Έκκληση επιστημόνων στην ΕΕ: Μακριά η Τεχνητή Νοημοσύνη από τη διαχείριση του μεταναστευτικού
Να σταματήσει τη χρήση επικίνδυνων τεχνολογιών που μπορούν καταστήσουν τη μετανάστευση ζήτημα -κυρίως- ασφαλείας και να ποινικοποιήσουν τη μετακίνηση πληθυσμών καθώς και την αλληλεγγύη προς αυτούς, ζητάνε επιστήμονες από την ΕΕ.
Ειδικότερα, επιστήμονες και οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το νέο εργαλείο που μαγειρεύει η ΕΕ για τη διαχείριση του μεταναστευτικού, το EUMigraTool.
Σύμφωνα με την ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μεταναστευτικές ροές στην Ευρώπη με τον βέλτιστο τρόπο, το χρηματοδοτούμενο –με σχεδόν 5 εκατ. ευρώ- από την ΕΕ πρότζεκτ ITFLOWS φιλοδοξεί να προβλέψει και να διαχειριστεί τις μεταναστευτικές ροές μέσω λύσεων βασισμένων σε τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών.
Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα της ΕΕ, το εν λόγω εργαλείο θα διευκολύνει την υποδοχή, τη μετεγκατάσταση, την εγκατάσταση και την ένταξη των μεταναστών. Προορίζεται να χρησιμοποιηθεί κυρίως από επαγγελματίες πρώτης γραμμής, οργανισμούς και κοινότητες υποδοχής, ενώ θα βοηθήσει στη πρόβλεψη των μεταναστευτικών ροών και στον εντοπισμό των πιθανών κινδύνων εντάσεων μεταξύ μεταναστών και πολιτών της ΕΕ.
Επίσης θα προτείνει καλές πρακτικές για το μεταναστευτικό στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τόσο στα όργανα της ΕΕ όσο και στις κυβερνήσεις.
Από την Ελλάδα συμμετέχουν δύο φορείς: Η εταιρεία Tetracom AE και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ).
«Ποινικοποιείτε τη μετανάστευση»
Ωστόσο, οι επιστήμονες ανησυχούν για τη πιθανή κακή χρήση του εργαλείου πρόβλεψης από τις αρχές για την απαγόρευση των συνοριακών διελεύσεων. Επιπλέον, το ίδιο το έργο έχει τη δύναμη να νομιμοποιήσει την ιδέα ότι είναι δυνατή η πρόβλεψη της μετανάστευσης χωρίς να διακυβεύονται τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Με ανοιχτή επιστολή προς τον φορέα ITFLOWS υποστηρίζουν ότι οι τεχνολογίες πρόβλεψης κινδυνεύουν να ποινικοποιήσουν τη μετανάστευση.
Αν και αναγνωρίζουν ότι το εργαλείο έχει σχεδιαστεί για ανθρωπιστικούς σκοπούς και αποκλειστικά από ΜΚΟ και δήμους που υποδέχονται μετανάστες, ωστόσο, καταγγέλουν ότι το πρότζεκτ δεν προσφέρει επαρκείς διασφαλίσεις για να εμποδίσει τις κρατικές αρχές και τους φορείς της ΕΕ να το εκμεταλλευτούν για σκοπούς διαχείρισης συνόρων και ασφάλειας.
«Έχουμε μεγάλες ανησυχίες ότι οι προβλέψεις θα μπορούσαν εύκολα να χρησιμοποιηθούν για τη πρόληψη της μετανάστευσης, τη δημιουργία και την επιδείνωση των υποθέσεων ότι συγκεκριμένες (μεταναστευτικές) ομάδες παρουσιάζουν «κίνδυνο ασφαλείας» ή απειλή «παράτυπης μετανάστευσης» και για την ενθάρρυνση τιμωρητικών αντιδράσεων προσανατολισμένων στην απαγόρευση μετακίνησης» λένε στην επιστολή τους.
Έλλειψη ανθρωπίνων απαντήσεων
Υποστηρίζουν ότι οι κοινωνικοί κίνδυνοι που θέτει το EUMigraTool δεν μπορούν να μετριαστούν. Όπως επισημαίνεται από την ίδια την ITFlows, το έργο έχει τη δυνατότητα να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο μια σειρά θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στο άσυλο και τη μη διάκριση.
Μπορεί το πρότζεκτ να προτείνει μέτρα για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών κοινωνικών επιπτώσεων -πχ παρακολούθηση μη συμμόρφωσης- ωστόσο αυτά δεν θα είναι αρκετά για να αποτρέψουν την παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με κίνδυνο η ITFlows να καταλήξει ισχυρός παράγοντας παραβιάσεων των δικαιωμάτων.
Επίσης επισημαίνεται ότι το πρότζεκτ, προσφέρει μια τεχνική κυρίως απάντηση στη μετανάστευση χωρίς να αντιμετωπίζει τη δομικά καταπιεστική διάσταση των μεταναστευτικών πολιτικών της ΕΕ.
«Το EUMigraTool έρχεται σε αντίθεση με τον δεδηλωμένο στόχο του έργου ITFlows, δηλαδή την αναζήτηση βελτιωμένων απαντήσεων στη μετανάστευση και τη διασφάλιση της καλύτερης απόλαυσης των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μεταναστών» αναφέρουν και τονίζουν ότι «η έλλειψη ανθρώπινων απαντήσεων στη μετανάστευση στην ΕΕ, βασισμένων στις ανάγκες, δεν οφείλεται στην έλλειψη πληροφοριών για τις μεταναστευτικές ροές, αλλά μάλλον στη συνεχή ποινικοποίηση της αλληλεγγύης προς τους μετανάστες και της ίδιας της μετανάστευσης».
Με τη συμμετοχή σε αυτό το έργο, η Κοινοπραξία, όπως προειδοποιούν, θα νομιμοποιήσει την ιδέα ότι η μετανάστευση είναι ένα πρόβλημα και ότι μπορεί να επιλυθεί μέσω τεχνικών λύσεων, απαλλάσσοντας τους θεσμούς από τις ευθύνες τους σχετικά με την υποβάθμιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα σύνορα της ΕΕ και εντός των κρατών μελών της ΕΕ.
Μέσο καταναγκασμού και όχι προστασίας
Συνεπώς, οι πολέμιοι του πρότζεκτ καλούν την ΕΕ να θέσει πρώτα τα θεμελιώδη δικαιώματα στον προτεινόμενο κανονισμό για την τεχνητή νοημοσύνη, συμπεριλαμβανομένου του μεταναστευτικού πλαισίου.
Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διοργανικής διαπραγμάτευσης για το προτεινόμενο κείμενο του κανονισμού, πολλά μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζητούν την απαγόρευση των συστημάτων πρόβλεψης ανάλυσης που μπορούν να οδηγήσουν στην απαγόρευση των συνοριακών διελεύσεων και που θα υπονομεύσουν αμετάκλητα τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Οι επιστήμονες προτρέπουν την ITFlows να μην αναπτύξει το EUMigraTool το οποίο, εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες, ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί ως μέσο προστασίας, αλλά μάλλον ως μέσο καταναγκασμού.
Γι΄αυτό και ζητά όχι μόνο να το αποσύρουν αλλά να αποφύγουν την ανάπτυξη συστημάτων που προβλέπουν τη μετανάστευση στο βαθμό που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου.