Էդվարդ Նալբանդյանը խոսում է ոչ թե տարածքների վերադարձի, փոխադարձ զիջումների մասին. Արկադի Տեր-Թադևոսյան

Tert.am-ի հետ զրույցում Արկադի Տեր-Թադևոսյանն անդրադառնում է առաջիկայում ԱԺ քառօրյայի օրակարգում հայտնվելիք ռազմական բնույթի մի համաձայնագրի, որով, ըստ որոշ մեկնաբանների, դաշտ է բացվում ռուսական զինուժի կողմից հայկական ԶՈւ վերահսկողության համար: Նա նաև արձագանքում է Հայաստան-Սփյուռք  6-րդ համաժողովի ժամանակ ՀՀ արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի՝ տարածքների վերադարձի մասին հայտարարությանը:

-Պարո՛ն Տեր-Թադևոսյան, որպես զինվորական՝ ինչպե՞ս եք վերաբերվում նրան, որ Հայաստանի կառավարությունը խորհրդարան է ներկայացրել Ռուսաստանի Դաշնության հետ ստորագրված մի համաձայնագիր, որը, ըստ որոշ մեկնաբանությունների՝ իրավական հիմք է ստեղծում Հայաստանի Զինված ուժերի և սպառազինության նկատմամբ Ռուսաստանի վերահսկողության համար: Խոսքը «2016թ. հոկտեմբերի 13-ին Հայաստանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև ռազմատեխնիկական համագործակցության զարգացման մասին» պայմանագրի շրջանակներում մատակարարվող ռազմական նշանակության արտադրանքի առկայության և նպատակային օգտագործման նկատմամբ հսկողության իրականացման կարգի մասին համաձայնագրի» մասին է։ Կարելի՞ է հասկանալ նաև, որ խոսքը հայ-ռուսական 200 միլիոնանոց պայմանագրի մասին է և կարող է վերաբերել, օրինակ, «Իսկանդերներին»:

-Ես չեմ կարող ասել … Գրում են՝ զենքի 20-30 տոկոսն է եկել, բայց այդպիսի բան չկա, Դուք էլ հարցրեցիք, ասացի, որ ընթացքի մեջ է:

-Խոսքն այն մասին է, որ արդյո՞ք օտար բանակի հրամանատարը կարող է վերահսկել հայկական Զինված ուժերի կողմից ռազմական նշանակության արտադրանքի նպատակահարմար օգտագործման հարցը:

-Տևական ժամանակ է՝ բազում խնդիրներ են կուտակվել։  Խնդիրն ինչում է՝ կա Ռուս-հայկական միացյալ ուժերի շտաբ, և քանի որ Հայաստանը՝ որպես երկիր, որը չունի այնպիսի բարեկամ դաշնակից, ինչպես օրինակ Ադրբեջանը՝ ի դեմս Թուրքիայի, մենք պետք է իրերին սթափ նայենք: Եվ մենք հարցը դիտարկում ենք այնպես, որ այս դժվարին ժամանակներում դիմակայել և գոյատևել հնարավոր է միայն այնպես, ինչպես արվում է: Առհասարակ, շատ պետություններ այս խնդիրը լուծում են միավորվելով և ստեղծում են տարբեր միություններ: Իսկ երբ մեզ մոտ է ինչ-որ համատեղ բան ստեղծվում, անմիջապես սկսվում է՝ «իսկ ինչո՞ւ համատեղ», ինչո՞ւ՝ հայ-ռուսական: Ի՞նչ եք կարծում՝ մեզ ավելի հեշտ է միայնա՞կ, թե՞ դաշնակիցներ ունենալով:

- Դուք ռուսական հրամանատարակազմին այնքան բարեկամ եք դիտարկում, որ նրանք պետք է տեսչական դե՞ր ունենան, վերահսկեն մեր բանակի ռազմական արտադրության ապրանքներն ու սպառազինությունները, որոշեն՝ մենք ըստ նպատակահարմարությա՞ն ենք այն օգտագործում, թե ոչ:

- Ես այդ հարցը չեմ դիտարկում որպես վերահսկողություն, ես գտնում եմ, որ պետք չէ համատեքստից կտրել առանձին մի նախադասություն

-Բայց խոսքը համաձայնագրի վերնագրի մասին է:

-Կրկնում եմ՝ պետք չէ բացասական վերաբերվել, և ասեմ՝ ինչ, ոնց, ինչպես, այս հարցերին ու պայմաններին դեռ ծանոթ չեմ: Եվ ես կարծում եմ, մենք իրավունք չունենք այս կամ այն բանին գնահատական տալ՝ առանց իմանալու, թե ինչի մասին է խոսքը։

-Դատելով Ձեր պատասխանից՝ սա չեք համարում ինքնիշխանության կորստի ևս մեկ քայլ:

-Հայերենը հարուստ լեզու է. դրա համար էլ օգտագործում եք՝ «ինքնիշխանություն» բառը: Կրկնում եմ՝ հարյուրավոր երկրներ այս կամ այն միության, այս կամ այն բլոկի մեջ են, բայց խոսք չկա ինքնիշխանության կորստի, չգիտեմ ինչի մասին:

Մենք ունենք դաշնակից՝ Ռուսաստանը, և մենք անում ենք մեր պետության անվտանգության ապահովման համար: Բայց ինքնիշխանության կորստի մասին խոսելը...  Այո՛, կարելի է ցանկության դեպքում նման բանի մասին խոսել, ամեն ինչի մասին էլ կարելի է խոսել: Բայց, կրկնում եմ, սա միություն է, միությունը յուրաքանչյուր պետության անհրաժեշտ նախապայման է: Եվ մեզ պետք է դաշնակից, որը մեզ համար ծանր ժամանակաշրջանում կօգնի մեզ:

-Իսկ երբ Ադրբեջանը հայկական գյուղերի վրա կրակում է, մեր բարեկամն արձագանքո՞ւմ է:

-Բնական է, երբ մեզ վրա հարձակվում են, մեզ պետք է օգնեն ոչ միայն Ռուսաստանը, այլև ՀԱՊԿ անդամ մյուս երկրներին ևս՝ Ղազախստան, Բելառուս, Ղրղըզստան, բայց քանի դեռ կազմավորվում է կազմակերպությունը, ասել, որ նրանք պետք է, պարտավոր են՝ չի կարելի։ Մեզ ոչ ոք ոչինչ պարտավոր չէ անել:

-Բայց չէ՞ որ սա նախատեսված է ՀԱՊԿ պայմանագրով:

-Այո, այո, բայց այս ուժերը դեռևս ստեղծվում են: Դուք այնպես եք հարցադրում անում, որ կա միություն, այն պետք է ոչնչացնել, քանդել: Եվ կարծում եմ՝ ո՛ չ ես, ո՛չ Դուք, ՀՀ ԶՈՒ փոխարեն իրավասու չենք խոսել:

-ՀՀ արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը երեկ Հայաստան-Սփյուռք համաժողովին ԼՂ հարցի շուրջ իր խոսքում հայտարարեց. «Խոսքն այն տարածքների մասին, որոնց վերադարձի դեպքում ամբողջ հիմնախնդրի կարգավորմանը և անվտանգության համակարգին վնաս չի հասցվելու և սպառնալիքի տակ չի դնելու հանգուցալուծումը»։ Դուք գիտե՞ք՝ խոսքը ինչ տարածքների մասին է, որոնք չեն վնասի այս ողջ համակարգին:

-Խոսքը փոխադարձ զիջումների մասին է: Սա արդեն քաղաքականության տիրույթի հարց է, բնական է, նման հարց տալիս եք մարդու, որը, իհարկե, բացասական վերաբերմունք ունի: Իհարկե, իմ կարծիքը սա է: Բայց սա միայն Նալբանդյանի ցանկությունը չէ: Սա համընդհանուր՝ ԵԱՀԿ երկրների դիրքորոշում է՝ գնալ փոխադարձ զիջումների ու կարգավորման միջոց գտնել, հասնել այս արյունահեղ գործընթացի ավարտին: Հիմա, մեր սպաներն ու զինվորները չե՞ն զոհվում: Դրա համար էլ խոսք է գնում փոխզիջումների մասին: Իհարկե սա շատ ցավոտ ու տհաճ է։