Գյումրիում բացվել է Հայաստանում առաջին իլյուզիաների թանգարանը

Ուղեղի ժամանց. հաճախ այսպես են բնութագրում իլյուզիաների թանգարանները, որոնք հայտնվում են աշխարհի տարբեր երկրներում: Ամեն մեկը փորձում է ինքնատիպ լուծումներ առաջարկել՝ տեսողական խաբկանքը, ֆիզիկայի օրենքներն ու երկրաչափական պատկերներով առաջադրանքներն էլ ստիպում են մարդկանց   գնալ այս ամենի հետեւից ու նորը բացահայտել։

Բայց ինչո՞ւ գնալ ուրիշ երկիր, երբ քո երկրում էլ կարող ես ուղեղը մարզել ու զվարճացնել։ Այս միտքն էլ  դարձավ բիզնես գաղափար ու միավորեց երկու ընկերներին։

-Ես տարբեր երկրներում գնացել էի իլյուզիաների թանգարան, Գրիշան էլ իր հերթին էր գնացել, մի օր հանդիպեցինք ու տպավորություններով կիսվեցինք։ Պատմում էինք, մարդիկ ոգեւորվում էին, մտածում էին, երբ են իրենք էլ ինչ-որ մի օր գնալու արտերկիր, որ այցելեն նման վայրեր։ Որոշ ժամանակ անց  որոշեցինք այդ ոգեւորությունը վերածել գաղափարի՝  Հայաստանում ստեղծել իլյուզիաների թանգարան ու մեր հայրենակիցներին ընձեռել նման հնարավորություն,- պատմում է Մեսրոպ Հակոբյանը ու հրավիրում ներս՝ արդեն բացված թանգարան։ 

Մասնագիտությամբ ինժեներ Մեսրոպ Հակոբյանին ու տնտեսագետ Գրիշա Ամիրխանյանին թանգարան հիմնադրելու գաղափարը իրականություն դարձնելու համար տարբեր երկրներում 8 իլյուզիաների թանգարան են այցելել, հանդիպել հիմնադիրների հետ, որոնք կիսվել են իրենց փորձով ու գիտելիքներով, ապա մշակել են իրենց տարբերակը։ 

-Թեեւ ցուցանմուշները առաջին հայացքից զվարճանք են պարունակում, բայց  խորքում գիտություն է թաքնված։ Կրթությունն ու ժամանցը համադրող կամ «Edutainment» վայրերը մեծ տարածում են ստանում ամբողջ աշխարհում։ Իլյուզիաների թանգարանը ստացված օրինակ է, որտեղ միավորվում է գիտությունն ու զվարճանքը։  Հենց այդպիսի վայր է մեր թանգարանը,-ասում է Գրիշա Ամիրխանյանն ու ծանոթացնում առաջին ցուցանմուշների հետ։

Ֆիզիկայի, մաթեմատիկայի, հոգեբանության վրա հիմնված շուրջ 50 ցուցանմուշներ, առաջին հայացքից սովորական են թվում, բայց իրականում՝ «կախարդական» սենյակներ են, որտեղ կարելի է զարմանալ, զվարճանալ, փորձել, համոզվել, ինչպես նաեւ վերհիշել դպրոցական գիտելիքները, նոր փորձարկումների շնորհիվ հետեւություններ անել ու հետո փորձել գտնել դրանց դրսեւորման այլ օրինակներ ծանոթ ու անծանոթ ոլորտներում։ Իսկ դպրոցականների համար հիանալի վայր է դասագրքերում կարդացածը հենց տեղում զգալ, շոշափել, փորձել։

Գաղափարից բիզնես ընկած ճանապարհը

- Իլյուզիաների թանգարան ստեղծելու գաղափարը երկար քննարկել էինք, փորձել էինք տարբեր երկրների փորձը ուսումնասիրել, մեր բիզնեսը թղթի վրա պատրաստի գծագրել էինք, գաղափարի տեսքով, հղկված վիճակում պատրաստ էր արդեն, բայց իրականում, առաջին քայլն անելը բավականին դժվար էր, - խոստովանում է Գրիշան։

Այդ քայլն անել ընկերներին օգնում է «ԵՄ-ն` բիզնեսի համար» նախաձեռնության «Նորարարական տուրիզմի եւ տեխնոլոգիաների զարգացում Հայաստանի համար» ծրագիրը, որը համաֆինանսավորում է Եվրոպական միությունը, Գերմանիայի դաշնային հանրապետության տնտեսական համագործակցության եւ զարգացման նախարարությունը եւ Գերմանիայի միջազգային համագործակցության ընկերությունը(GiZ)։

- Ի սկզբանե թանգարանի բացման համար հնարավոր վայր քննարկում էինք Երեւանը կամ Գյումրին։ Դրամաշնորհային ծրագրին դիմելով՝ հստակ որոշեցինք, որ մեր գաղափարը իրագործելու ենք Գյումրիում։ Քաղաքը վերջին տարիներին հայտնի զբոսաշրջային ուղղություն է դարձել, բայց, այնուամենայնիվ, հիմնականում ընկալվում է որպես պատմական քաղաք՝ հարուստ մշակույթով, թանգարաններով ու բազմաթիվ հետաքրքրիր վայրերով։ Սակայն ժամանցային վայրերը, մեր կարծիքով, քիչ են,- նշում է Գրիշան։

Թարմացվող զարմանք

Մանկությունից հուշ մնացած, բայց ավելի մեծ չափերի գեղադիտակը (կալեյդոսկոպ) կբեկի մեր պատկերացումներն ու բյուր կողմերով կտարածի մեր պատկերը հայելիների աշխարհում։

Հետո քայլերդ ուղղում ես մեկ այլ սենյակ, որտեղից լայն ժպիտով  կողջունի Գյումրիի տեսարժան վայրերի 300 նկարներով հավաքված Մհեր Մկրտչյանի պատկերը: Մյուս հատվածում ֆիզիկոս Նիկոլա Տեսլայի պլազմային գունդն է՝ հազվագյուտ գազերի խառնուրդով լցված։

Իրականության ու խաբկանքի  արանքում այցելուն կսկսի շփոթվել, կասկածել, զարմանալ ու արդեն մի քանի անգամ ստուգել, շոշափել  իրերը, պատերից կախված անշարժ ու թվացյալ շարժվող  պատկերները։

- Մարդկանց զարմացնելու հնարավորությունները շատ մեծ են, պարբերաբար թարմացվելու են պատկերները, փորձելու ենք այնպես անել, որ մեկ անգամ այցելած այցելուն, ցանկանա կրկին գալ, - նշում է Մեսրոպը։

- Փորձել ենք համադրել տարբեր հետաքրքրություններ, որ ընտանիքով գան, եւ տատիկ-պապիկներին, եւ ծնողին, եւ ուսանողին ու աշակերտին հետաքրքիր լինի։ Իլյուզիաների աշխարհ այցելելը շքեղություն չէ, սոցիալական տարբեր ծրագրեր ունենք, զեղչեր ունենք, որ մարդիկ գան էմոցիաների, գիտելիքների ու հետաքրքիր նկարների հետեւից, - հավելում է Գրիշան:

Թանգարանի կայքն է https://museumofillusions.am/, հասցեն՝ ք. Գյումրի, Շիրակացի փող. 50/1

Անահիտ Հարությունյան

Ուղեղի ժամանց. հաճախ այսպես են բնութագրում իլյուզիաների թանգարանները, որոնք հայտնվում են աշխարհի տարբեր երկրներում: Ամեն մեկը փորձում է ինքնատիպ լուծումներ առաջարկել՝ տեսողական խաբկանքը, ֆիզիկայի օրենքներն ու երկրաչափական պատկերներով առաջադրանքներն էլ ստիպում են մարդկանց   գնալ այս ամենի հետեւից ու նորը բացահայտել։

Բայց ինչո՞ւ գնալ ուրիշ երկիր, երբ քո երկրում էլ կարող ես ուղեղը մարզել ու զվարճացնել։ Այս միտքն էլ  դարձավ բիզնես գաղափար ու միավորեց երկու ընկերներին։

-Ես տարբեր երկրներում գնացել էի իլյուզիաների թանգարան, Գրիշան էլ իր հերթին էր գնացել, մի օր հանդիպեցինք ու տպավորություններով կիսվեցինք։ Պատմում էինք, մարդիկ ոգեւորվում էին, մտածում էին, երբ են իրենք էլ ինչ-որ մի օր գնալու արտերկիր, որ այցելեն նման վայրեր։ Որոշ ժամանակ անց  որոշեցինք այդ ոգեւորությունը վերածել գաղափարի՝  Հայաստանում ստեղծել իլյուզիաների թանգարան ու մեր հայրենակիցներին ընձեռել նման հնարավորություն,- պատմում է Մեսրոպ Հակոբյանը ու հրավիրում ներս՝ արդեն բացված թանգարան։ 

Մասնագիտությամբ ինժեներ Մեսրոպ Հակոբյանին ու տնտեսագետ Գրիշա Ամիրխանյանին թանգարան հիմնադրելու գաղափարը իրականություն դարձնելու համար տարբեր երկրներում 8 իլյուզիաների թանգարան են այցելել, հանդիպել հիմնադիրների հետ, որոնք կիսվել են իրենց փորձով ու գիտելիքներով, ապա մշակել են իրենց տարբերակը։ 

-Թեեւ ցուցանմուշները առաջին հայացքից զվարճանք են պարունակում, բայց  խորքում գիտություն է թաքնված։ Կրթությունն ու ժամանցը համադրող կամ «Edutainment» վայրերը մեծ տարածում են ստանում ամբողջ աշխարհում։ Իլյուզիաների թանգարանը ստացված օրինակ է, որտեղ միավորվում է գիտությունն ու զվարճանքը։  Հենց այդպիսի վայր է մեր թանգարանը,-ասում է Գրիշա Ամիրխանյանն ու ծանոթացնում առաջին ցուցանմուշների հետ։

