Αναδρομικά : Βρόμικο παιχνίδι στις πλάτες των συνταξιούχων

Ενώ τα δικαστήρια δικαιώνουν μαζικά τους συνταξιούχους, η κυβέρνηση αρχίζει να τάζει την επιστροφή κουτσουρεμένων ποσών αναδρομικών σε μια προσπάθεια να καλύψει προεκλογικά την έως τώρα μη συμμόρφωσή της με τις αποφάσεις του ΣτΕ και των δικαστηρίων

Σε ένα καλοστημένο παιχνίδι εις βάρος των συνταξιούχων, οι οποίοι στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ είδαν να μπαίνει στις αποδοχές τους το ένα ψαλίδι μετά το άλλο, εξελίσσεται ο χειρισμός από την κυβέρνηση της υπόθεσης των αναδρομικών που διεκδικούν μετά την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικές τις κομμένες συντάξεις και τα δώρα.

Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι περικοπές κύριων και επικουρικών συντάξεων αλλά και η κατάργηση των δώρων που επιβλήθηκαν το 2012 με τους νόμους 4051 και 4093, δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2015. Τότε το ανώτατο δικαστήριο είχε αποφανθεί ότι για δημοσιονομικούς λόγους η αντισυνταγματικότητα ισχύει από την έκδοση της απόφασης, δηλαδή από τον Ιούνιο του 2015. Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση δεν έχει συμμορφωθεί και δεν έχει επιστρέψει τα αναδρομικά που δικαιούνται οι συνταξιούχοι για τις ψαλιδισμένες αποδοχές τους και τα κομμένα δώρα.

Μάλιστα, η απόφαση αυτή ήταν μόνο η αρχή. Ακολούθησαν αποφάσεις πρωτοβάθμιων δικαστηρίων που έκριναν παράνομες τις περικοπές σε συντάξεις και αποφάσισαν την επαναφορά τους στα επίπεδα του 2012, δηλαδή στο ύψος που ήταν πριν από την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4051/2012. Οι αποφάσεις αυτές αφορούν κύριες συντάξεις και επικουρικές και υποχρεώνουν τον ασφαλιστικό φορέα να καταβάλει τα ποσά της μείωσης αναδρομικά. Ωστόσο, παρότι έχουν γίνει δεκτές τέτοιες αγωγές και προσφυγές, δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει ενέργειες συμμόρφωσης με τις δικαστικές αυτές αποφάσεις.

Τώρα, και ενώ τα δικαστήρια δικαιώνουν μαζικά τους συνταξιούχους, η κυβέρνηση αρχίζει να τάζει την επιστροφή κουτσουρεμένων ποσών αναδρομικών σε μια προσπάθεια να καλύψει προεκλογικά την έως τώρα μη συμμόρφωσή της με τις αποφάσεις του ΣτΕ και των δικαστηρίων.

Η υπουργός Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου, την περασμένη εβδομάδα άνοιξε για πρώτη φορά παράθυρο για επιστροφές αναδρομικών στους συνταξιούχους. Ωστόσο, μίλησε για αναδρομικά 10 μηνών, που καλύπτουν το διάστημα Ιούνιος 2015 - Μάιος 2016. Μέχρι δηλαδή που ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου και όχι μέχρι και το τέλος του 2018 όπως διεκδικούν οι συνταξιούχοι.

Τα αναδρομικά που υπόσχεται το υπουργείο Εργασίας είναι πολύ λιγότερα σε σχέση με τα ποσά που διεκδικούν οι συνταξιούχοι, καθώς οι μειώσεις στις αποδοχές τους συνεχίστηκαν και με τον νόμο Κατρούγκαλου, η συνταγματικότητα του οποίου επίσης εκκρεμεί να κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Αυτή άλλωστε είναι και η μεγαλύτερη δικαστική εκκρεμότητα, καθώς αν ο ασφαλιστικός νόμος του 2016 κριθεί αντισυνταγματικός, θα ανοίξει συνολικά το Ασφαλιστικό.

Για την περίοδο της αναδρομικότητας η κυβέρνηση λέει ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να πληρώσει από τον Ιούνιο του 2015 έως τον Μάιο του 2016, αφήνοντας τους συνταξιούχους να πάρουν τα επιπλέον ποσά μέσω δικαστηρίων και όποτε θα έχουν τελεσίδικες αποφάσεις. Στην περίπτωση επιστροφής αναδρομικών 10 μηνών, το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται στα 4 δισ. ευρώ.

Αντίθετα οι νομικοί ισχυρίζονται ότι η περίοδος αναδρομικότητας εκτείνεται μέχρι το τέλος του 2018, οπότε έγινε ο επανυπολογισμός των συντάξεων. Σε μια τέτοια περίπτωση, το κόστος για τον προϋπολογισμό ανεβαίνει πάνω από τα 9 δισ. ευρώ.

Το τοπίο των αναδρομικών

Το κλειδί των αναδρομικών, όπως αναφέρουν έγκυροι νομικοί παράγοντες, βρίσκεται στο αν θα κριθεί συνταγματικός ο νόμος Κατρούγκαλου, ενώ μέχρι στιγμής το τοπίο για τους συνταξιούχους διαμορφώνεται ως εξής:

1 Αναδρομικά από το 2013 και μετά: όσοι είχαν προσφύγει στη Δικαιοσύνη μέχρι τον Ιούνιο του 2015, όταν δηλαδή δημοσιεύθηκε η απόφαση του ΣτΕ, δικαιούνται αναδρομικά για τις κουτσουρεμένες αποδοχές τους από το 2013.

2 Αναδρομικά μετά τον Ιούνιο του 2015: όσοι προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη μετά τον Ιούνιο του 2015 δεν δικαιούνται ποσά για την περίοδο 2013 έως τον Ιούνιο 2015. Ο χρόνος των αναδρομικών τρέχει από τα μέσα του 2015, με τους νομικούς να εκτείνουν το διάστημα της αναδρομικότητας μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2018, επειδή οι αντισυνταγματικές περικοπές συνέχιζαν να επιβάλλονται στις παλαιές συντάξεις, μέχρι να εμφανιστεί ο επανυπολογισμός, ο οποίος έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Ιανουάριο. Υπάρχει μία ακόμη νομική προσέγγιση, που υποστηρίζει πως επειδή τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών έχουν ενσωματωθεί στον υπολογισμό της προσωπικής διαφοράς, τα διεκδικούμενα αναδρομικά απλώνονται και στο 2019. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη άποψη, το επιπλέον ποσό που δίνεται από την 1η Ιανουαρίου 2019 ως προσωπική διαφορά θα έπρεπε να προκύψει από τη σύγκριση της νέας σύνταξης με την παλαιά πριν από τις περικοπές του 2012, οι οποίες κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικές.

3 Δώρα: στο κάδρο των περικοπών του 2012 που κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικές βρίσκεται η κατάργηση του δώρου Χριστουγέννων, του δώρου Πάσχα και του επιδόματος αδείας από την 1η Ιανουαρίου 2013. Τα δώρα ωστόσο δεν δίνονταν το 2012 ολόκληρα, αλλά είχε προηγηθεί το πρώτο ψαλίδι του νόμου 3845 του 2010, το οποίο δεν έχει κριθεί αντισυνταγματικό. Το 2010 η 13η και η 14η σύνταξη περιορίστηκαν στα 800 ευρώ τον χρόνο για όλους (400 τα Χριστούγεννα, 200 το Πάσχα και 200 το καλοκαίρι), πλην των συνταξιούχων ΟΓΑ, ανεξάρτητα από το ύψος της σύνταξης. Τότε τέθηκαν ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να εισπράττουν τα ψαλιδισμένα δώρα μόνο όσοι συνταξιούχοι είναι άνω των 60 ετών και λαμβάνουν άθροισμα συνταξιοδοτικού εισοδήματος έως 2.500 ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες στις διεκδικήσεις των κομμένων δώρων:

- Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ άνω των 60 ετών και με συνολικό μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις έως 2.430 ευρώ διεκδικούν το ποσό των 800 ευρώ.

- Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ κάτω των 60 ετών ή/ και με συνολικό εισόδημα από συντάξεις πάνω από 2.500 ευρώ δεν μπορούν να διεκδικήσουν τα δώρα. Τα είχαν χάσει εξ ολοκλήρου από το 2010. Ωστόσο, αν η ηλικία των 60 ετών συμπληρώθηκε μετά το 2012, τότε ενδέχεται να προκύψει δικαίωμα για την περίοδο από το 2015 και μετά.