Πώς θα επεκτείνει η Ελλάδα τα χωρικά ύδατα στα 12 μίλια

Για πρώτη φορά θέμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης σε δημόσια τοποθέτησή του ο Κοτζιάς είχε θέσει τον Δεκέμβριο του 2017. Ωστόσο το θέμα πάγωσε για μεγάλο χρονικό διάστημα

«Παράθυρο» για πρωτοβουλίες στο διπλωματικό πεδίο ανοίγουν οι αλλαγές ισορροπιών και συμμαχιών στο διπλωματικό πεδίο, με την Αθήνα να εκτιμά ότι είναι η κατάλληλη ευκαιρία να προχωρήσει σε τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο Πέλαγος από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια. Σύμφωνα με πληροφορίες, το νομοσχέδιο είναι έτοιμο και αναμένεται να έρθει στη Βουλή τον Ιούνιο αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, με στόχο την αξιοποίηση της παρούσας χρονικής συγκυρίας. Η ένταση που προκαλεί στην Ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία, καθώς και οι συμμαχίες που εδραιώνονται στη σκιά της κρίσης των σχέσεων Αγκυρας – Δύσης, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των δεσμών της Αθήνας με την Ουάσιγκτον, είναι – σύμφωνα με πληροφορίες – τα στοιχεία που δίνουν το πράσινο φως για τις ελληνικές κινήσεις – πρωτοβουλίες.

Τεχνικές λεπτομέρειες και χάρτες είχαν ήδη παραδοθεί από την περίοδο υπουργίας του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος ήδη από τον Οκτώβριο του 2018, αποχωρώντας από το ΥΠΕΞ, είχε ανακοινώσει την επέκταση των χωρικών υδάτων, λέγοντας ότι θα γινόταν μέσω προεδρικών διαταγμάτων, κάτι το οποίο άλλαξε σε νομοσχέδιο με απόφαση του Αλέξη Τσίπρα. Για πρώτη φορά θέμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης σε δημόσια τοποθέτησή του ο Κοτζιάς είχε θέσει τον Δεκέμβριο του 2017. Ωστόσο το θέμα πάγωσε για μεγάλο χρονικό διάστημα, με την Αθήνα να αναζητά τις κατάλληλες συμμαχίες και το ευνοϊκότερο περιβάλλον προκειμένου να προχωρήσει.

Στήριξη ΗΠΑ

Η στήριξη των ΗΠΑ δείχνει να ανοίγει τον δρόμο, ακόμα και να παρακινεί την Αθήνα προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς και η έντονη ενεργοποίηση της Γαλλίας, που στρέφει δυναμικά το βλέμμα στην περιοχή με μέτωπο προς την Αγκυρα.

Το Ιόνιο θεωρείται επίσης ως η ιδανική ευκαιρία για να δείξει η Ελλάδα ότι ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα και μάλιστα με το μικρότερο κόστος, αφού η συγκεκριμένη περιοχή δεν προκαλεί τα άμεσα αντανακλαστικά της Αγκυρας. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις μάλιστα το θέμα των 12 μιλίων θα μπορούσε να είναι και ένα αντιστάθμισμα στη Συμφωνία των Πρεσπών, υπό το αφήγημα «παραδίδουμε τη χώρα μεγαλύτερη».

Η περιοχή που αφορά ο σχεδιασμός εκτείνεται από τα Διαπόντια Νησιά μέχρι τα Αντικύθηρα. Την ελληνική κίνηση προανήγγειλε προχθές από το βήμα της Βουλής και η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών Σία Αναγνωστοπούλου, η οποία επιβεβαίωσε την πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην επέκταση, ενεργοποιώντας και τα αντανακλαστικά της αντιπολίτευσης, που διαβλέπει ότι το Μαξίμου θα επιδιώξει να εκμεταλλευθεί το θέμα και για εκλογικούς σκοπούς. Η Αναγνωστοπούλου απαντώντας στον τομεάρχη Εξωτερικής Πολιτικής της ΝΔ Γιώργο Κουμουτσάκο, ο οποίος έχει μεταφέρει αντιρρήσεις από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην τμηματική επέκταση, δήλωσε ότι ακόμα και την τελευταία στιγμή κάθε κυβέρνηση για ζητήματα εθνικής σημασίας έχει την ευθύνη να νομοθετεί.

«Προβληματική»

Να σημειωθεί ότι η τμηματική επέκταση είναι για πολλούς αναλυτές «προβληματική» γιατί αφήνοντας εκτός το Αιγαίο ενισχύει τη θέση της Τουρκίας ότι σε αυτό επικρατούν «ειδικές συνθήκες». Υπενθυμίζεται ότι η Αγκυρα έχει απειλήσει με casus belli την Αθήνα εάν επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η χθεσινή συνάντηση του ΥΠΕΞ Γιώργου Κατρούγκαλου με τον τούρκο ομόλογο του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο περιθώριο της υπουργικής Συνόδου του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο Ελσίνκι με θέμα την ένταση που προκαλεί η Τουρκία. Όπως τόνισε ο Γιώργος Κατρούγκαλος «βασικός σκοπός ήταν να αποκλιμακωθεί η ένταση στο Αιγαίο για να μην προκύψει ατύχημα, κάτι που καμιά από τις δύο πλευρές δεν θέλει». Ο Κατρούγκαλος μετέφερε επίσης στον Τσαβούσογλου «με τον πιο απόλυτο τρόπο» την καταδίκη της Αθήνας για τις «μονομερείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου» και του ζήτησε να σταματήσουν.

Από το ελληνικό ΥΠΕΞ τονίζεται με έμφαση ότι το ζήτημα της επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης δεν τίθεται σε συζήτηση με την Aγκυρα.

Ανάλυση

Ο Γιώργος Φίλης, δρ Γεωπολιτικής, επισκέπτης καθηγητής Γεωστρατηγικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Σχολή Εθνικής Αμυνας τονίζει:

«H απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας στα 12 μίλια είναι μια απόφαση που θα έπρεπε να είχε ληφθεί εδώ και δύο δεκαετίες, αλλά η δυνητική αυτή επέκταση θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις θαλάσσιες περιοχές της χώρας μας. Δηλαδή και το Ιόνιο και το Αιγαίο και το Κρητικό και το Λιβυκό Πέλαγος. Μια απόφαση η οποία θα περιλαμβάνει επέκταση στα 12 μίλια στο Ιόνιο, σε κάθε περίπτωση μια τμηματική επέκταση πλην του Αιγαίου, επί της ουσίας αναγνωρίζει τις αιτιάσεις της Αγκυρας ότι το Αιγαίο υπόκειται σε ειδικό καθεστώς και όχι σε αυτά που ορίζουν το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Με άλλα λόγια, κάθε τμηματική επέκταση, και όχι συνολική, βλάπτει ανεπανόρθωτα τα εθνικά συμφέροντα της χώρας. Ειδικά δε στη συγκεκριμένη περίοδο που η Τουρκία βρίσκεται σε μια δυσχερή οικονομικά θέση, ενώ οι διεθνείς σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις ΗΠΑ διανύουν τη χείριστη περίοδο».