The Wall Street Journal: მოულოდნელი გამოწვევა ვლადიმერ პუტინისათვის: შუააზიელი მოკავშირეები კრემლის ინტერესებს უგულვებელყოფენ
ამერიკულმა “უოლ-სთრით ჯორნელმა” (The Wall Street Journal) გამოაქვეყნა სტატია სათაურით – “მოულოდნელი გამოწვევა ვლადიმერ პუტინისათვის: შუააზიელი მოკავშირეები კრემლის ინტერესებს უგულვებელყოფენ” (ავტორები – უილიამ მოლდიონი და ჯარედ მალსინი), რომელშიც, რუსეთ-უკრაინის ომის ფონზე, განხილულია მოსკოვის თანამედროვე პოლიტიკა ცენტრალური (შუა) აზიის სახელმწიფოების მიმართ, ვაშინგტონის მცდელობა რეგიონის ქვეყნებთან ურთიერთობის აღდგენის მიზნით და სხვა საკითხები.
გთავაზობთ პუბლიკაციის შემოკლებულ ვერსიას:
როგორც ცნობილია, მიმდინარე წლის დასაწყისში რუსეთმა თავის მოკავშირე ყაზახეთში ჯარები შეიყვანა და პრეზიდენტ ყასიმჟომართ თოყაევს ანტისამთავრობო გამოსვლების ჩახშობაში დაეხმარა. ამ ამბებიდან ექვსი კვირის შემდეგ, როცა რუსეთის ჯარები უკრაინაში შეიჭრნენ, ყაზახეთს გაუჩნდა იმის კარგი შესაძლებლობა, რომ რუსეთისათვის მხარდაჭერა გამოეცხადებინა. მაგრამ ასე არ მოხდა: ყაზახეთმა და ცენტრალური (შუა) აზიის სხვა ქვეყნებმა ნეიტრალიტეტი შეინარჩუნეს. ერთადერთი ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკა, რომელმაც რუსეთს ომში მხარი დაუჭირა, ბელარუსი აღმოჩნდა.
ყაზახეთმა განაცხადა, რომ დაიცავდა დასავლეთის მიერ გამოცხადებულ ანტირუსულ სანქციებს, დაიწყო გზების ძიება თავისი ნავთობის ექსპორტისათვის, რუსეთის ტერიტორიაზე ტრანზიტის გარეშე, გაზარდა თავდაცვის ბიუჯეტი და მიიღო ამერიკის დელეგაცია აშშ-ის ორბიტაზე გადასვლის პერსპექტივით.
მზარდი ნაპრალი მოსკოვსა და მის უდიდეს შუააზიურ მოკავშირეს შორის ვლადიმერ პუტინისათვის მოულოდნელ გამოწვევას წარმოადგენს. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ რუსეთი ყაზახეთზე ათეული წლების განმავლობაში გარკვეულ გავლენას ინარჩუნებდა, სამხედრო და ეკონომიკური კავშირების მეშვეობით. ორ მეზობელს მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გრძელი საზღვარი აქვთ ერთმანეთთან (აშშ-კანადის შემდეგ).
რუსეთის აგრესიამ უკრაინის წინააღმდეგ, რომელიც ბევრად ჰგავს ყაზახეთს, მოსკოვისა და ნურსულთანის დამოკიდებულება შეცვალა. ყახაზეთი ცდილობს, რუსეთთან ინტეგრაციული პროცესები შეაჩეროს და, შესაბამისად, კრემლთან დამოკიდებულებაში დისტანცია დაიკავოს, ეძებს მეტი შეხების წერტილებს ისეთ ქვეყნებთან, როგორიცაა აშშ, თურქეთი და ჩინეთი. საჩვენებელი მომენტი დადგა ივნისში, როცა სანქტ-პეტერბურგის ეკონომიკურ სამიტში მონაწილეობის დროს პრეზიდენტმა ყასიმჟომართ თოყაევმა, რომელიც პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინის გვერდით იჯდა, განაცხადა, რომ ყახაზეთი არ აღიარებს დონბასის ორი რესპუბლიკის დამოუკიდებლობას, რომლებსაც თითქოსდა რუსეთი უკრაინისგან ათავისუფლებს. მან ასევე განაცხადა, რომ ყაზახეთი დაიცავს დასავლეთის მიერ გამოცხადებულ სანქციებს და რუსეთს მათ გვერდის ავლაში არ დაეხმარება, თუმცა რუსეთი მისთვის კვლავ საკვანძო მოკავშირედ დარჩება. იმავდროულად ყახაზეთში აკრძალულია უკრაინის ომის წინააღმდეგ საპროტესტო აქციების ჩატარება, რათა მოსკოვი არ გაღიზიანდეს, თუმცა, ასევე, ნებადართული არაა Z-ის ნიშნის ტარება, რომელიც რუსეთის პროპაგანდისტულ სიმბოლოს წარმოადგენს. ეს საკმაოდ მყიფე ბალანსია.
ვრცლად