Վալերի Օստալեպ. Ռումինիայի հետ Մոլդովայի միավորման որևէ նախադրյալ և օրինական հիմնավորում չկա
Դիվանագիտական, քաղաքական և անվտանգության հարցերով հետազոտությունների ինստիտուտի ղեկավար, Մոլդովայի արտաքին գործերի և եվրոպական ինտեգրացիայի նախկին փոխնախարար Վալերի Օստալեպը ՙՌեգիոն՚ հետազոտական կենտրոնի կողմից կազմակերպված օնլայն ասուլիսի ժամանակ ԱրմԻնֆո-ին մեկնաբանում է Մոլդովայում բողոքի ակցիաների պատճառները:
Մոլդովայում սեպտեմբերյան բողոքի ակցիաների պատճառների և նպատակների մասին բավական շատ է խոսվել: Ի՞նչ կարծիք ունեք Դուք այդ առնչությամբ:
Մոլդովայի բնակչության բողոքական տրամադրությունը շատ մեծ է: Եթե այսօր հայտնվեր ուժեղ առաջնորդ, ով հստակ ձևակերպում է իր քաղաքական հայացքները և պատրաստ է օրինական մեթոդներով իշխանափոխություն իրականացնել, նա հեշտորեն բնակչության մեծ մասի համակրանքը կվայելեր: Գաղտնիք չէ, որ իշխանության նկատմամբ ատելությունը հսկայական է:
Տվյալ պահին այդ տրամադրություններից օգտվել են աջ հայացքների կրող որոշ մարդիկ, ովքեր ցանկանում են իրենց կուսակցությունն ստեղծել: Դրանով էլ կավարտվի այն ամենը, ինչ վերաբերում է այդ բողոքին: Այնուամենայնիվ, Մոլդովայի ներկայիս իշխանությունների համար գլխացավանքը չի ավարտվի, և միմիայն կվատթարան՝հաշվի առնելով, որ ներքին ճնշումից բացի, այժմ նրանք արտաքին ճնշման կենթարկվեն, ըստ որում՝ իրենց երեկվա քաղաքական հովանավորներից: Այդ պատճառով իրական փոփոխություններ Մոլդովայում, այնուամենայնիվ, պետք է սպասել, բայց հաստատ ոչ այդ բողոքից:
Այսօր վստահաբար կարելի է ասել, որ Մոլդովան ևս մեկ վայր է, որտեղ ԵՄ-ն խակտառակվեց՝ ապացուցելով իր սահմաններից դեպի արևելք առկա իրողությունների լիակատար անըմբռնողությունը:
Բաղրամյան պողոտայում էլեկտրաէներգիայի անհիմն թանկացման դեմ հայ երիտասարդության բողոքները ռուսական ԶԼՄ-ները և փորձագետները բնորոշեցին որպես ՙմայդանի՚ փորձ: Արդյո՞ք համանման միտումներ են նկատվում Քիշնևում ցուցարարների առնչությամբ:
Ռուսական մամուլում, իհարկե, Մոլդովայի իրադարձությունները տարբեր կերպ են մեկնաբանվում: Դա միանգամայն նորմալ է, քանի որ Քիշնևում հասարակ դեպքերի առնչությամբ շատ դժվար է լինում գլուխ հանել, այդ պատճառով մենք չենք կարող մոլդովական իրողությունների հստակ և պարզորոշ ըմբռնում ակնկալել ռուսաստանցի լրագրողներից: Ասել, թե ռուսական մամուլը որոշակի հստակ վերաբերմունք ունի այդ իրադարձությունների առնչությամբ, չեմ կարող:
Մոլդովան հազիվ թե գտնվում է ռուսական մամուլի առանձնակի ուշադրության դաշտում: Ներկայիս բողոքի գործողություններն առանձնանում են այն բանով, որ հինգ տարվա մեջ առաջին անգամ բողոքում է ոչ թե ընդդիմությունը, այլ նրանք, ովքեր ավելի վաղ այդ իշխանություններին աջակցում էին: Այդ իսկ պատճառով, շատերը շտապել են կարևորել այդ բողոքը: Մոլդովայում բողոքական տրամադրությունները, ամենայն հավանականությամբ, մոտ ժամանակներս հօդս կցնդեն և կնշանավորվեն աջ հոսանքի քաղաքական նոր շարժման ստեղծմամբ՝ նպատակ ունենալով փոխարինել նրանց, ովքեր այսօր իշխանություն են կազմում:
Մոլդովայի հանրահավաքներում շարունակում են հնչել Ռումինիային միանալու պահանջներ: Ո՞րն է դրանց պատճառը և ինչպիսի՞ն են նման սցենարի իրականացման հեռանկարները:
Մոլդովայում գոյություն ունի որոշակի քանակությամբ ռումինացի փոքրամասնության՝ բնակչության շուրջ 7-8%-ը: Որոշակի հանգամանքների պատճառով՝ դա Մոլդովայի հասարակության ամենահիստերիկ և ամենաքիչ հանդուրժող մասն է, որը մշտապես մոլդովական պետության վերացման կոչեր է հնչեցնում: Միակ բանը, որ իրենք ցանկանում ենք՝ Ռումինիայի հետ Մոլդովայի միավորումն է: Բնակչության մնացած մասԻ համեմատաբար պասսիվության լույսի ներքո՝ նրանց բարձրագոչ հայտարարությունները հնարավոր չէ չնկատել: Սակայն, իրական ունիոնիստական տրամադրությունները երկրում չեն գերազանցում 3-4%-ը: Ռումինիան բավականին անբարյացակամ վերաբերմունք է դրսևորում Մոլդովայի նկատմամբ՝ պարբերաբար տարածքային, քաղաքական պահանջներ ներկայացնելով վերջինիս: Իրականում իրական նախադրյալներ, ըստ էության, չեն կարող լինել, սակայն որպես որոշակի սպառնալիք՝ սադրանքների և հիստերիաների տեսքով, այն գոյություն ունի 1989 թվականից ի վեր:
Կարելի՞ է արդյոք կանխատեսել Մոսկվայի արձագանքը Քիշնևում հնարավոր իշխանափոխության առնչությամբ՝ համանման Կիևում իշխանափոխության առնչությամբ արձագանքին՝ հաշվի առնելով խնդրահարույց Մերձդնեստրի և Գագաուզիայի առկայությունը:
Մոլդովայում որևէ իշխանափոխության մասին տվյալ պահին խոսք անգամ չկա: Երկրում համեմատաբար համեստ բողոքի գործողություններ են ընթանում, որոնք կավարտվեն մոտ ժամանակներս աջ հոսանքի նոր կուսակցության ստեղծմամբ: Մարդկանց որոշակի խումբ փորձում է օգտագործել բողոքական տրամադրությունը, որն, անշուշտ, տվյալ պահին առկա է Մոլդովայի հասարակությանշրջանում: Դա պայմանավորված է, այդ թվում՝ տնտեսության աղետալի ցուցանիշներով, պետական ինստիտուտների լիակատար դեգրադացիայով, քաղաքական բարձր դասի կոռուպցիայով և այլն: Այժմ, երբ այդ մարդիկ վարկաբեկել են եվրոպական ինտեգրման գաղափարը, Եվրամիությունը փորձում է ՙձերբազատվել՚ այդ նույն քաղաքական գործիչներից: Իսկ
Մոսկվայի արձագանքը բացարձակապես կապ չունի: Առաջինը՝ Ռուսաստանը շատ պասսիվ է հետևում այն ամենին, ինչը տեղի է ունենում Մոլդովայում: Երկրորդ՝ որևէ ակտիվ գործողություն չի ձեռնարկվում, բացի պարբերաբար երկխոսության հրավերներին, որին մոլդովացի քաղաքական գործիչները, ավելի ստույգ՝ Բրյուսելից նրանց հովանավորները, չեն գնում: Այսպիսով՝ կարելի է հաստատ ասել, որ որևէ ակտիվ գործողություն Ռուսաստանը տվյալ պահին Մոլդովայում չի ձեռնարկում: