Οι νέες ρυθμίσεις περιλαμβάνονται σε σχέδιο νόμου για θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας που θα αναρτηθεί για διαβούλευση στα μέσα Ιουλίου.

Σε ό,τι αφορά τον συντελεστή δόμησης, ο σχεδιασμός προβλέπει μειώσεις του μέγιστου συντελεστή δόμησης κατά 10% (κατά μέσο όρο ως προς τους συντελεστές δόμησης που ισχύουν σήμερα). Την ίδια ώρα καταργούνται οι μικρές και ακραίες παρεκκλίσεις αρτιότητας που δίνουν σήμερα τη δυνατότητα να οικοδομούνται οικόπεδα ακόμα και 750 τετραγωνικών μέτρων. Και αυτό γίνεται διότι με τις παρεκκλίσεις καταστρατηγείται στην πράξη ο βασικός κανόνας που είναι για την κατοικία τα τέσσερα στρέμματα (για τις εκτός σχεδίου περιοχές). Σε κάθε περίπτωση, όπως εξηγούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, θα υπάρξουν για ένα μικρό διάστημα μεταβατικά μέτρα.

 

Ο δεύτερος «κόφτης»

Το σχέδιο νόμου είναι αυτή τη στιγμή στη φάση της τελικής διαμόρφωσης, σχεδιάζεται και η επιβολή ενός δεύτερου «κόφτη» (μετά τη μείωση του συντελεστή δόμησης) που είναι η μείωση (μικρή λένε από το υπουργείο) της μέγιστης εκμετάλλευσης για κατοικίες από 400 τ.μ. σε 360 τ.μ., αλλά και η επιβολή τέλους (δεν έχει καθοριστεί ακόμη το ύψος του αλλά υποστηρίζουν ότι θα είναι μικρό) σε όλες τις οικοδομικές άδειες σε εκτός σχεδίου περιοχές που θα τροφοδοτήσει παρεμβάσεις αντιμετώπισης των επιπτώσεών τους (όπως είναι για παράδειγμα η ανάγκη πρόσθετων υποδομών αλλά και η προστασία του τοπίου).

Παράλληλα, παίρνονται μέτρα για τις οργανωμένες μορφές ανάπτυξης. Ενισχύονται σημαντικά οι δυνατότητες δόμησης όταν αυτή γίνεται σε περιοχές με ρυμοτομικά σχέδια ή ανάλογο σχεδιασμό. Δηλαδή όπου εκ των προτέρων προβλέπονται υποδομές, οδικές, τεχνικές και περιβαλλοντικές που αντιστοιχούν στις πιέσεις που δημιουργεί η δόμηση, ούτως ώστε να προκύπτουν βιώσιμες συνθήκες, είτε για οικιστικές περιοχές είτε για υποδοχείς παραγωγικών δραστηριοτήτων (βιομηχανικές, εφοδιαστικής, τουρισμού κ.ά.).

 

Οχι εν μια νυκτί

Οπως επισημαίνει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Δημήτρης Οικονόμου, «η προσέγγιση της κυβέρνησης στο ζήτημα αυτό βασίζεται στην ανάγκη να γίνουν, πλέον, κάποια πραγματικά βήματα για τη μείωση των αρνητικών συνεπειών της άναρχης, εκτός σχεδίου δόμησης, χωρίς να αφαιρεθούν εν μια νυκτί δικαιώματα δόμησης που έχουν προκύψει νομίμως, στο 80% του ελληνικού χώρου και για εκατομμύρια πολίτες». Κατά το υπουργείο Περιβάλλοντος, με τον νέο σχεδιασμό που προωθείται, περιορίζεται για πρώτη φορά ύστερα από 60 χρόνια συνεχούς ενίσχυσης η δυνατότητα άναρχης, εκτός σχεδίου δόμησης.

Σύμφωνα με τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, «η άμεση και πλήρης κατάργηση της άναρχης, εκτός σχεδίου δόμησης ("με ένα άρθρο ενός νόμου" όπως είχε ειπωθεί παλαιότερα, με γραφική ελαφρότητα, από κάποιους, για τις μνημονιακές διατάξεις) είναι σήμερα κοινωνικά και οικονομικά μη εφικτή. Και αυτό διότι υπάρχουν πλέον διαμορφωμένες ιδιοκτησιακές καταστάσεις που έχουν προκύψει με βάση το σημερινό καθεστώς, από καλόπιστους πολίτες».

 

Δύο διαφορετικές περιπτώσεις

Οπως υποστηρίζει ο Δημήτρης Οικονόμου, αυτό που στην Ελλάδα ονομάζεται «εκτός σχεδίου δόμηση» περιλαμβάνει στην πραγματικότητα δύο διαφορετικές περιπτώσεις: Α. Περιοχές έξω από τα σχέδια πόλης και οικισμούς, δηλαδή περιοχές χωρίς ρυμοτομία, που όμως διαθέτουν καθορισμένες χρήσεις γης. Β. Περιοχές έξω από τα σχέδια πόλης και οικισμούς που δεν διαθέτουν καθορισμένες χρήσεις γης. «Η διαφορά μεταξύ τους, από άποψη σχεδιασμού, είναι τεράστια» συμπληρώνει. «Στις πρώτες είναι προσδιορισμένο τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται, σε συνάρτηση με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Στις δεύτερες, που καταλαμβάνουν περίπου το 80% του ελληνικού χώρου (αφαιρούμενων των δασικών εκτάσεων), είναι δυνατή κατ' αρχήν η χωροθέτηση οποιασδήποτε δραστηριότητας (και με όρους δόμησης ιδιαίτερα ευνοϊκούς, ενίοτε ευνοϊκότερους απ' ό,τι σε περιοχές με ρυμοτομία ή με σχέδιο χρήσεων γης). Είναι αυτό που αποκαλείται συνοπτικά "άναρχη, εκτός σχεδίου δόμηση"».

Μια ελληνική ιδιαιτερότητα

Η δυνατότητα να κτίζεις σε εκτός σχεδίου περιοχές, δεν υπάρχει, πλέον, όπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε ορισμένες μάλιστα από αυτές απαγορεύεται για περισσότερο από 150 χρόνια. Πρόκειται όπως λένε, από το Περιβάλλοντος, για μια «ελληνική ιδιαιτερότητα», που έχει οδηγήσει σε άναρχη διάχυση κτισμάτων (όχι μόνο αυθαιρέτων αλλά και νόμιμων), σε πολύ μεγάλες εκτάσεις, χωρίς υποδομές, χωρίς πρόνοια για το τοπίο, και με εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες τόσο στην ανάπτυξη όσο και στο περιβάλλον και την ποιότητα ζωής.