У чарзе

На жыццёвых скрыжаваннях

Сообщение У чарзе появились сначала на Газета Слонімская.

У Забэцьках чакалі аўталаўку. Летняе сонца падбіралася да полудня і смаліла неміласэрна, таму бабы-пакупніцы, нібы куры, зашыліся пад бэз на надворку Петруся Лапіка і, пасеўшы на лаўцы, якую ён вынес, вялі свае бясконцыя размовы аб усім і ні аб чым.

— Глядзіце, глядзіце, гэныя цапы ўжо сунуцца па віно, — мовіла Сонька Жыліч, кіўнуўшы на Віцьку і Ваську Зарэмбаў, што, падымаючы пыл, накіроўваліся да іх.

Мужчыны былі стрыечнымі братамі, а здавалася, што роднымі, бо вельмі ж былі падобныя: абодва высокія, худыя, лысыя. Абодва працавалі ў Мінску на заводзе, але калі спіліся, жонкі паперлі на малую радзіму. Іхнія бацькі даўно паўміралі, і Віцька з Васькам пасяліліся ў пустых хатах, што стаялі побач. Да пенсіі ім яшчэ было далекавата, таму жылі з выпадковых заробкаў: каму дровы папілуюць, каму плот паправяць, каму хлевушок перасыплюць. Ім плацілі грошы, давалі прадукты, і мужчыны жылі не тужылі. У абноўках не мелі патрэбы, даношвалі тое, што жонкі далі ў пасаг.

Старыя жыхары Забэцькаў былі задаволены, што Віцька з Васькам прыбіліся да роднага берага, хоць і ставіліся да іх з пагардай.

— Ну чаго, дамы, расселіся? — усміхнуўшыся бяззубым ротам, спытаў Віцька. — Свята сёння якое, ці што?

— Але, свята: перанясенне парток у другі куток, — пажартавала Ядзя Лаўрушка. — Аўталаўку чакаем, як і вы.

— Пасуньцеся крыху, я таксама сяду, — Васька гатовы быў прымастакавацца побач. — Ногі баляць…

— Чаго ж яны табе баляць? Ад лежні хіба? — Ядзя пасунулася, даючы яму месца.

— Ён учора ў пустую картапляную яму ўпаў, што за вёскай каля ядлаўцовых кустоў. П`яны быў як цэп, — выдаў брата Віцька. — Гэпнуўся так, што, я думаў, ніколі не ўстане. Ледзь вывалаклі з дзедам Міхасём.

— А ты лепшы? Пра сябе раскажы, пра свае прыгоды…

Браты гатовы былі пасварыцца, але пачуўся гул матора, і з-за павароту па камяністай калдобістай вуліцы выплыла аўталаўка. Бабы ўсталі і, калі машына спынілася, выстраіліся ў чаргу.

— Прапусціце нас першымі! — патрабаваў Віцька. — Вы ўжо, напэўна, наеліся, а мы яшчэ не елі і не пілі, бо не было чаго.

— Няхай бяруць, — дазволіла Зіна Рэпка. — Бяруць і адыходзяць, бо надта ж ад іх нясе перагарам.

Бабы паслухалі, далі доступ да імправізаванага прылаўка.

— Булку хлеба, крывяной каўбасы грамаў дзвесце і тры бутэлькі віна, — заказаў Віцька.

Прадаўшчыца Аксана падала хлеб, зважыла кавалачак крывянкі і падала Віцьку. Той адразу ж перадаў усё брату.

— І віна дай тры бутэлькі.

Тая падала дзве. Віцька прыціснуў да грудзей і працягнуў руку за трэцяй. Але бутэлька ўпала і, ударыўшыся аб камень, разбілася.

— О, здаравейшыя будзеце, калі менш вып`еце!

— Значыць, гэта лішняя была б!

— Апойкі, няма на вас зводу!

Бабы радаваліся, ім прыемна было глядзець, як па ўтаптанай вуліцы разліваецца ружаватае пітво, бо ў саміх мужы, як былі жывыя, не праміналі заглянуць у чарку, апусташаючы сямейны бюджэт.

— За дзве пляшкі палічы, а за трэцюю я плаціць не буду! — катэгарычна заявіў Віцька.

— Але, мы не будзем! — падтрымаў брат.

— Як гэта — не будзеце?! Я ж падала табе ў рукі, а ты не ўтрымаў, ужо і рукі не служаць ад пастаяннага п`янства! — абурылася Аксана.

— Думаеш, надта разумная?! — ажно падскочыў Васька. — Чаму мы павінны плаціць, калі віна гэнага нават не пакаштавалі?!

— То я павінна?! Панапіваюцца да дрыготкі ў руках, усю сілу і розум прапілі ды яшчэ мяне вінавацяць!

— Паважаныя бабы, будзьце сведкамі! — звярнуўся да чаргі Віцька. — Вы ж бачылі, што яна не ў рукі мне падала, а выпусціла бутэльку.

Ад хвалявання і пастаяннага п`янства ягоны твар стаў бардовы.

Бабы маўчалі, бо яны і азірнуцца не паспелі, як бутэлька з барматухай пляснулася вобзем і разбілася. Сведчыць супроць Аксаны было няёмка. Прыстойная жанчына, якую ведалі шмат гадоў, заўсёды выконвае іхнія заказы… Але і сведчыць супроць братоў у такой важнай для іх справе таксама не выпадала. Паломяцца вароты, пацячэ страха ў куратніку ці зробіцца яшчэ што кепскае на сядзібе, да каго пойдзеш? А Віцька з Васькам заўсёды напагатове. Раніцай, пакуль яшчэ не знайшлі што выпіць, папросіш, дасі шкляначку на пахмел і зробяць як трэба. Выходзіла так, што браты проста незаменныя людзі ў вёсцы. А будзеш тут плявузгаць, то потым дзесяць разоў пакаешся…

— Хлопчыкі, Аксанка, не перажывайце! — папрасіла бабка Зімяніха. — Зараз нешта прыдумаем… — Яна паправіла на галаве белую паркалёвую хусцінку, выцерла зморшчанай рукой упалы рот. — Бабы, давайце скінемся па якім рублі, заплацім Аксане за гэну бутэльку, а яшчэ няхай дасць хлопцам другую, цэленькую!

Кабеты пераглянуліся.

— Падумайце, трэба, каб усе засталіся задаволены, тады і нам добра будзе.

Бабы палезлі ў кашалькі, выграбалі дробязь і высыпалі Аксане ў жменю.

— Хопіць, тут ужо больш як на дзве бутэлькі. Калі хочаце, дам яшчэ і два плаўленыя сыркі?

— Давай, Аксаначка! Мы не збяднеем, а хлопцам хоць якая падтрымка.

Засунуўшы ў кішэні сыркі і прыціснуўшы да сябе тры бутэлькі віна, падымаючы пыл старымі красоўкамі, якія больш нагадвалі басаножкі, Віцька пайшоў дадому. За ім з хлебам і крывянкай пацеляпаўся босы Васька. На іхніх тварах праз сіняву праступала радасць…

Сообщение У чарзе появились сначала на Газета Слонімская.