Մոսկվայի խնդիրը իրականում Թուրքիային ճնշելը չէ, այլ պաշտպանելն է Սիրիայի տարածքային ամբողջականությունը. Ստանիսլավ Տարասովը՝ Իդլիբի իրադարձությունների մասին
Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի երկրների հարցերով ռուս փորձագետ Ստանիսլավ Տարասովի կարծիքով՝ Մոսկվան և Թեհրանը միասին նույն քաղաքականությունն են վարում Սիրիայում Թուրքիայի նկատմամբ, ճնշում են վերջինիս: Tert.am-ի հետ զրույցում նա նկատեց՝ ճնշումը հսկայական է:
«Թեհրանը հայտարարում է, որ իրեն ոչ ցանկալի զարգացումների արդյունքում նա կպատասխանի Թուրքիային: Սակայն դեռևս սպասում են: Ինչո՞ւ, որովհետև մարտի 5-ին նախատեսված է Պուտինի և Էրդողանի հանդիպումը: Եվ Թուրքիան, որը Արևմուտքից չստացավ ակնկալվող աջակցությունը, և չունի լուրջ ազդեցություն այս հարցում, պետք է արդեն զիջումների գնա»,- ասաց նա:
Պատասխանելով դիտարկմանը, թե Թուրքիան փորձում է ռուսական հարվածներից հետո իրավիճակ փոխել, արդեն ավիահարվածներ է հասցրել սիրիական ուժերի ուղղությամբ, Ստանիսլավ Տարասովը նշեց.
«Այս օրերին այնքան ապատեղեկատվություն է տարածվում: Ամեն ինչին պետք չէ հավատալ: Դեռ հայտնի չէ, թե նրանք ում ուղղությամբ են հարվածներ հասցնում: Իհարկե, նրանց հարվածներն ուղղված են սիրիական կառավարության ուժերի կողմ, բայց նրանց դեմ հանդես են գալիս նաև ջիհադիստները, որոնց հետ նրանք նախկինում համագործակցում էին: Սա պատերազմ է, իսկ դրա մասին ճշգրիտ տեղեկատվությանը, բացի զինվորականներից, ոչ ոք չի տիրապետում»,- ասաց նա:
Անդրադառնալով մարտի 5-ին սպասվող Էրդողան-Պուտին հանդիպմանը՝ նախ նա մատնանշեց, որ մինչ այդ արդեն հեռախոսային խոսակցություն եղել է Պուտինի և Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանիի միջև: Պուտինը խոստացել է Սիրիայի փախստակաների անվտանգությունը ապահովել Թուրքիայի ավիահարվածներից: Այս պահին Իրանը սպասում է, նրանք չեն գտնվում կրակակետում: Բայց եթե Թուրքիան փորձի Իդլիբում առաջ գնալ, ապա կհանդիպի Հեզբոլլահին և այլն: Իրադրությունը կարող է հասնել նրան, որ ռազմական գործողությունները Թուրքիայում սկսվեն: Էրդողանն իրեն անկյուն է մտցրել: Եթե Թուրքիան իրավիճակը էսկալացիայի տանի, ապա, կարող եմ ասել, կփլուզվի»,- ասա նա:
Արդյոք Ռուսաստանն ու Թուրքիան կոմպրոմիսի կգնա՞ն, ո՞րը կլինի Ռուսաստանի դիրքորոշումը: Ստանիսլավ Տարասովի նկատառմամբ՝ գործողությունները տեղի են ունենում ուրիշի տարածքում, և Մոսկվայի խնդիրը իրականում Թուրքիային ճնշելը չէ, այլ պաշտպանելն է Սիրիայի տարածքային ամբողջականությունը:
«Բայց այս իրավիճակում մենք տեսնում ենք արդեն թուլացած Թուրքիա: Դա նաև իր ազդեցությունն է ունենում Կովկասում, ի վերջո: Նրա ազդեցությունը պատմականորեն մեզ հետաքրքիր տարածքում արդեն նվազում է: Որպեսզի այն վերականգնի, տասնյակ տարիներ կպահանջվեն»,- ասաց նա:
Այս համատեքստում փորձագետը նկատեց, որ Էրդողանի Թուրքիան հիմա միջազգային հարթակում էլ առանձնապես հեշտ իրավիճակում չի հայտնվել: «Ոչ մի իրական աջակցություն Թուրքիան միջազգային հանրության կողմից՝ ո՛չ ՆԱՏՕ-ից, ո՛չ ԱՄՆ-ից, Արևմուտքից չստացավ: Իսկ Ռուսաստանը գործում է Իրանի հետ նույն ճակատում»,-նկատեց նա:
Ժամանակին, ըստ ռուսաստանցի փորձագետի, երբ դիտարկվում էր Թուրքիայի՝ Եվրամիությանն անդամակցելու հարցը, թվում էր, թե Թուրքիան իր ազդեցությունը կմեծացնի: Ադրբեջանն էլ հույսով էր, որ Թուրքիան իրեն կկարողանա օգնել՝ ղարաբաղյան հիմնախնդիրը հօգուտ իրեն լուծելու հարցում: «Բայց հակառակը տեղի ունեցավ՝ Թուրքիան թուլացավ»,- ասաց նա:
Խոսելով այս իրավիճակում Հայաստանի վարած քաղաքականության մասին՝ Ստանիսլավ Տարասովը նշեց, որ «անգրագիտություն» է նկատվում: «Երբ ՆԱՏՕ-ն պարտվում է, Թուրքիան փլուզվում է, հայերը հայտարարում են, որ մասնակցելու են ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններին: Բայց պետք է նրանցից սովորել, նրանց հետ անցկացնել ուսումնական վարժանքներ, որոնք հաղթում են, այլ ոչ թե նրանց հետ, որոնք պարտվում են: Իսկ թե ով է հաղթում, կարծում եմ, ինքներդ էլ հասկանում եք»,- ասաց նա:
Իսկ թե ինչ է սպասվում Հայաստանին, հայ-ռուսական հարաբերություններին, ռուս-թուրքական հարաբերությունները սրացման գնալու դեպքում, ապա ըստ վերլուծաբանի, Ռուսաստանն առանձնացված քաղաքականություն է վարում Ռուսաստանի և Թուրքիայի հետ, իրենք չեն ներկայացնում հայերի կամ ադրբեջանցիների շահերը:
«Մենք մեր սեփական մեքենան ենք վարում: Իսկ Հայաստանի նոր կառավարությունն այնպիսի քաղաքականություն է վարում, որը հայ-ռուսական հարաբերությունների կոնտեքստում չի տեղավորվում: Փաշինյանը Ռուսաստանի հետ Հայաստանի հարաբերությունները չի կոորդինացնում, Ադրբեջանն էլ, ինչո՞ւ պետք է Ռուսաստանը դա անի: Այո, մենք նույն տնտեսական, ռազմաքաղաքական բլոկում ենք: Այո, տեսականորեն կարող ենք սպառնալիք սպասել Թուրքիայից Հայաստանի նկատմամբ: Բայց պետք է հասկանալ, որ Թուրքիան առանձնապես Հայաստանի համար ժամանակ չունի: Նրանք 40 միլիոն քրդերի հետ խնդիր ունեն, որոնք հավակնում են պետականություն ստեղծել»,- ասաց նա՝ վստահորեն նշելով, որ հայ-թուրքական հարաբերությունները հիմա իրականում որևէ մեկի օրակարգում չկան:
Հռիփսիմե Հովհաննիսյան