Ֆիզիկայի, մաթեմատիկայի, հոգեբանության վրա հիմնված շուրջ 50 ցուցանմուշներ, առաջին հայացքից սովորական են թվում, բայց իրականում՝ «կախարդական» սենյակներ են, որտեղ կարելի է զարմանալ, զվարճանալ, փորձել, համոզվել, ինչպես նաեւ վերհիշել դպրոցական գիտելիքները, նոր փորձարկումների շնորհիվ հետեւություններ անել ու հետո փորձել գտնել դրանց դրսեւորման այլ օրինակներ ծանոթ ու անծանոթ ոլորտներում։ Իսկ դպրոցականների համար հիանալի վայր է դասագրքերում կարդացածը հենց տեղում զգալ, շոշափել, փորձել։

Գաղափարից բիզնես ընկած ճանապարհը

- Իլյուզիաների թանգարան ստեղծելու գաղափարը երկար քննարկել էինք, փորձել էինք տարբեր երկրների փորձը ուսումնասիրել, մեր բիզնեսը թղթի վրա պատրաստի գծագրել էինք, գաղափարի տեսքով, հղկված վիճակում պատրաստ էր արդեն, բայց իրականում, առաջին քայլն անելը բավականին դժվար էր, - խոստովանում է Գրիշան։

Այդ քայլն անել ընկերներին օգնում է «ԵՄ-ն` բիզնեսի համար» նախաձեռնության «Նորարարական տուրիզմի եւ տեխնոլոգիաների զարգացում Հայաստանի համար» ծրագիրը, որը համաֆինանսավորում է Եվրոպական միությունը, Գերմանիայի դաշնային հանրապետության տնտեսական համագործակցության եւ զարգացման նախարարությունը եւ Գերմանիայի միջազգային համագործակցության ընկերությունը(GiZ)։

- Ի սկզբանե թանգարանի բացման համար հնարավոր վայր քննարկում էինք Երեւանը կամ Գյումրին։ Դրամաշնորհային ծրագրին դիմելով՝ հստակ որոշեցինք, որ մեր գաղափարը իրագործելու ենք Գյումրիում։ Քաղաքը վերջին տարիներին հայտնի զբոսաշրջային ուղղություն է դարձել, բայց, այնուամենայնիվ, հիմնականում ընկալվում է որպես պատմական քաղաք՝ հարուստ մշակույթով, թանգարաններով ու բազմաթիվ հետաքրքրիր վայրերով։ Սակայն ժամանցային վայրերը, մեր կարծիքով, քիչ են,- նշում է Գրիշան։

Թարմացվող զարմանք

Մանկությունից հուշ մնացած, բայց ավելի մեծ չափերի գեղադիտակը (կալեյդոսկոպ) կբեկի մեր պատկերացումներն ու բյուր կողմերով կտարածի մեր պատկերը հայելիների աշխարհում։

Հետո քայլերդ ուղղում ես մեկ այլ սենյակ, որտեղից լայն ժպիտով  կողջունի Գյումրիի տեսարժան վայրերի 300 նկարներով հավաքված Մհեր Մկրտչյանի պատկերը: Մյուս հատվածում ֆիզիկոս Նիկոլա Տեսլայի պլազմային գունդն է՝ հազվագյուտ գազերի խառնուրդով լցված։

Իրականության ու խաբկանքի  արանքում այցելուն կսկսի շփոթվել, կասկածել, զարմանալ ու արդեն մի քանի անգամ ստուգել, շոշափել  իրերը, պատերից կախված անշարժ ու թվացյալ շարժվող  պատկերները։

- Մարդկանց զարմացնելու հնարավորությունները շատ մեծ են, պարբերաբար թարմացվելու են պատկերները, փորձելու ենք այնպես անել, որ մեկ անգամ այցելած այցելուն, ցանկանա կրկին գալ, - նշում է Մեսրոպը։

- Փորձել ենք համադրել տարբեր հետաքրքրություններ, որ ընտանիքով գան, եւ տատիկ-պապիկներին, եւ ծնողին, եւ ուսանողին ու աշակերտին հետաքրքիր լինի։ Իլյուզիաների աշխարհ այցելելը շքեղություն չէ, սոցիալական տարբեր ծրագրեր ունենք, զեղչեր ունենք, որ մարդիկ գան էմոցիաների, գիտելիքների ու հետաքրքիր նկարների հետեւից, - հավելում է Գրիշան:

Թանգարանի կայքն է https://museumofillusions.am/, հասցեն՝ ք. Գյումրի, Շիրակացի փող. 50/1

Անահիտ Հարությունյան