Հայ-թուրքական հարաբերությունները կկարգավորվեն միայն այն ժամանակ, երբ Թուրքիան ճանաչի Ցեղասպանությունը. Վիգեն Չեթերյան
Հայ-թուրքական հարաբերությունները կկարգավորվեն միայն այն ժամանակ, երբ Թուրքիան ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը, այլապես երկու երկրների հարաբերությունները մնալու են սառեցված:
Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց Ժնևի համալսարանի և Ժնևում Վեբստեր համալսարանի միջազգային հարաբերությունների դասախոս, միջազգային փորձագետ Վիգեն Չեթերյանը:
«Թուրքիան Խորհրդային Միության փլուզումից հետո Հայաստանի հետ հարաբերությունները չկարգավորեց Ցեղասպանության պատճառով: Թուրքիան երեք խնդիր ունի Հայաստանի հետ: Առաջին երկուսը պատմական են. առաջինը, որ Հայաստանը չպահանջի Ցեղասպանության միջազգային ճանաչումը, իսկ երկրորդը սահմանների ճանաչումն էր: Այստեղ խնդիր կար, որպեսզի Հայաստանը չունենար հողային պահանջ Թուրքիայից: Այս երկու խնդիրներն ուղիղ կերպով կապված են Ցեղասպանության հետ, իսկ Թուրքիայի երրորդ պահանջը շատ ավելի ուշ է եղել՝ 1992-ի պահանջ է, որը պայմանավորված է Ղարաբաղի հակամարտությամբ: Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների հիմնական խնդիրը 1915 թվականի Ցեղասպանությունն է»,- ասաց Չեթերյանը:
Դիտարկմանը, թե Խորհրդային տարիներին ևս հայ-թուրքական հարաբերությունները կատարյալ չէին այդ թվականի համեմատ, Չեթերյանն ասաց, որ խորհրդային տարիներին Հայաստանը չի ընկալվել որպես անկախ միավորում:
«Հայաստանի անկախությունից առաջ հայկական սփյուռքն իր միջոցներով փորձեց պայքարել, բայց այդ ժամանակ ամբողջ աշխարհը պատրաստ չէր լսել հայերին: Ցեղասպանության մասին աշխարհը լսեց 1965-ին, երբ ցույցեր տեղի ունեցան Հայաստանում, ինչի արդյունքում էլ 50-րդ տարելիցի կապակցությամբ կառուցվեց Ծիծեռնակաբերդը, իսկ հետո սկսվեց ճանաչման փուլը»,-ասաց միջազգային փորձագետը:
Հարցին, թե հայաստանյան արտաքին դիվանագիտությունը օգտագործո՞ւմ է իր ողջ պոտենցիալը հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման համար և բավարա՞ր պահանջատեր է ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցում, Չեթերյանը պատասխանեց, որ անկախության տարիների սկզբին հայկական դիվանագիտությունը հակասական է եղել:
«Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք հույսեր կային, որ հայ-թուրքական հարաբերությունները սրությամբ պետք է կարգավորվեն, հետո Հայաստանը հայտնեց իր պատրաստակամությունը առանց նախապայմանների հարաբերությունները կարգավորելու մասին: Ի վերջո, հիմնական հարցը Թուրքիայի ներքին քաղաքական հարաբերությունների զարգացումն է, երբ Թուրքիան զարգանա ժողովրդավարության ուղով, այն ժամանակ հայկական հարցը կլինի Թուրքիայի օրակարգում, իսկ երբ փակ դռների քաղաքականություն է վարում, այդ հարցը չի լուծվի»:
Վիգեն Չեթերյանը հավելեց, որ միևնույն է, մի օր Թուրքիան բացելու է իր փակ դռները և Ցեղասպանությունը ճանաչվելու է: