Կորոնավիրուսով պայմանավորված այս ֆորսմաժորային իրավիճակում հանրաքվեն կա՛մ անհրաժեշտ է չեղարկել, կա՛մ հետաձգել. Հայկ Մարտիրոսյան
Ընտրությունները, այդ թվում՝ հանրաքվեն, ոչ թե զանգվածային, այլ գերզանգվածային միջոցառումներ են, որովհետև սովորաբար դրանց մասնակցում է տվյալ երկրի բնակչության մի հսկայական տոկոս, հետևաբար խոսքն արդեն ոչ թե լոկալ՝ մեկ վայրում անցկացվող, այլ տասնյակ, անգամ հարյուրավոր կետերում մարդկանց հսկայական կուտակումների և շփումների մասին է: Դա բնակչության առողջապահական անվտանգության առումով անհերքելի ռիսկ է:
Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Հայկ Մարտիրոսյանը՝ անդրադառնալով սահմանադրական փոփոխությունների՝ ապրիլի 5-ին կայանալիք հանրաքվեին: Մարտիրոսյանը նշեց նաև՝ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը բազմիցս ընդգծել է, որ այսօր աշխարհի որևէ կետում՝ հատկապես վիրուսի առումով «թեժ» տարածաշրջաններում, անհրաժեշտ է խուսափել զանգվածային միջոցառումներից:
«Ցավալիորեն, ես կասեի՝ ողբերգականորեն, սթափ շատ գործիչների շուրթերից հնչող կոչերը այս իշխանության մոլեռանդ պաշտպանների կողմից հաճախ պիտակավորվում են որպես նախկին ռեժիմի կողմնակիցների ջանքեր՝ փրկելու ՍԴ ներկայիս կազմը: Գուցեև նման միտք արտահայտող նախկին ռեժիմի մի քանի կողմնակիցներ հենց այդ մոտիվներն ունեն, բայց սա այն հարցն է, որ մոտիվներն այլևս կարևոր չեն: Կա առողջապահական սպառնալիք, որն անվիճելի է, հետևաբար՝ հնչում են «քոչարյանիստների», թե «հակաքոչարյանականների» շուրթերից, կարևոր չէ: Հանրաքվեն այս ֆորսմաժորային իրավիճակում կա՛մ անհրաժեշտ է չեղարկել, կա՛մ հետաձգել»,-ասաց քաղաքագետը:
Վերջինս հավելեց նաև՝ ինքը կողմնակից է, որ մեկ այլ ժամանակ՝ համաճարակի վտանգն անցնելուց անմիջապես հետո հանրաքվե անցկացվի՝ ողջ ՍԴ-ն ուղղակի ցրելու և Սերժ Սարգսյանի ապօրինի Սահմանադրությունն ամբողջությամբ չեղարկելու համար:
«Բայց այս իշխանությունն ի սկզբանե անտեսել է իսկական հեղափոխական առաջարկները, և հիմա, իմ կարծիքով, կեղծ-հեղափոխական կիսատ-պռատ օրակարգով, որով միայն յոթ հոգու ընդամենը թոշակի է ուղարկելու և հանրաքվեի փաստով արդեն լեգիտիմացնելու ապօրինի Սահմանադրությունը, գնում է նաև հասարակության առողջությունը ռիսկի տակ դնելու ուղով»,-ասաց Մարտիրոսյանը:
Անդրադառնալով կորոնավիրուսի կանխարգելման միջազգային փորձին՝ Մարտիրոսյանը նշեց, թե ԱՀԿ-ն արդեն տասնյակ անգամներ դրվատել է Չինաստանի իշխանություններին՝ արմատական, անչափ խիստ, բայցև բարձր արդյունավետություն ունեցող գործողություններով վիրուսի ահռելի տարածումը մեղմելու համար:
«ԱՀԿ-ն ընդունում է, որ միայն խորքային և ծավալուն քայլերով կարելի է դանդաղեցնել կամ գուցե կասեցնել կորոնավիրուսի արշավը: Խիստ են և իտալական իշխանությունների քայլերը: Ամբողջական քաղաքներ «սանիտարական կորդոնի»՝ իսկ այլ խոսքերով՝ կարանտինի մեջ են, մերձակայքի շրջաններն էլ ընդհանրապես ամայի փողոցներ ունեն: Մեծ Բրիտանիան, Ավստրալիան, Հարավային Կորեան և Ճապոնիան նույնպես խիստ միջոցառումներ են ձեռնարկում»,-ասաց Մարտիրոսյանը, ապա նշեց, թե Հայաստանն այս առումով ամենավատ արձագանքող երկրներից է, և ըստ քաղաքագետի, պատճառն այս իշխանության արմատապես սխալ գաղափարաբանությունն ու այն մենթալիտետն են, թե ամենից կարևորը տնտեսությունն ու խուճապի բացակայությունն է, իսկ հարցերը կհասցեավորվեն, երբ սպառնալիքն արդեն իրականություն դառնա:
«Այդ վերջինն արդեն ազգային բնավորություն է դարձել: Կանխարգելող հասարակությունից մենք վաղուց վերածվել ենք արձագանքողի: Իսկ արձագանքողները միշտ, առանց բացառության՝ միշտ ահռելի կորուստներ են ունենում, ինչպիսի սպառնալիքի էլ որ բախվեն: Եվ եթե հետո կարողանում են անգամ շտկել վիճակը, ապա միայն հսկայական զոհերի կամ զոհողությունների արդյունքում: Հայաստանում վաղուց «թու-թու-թու» են ասում, աղոթում կամ սխտոր ուտում և մոռանում սպառնալիքի մասին՝ չմոռանալով քարկոծել «պանիկա» տարածելու համար նրանց, ովքեր ինքնասպանական թմբիրից փորձում են իրենց դուրս բերել»,-ասաց քաղաքագետը՝ նշելով նաև, թե այդպես եղավ նաև Ապրիլյան պատերազմի նախօրեին, այդպես է և այսօր:
«Իրանից ժամանողները կարանտինի միջով չանցան, և դա է պատճառը, որ հիմա ընկած դռնեդուռ կոնտակտներ են հստակեցնում: Նաև այն փաստը, որ չկա հստակ ընթացակարգ, թե ինչ անի մարդը, որը կասկածում է, որ կարող է կորոնավիրուսով վարակված լինել, անփութության ամենամեծ դրսևորումն է: Արևմուտքում, հատկապես՝ ԱՄՆ-ում, հստակ ընթացակարգ է գործում. պացիենտը հեռախոսով կապվում է «911» կենտրոնացված արտակարգ ծառայություն, որտեղից անմիջապես հատուկ հակավիրուսային խումբ են ուղարկում: Հատուկ նշված է, և քաղաքացիները գիտեն, որ սովորական հիվանդանոցների շտապօգնության բաժանմունքներ գնալու իրավունք իրենք չունեն: Իտալիայում վարակի «զրոյական պացիենտը» այդպես մի քանի ժամ հիվանդանոցում իր հերթին էր սպասել և ընթացքում վարակել մյուս այցելուներին: Դրա համար կառավարությունը ներողություն խնդրեց»,-ներկայացրեց Մարտիրոսյանը՝ նշելով, թե Հայաստանում կարծես թե անգամ գլուխ գովեցին, որ թեև տաքսիով են տուն ուղարկել Իրանից ժամանողներին, բայց բոլորի տվյալներն ունեն, և հիմա «իրավիճակը վերահսկվում է»:
«Դա, մեծ հաշվով, դատարկ բառ է: Եթե կան հիվանդներ, ուրեմն՝ իրավիճակը չի վերահսկվում: Ոչ միայն Հայաստանում, այլև ամենուր: Հայաստանում հնարավոր էր կանխել հնարավոր տարածումը, բայց հույսը «թու-թու-թու»-ի վրա էր և չկանխվեց: Անգամ «Մարտի 1»-ի երթը չեղարկվեց միայն այն բանից հետո, երբ առաջին հիվանդը եղավ: Իսկ ի՞նչ կլիներ, եթե առաջին հիվանդը ևս մեկ-երկու օր սպասեր մինչ իշխանություններին կապվելը: Ցավոք, մենք վաղուց ադեկվատ չենք գործում: Ցավոք, մեր ամենամեծ թշնամին հենց մենք ենք»,-ամփոփեց Հայկ Մարտիրոսյանը: