Кимчи – бу экзотик ризык файдалымы, әллә зыянлымы, нәрсә белән ашыйлар, ничек ясыйлар

Кимчи — ул гади Корея милли ризыгы түгел, ә организм өчен файдалы әйбер. Кәбестә, кишер, редис, сарымсак һәм борычтан ясалган һәм әчетеп ферментлаштырылган гарнирның пробиотик үзлекләре бар. Ул ашкайнату эшчәнлеген яхшырта, иммунитетны ныгыта, йөрәк сәламәтлеген саклый һәм авырлыкны контрольдә тотарга ярдәм итә. Әмма кайбер кешеләр өчен куркыныч та тудырырга мөмкин. Бу турыда «Роскачество» сайтында язалар.

Организм өчен файдасы

Югары категорияле табиб-эндокринолог, медицина фәннәре кандидаты, диетолог Елена Сюракшина:

– Ферментация вакытында кимчидә тере культуралар барлыкка килә – сөт кислотасы бактерияләре (Lactobacillus, Leuconostoc һ.б.), алар эчәклеккә эләккәч, микрофлораны «кабат эшләтеп җибәрергә» ярдәм итә. Бу бактерияләр азык җепселләрен тарката, перистальтиканы яхшырта һәм авыр ризыкларны җиңелрәк үзләштерергә ярдәм итә. Даими куллану газ җыелуны, дискомфортны киметә, тышка чыгуны көйли һәм тимер, кальций кебек витаминнар һәм минералларның үзләштерелүен көчәйтә.

Иммунитетны ныгыту

Экспертлар әйтүенчә, эчәклек сәламәтлеге турыдан-туры организмның саклану функцияләренә йогынты ясый. Файдалы бактерияләр иммуноглобулиннар барлыкка китерә һәм организмның табигый саклану көчләрен активлаштыра. Антиоксидантлар, мәсәлән, С витамины, каротиноидлар, сарымсак һәм борычтагы фитохимик кушылмалар иммунитетны ныгыта, ялкынсыну процессларын баса һәм күзәнәкләрне саклый.

Йөрәк һәм кан тамырларын саклау

Тере культуралар һәм эри торган җепселләр «начар» LDL-холестеринны киметә һәм «яхшы» HDL-ны күтәрә. Антиоксидантлар кан тамырларын киңәйтүче йогынты ясый – алар оксидлашуны киметә һәм атеросклероз барлыкка килүдән саклый. Тикшеренүләр күрсәткәнчә, аз тозлы кимчины уртача куллану кан басымын төшерергә һәм йөрәк мускулындагы йөкләнешне киметергә мөмкин.

Авырлыкны һәм матдәләр алмашын контрольдә тоту

Тикшеренүләр кимчи куллану тән массасын киметүгә, май катламын һәм бил әйләнәсен кечерәйтүгә ярдәм итүен күрсәтә. Бу ике төп механизм белән аңлатыла:

• түбән калориялелек (100 граммда якынча 20-30 ккал) һәм углеводларның аз булуы;
• пробиотиклар һәм пребиотиклар аркасында микробиоманың актив «кабат көйләнүе», бу – метаболизмны тизләтә, май югалтуны арттыра һәм аппетитны киметә.

Моннан тыш, сарымсак, имбирь һәм чили кебек тәмләткечләр термогенезны стимуллаштыра, матдәләр алмашын тизләтә.

Зыяны һәм каршы күрсәтмәләре

Файдасы булуга карамастан, кимчи – актив матдәләргә, пробиотикларга, кислоталарга һәм тәмләткечләргә бай продукт. Шуңа күрә кайбер очракларда ул зыян китерергә мөмкин яки саклык таләп итә.

Гипертония һәм йөрәк-кан тамырлары авырулары

Ни өчен куркыныч: кимчидә тоз күп. 100 граммда – 600дән 800 мг га кадәр натрий.

Ни булырга мөмкин: артык натрий организмда сыеклыкны тоткарлый, кан басымын күтәрә, йөрәк һәм кан тамырларына йөкләнеш ясый. Бу – гипертоник кризга яки шешләргә китерергә мөмкин.

Ашказаны-эчәклек авырулары

Сүз гастрит, ашказаны һәм уникеилле эчәктәге җәрәхәт, гастроэзофагеаль рефлюкс авыруы (ГЭРБ), артык кислоталылык турында бара.

Сәбәп: кимчидә уксус, сөт һәм башка органик кислоталар, шулай ук әче тәмләткечләр (чили, сарымсак, имбирь) бар, алар ашказанының лайлалы тышчасын ялкынсындыра.

Куркынычы: авыртулар көчәю, яндыру, җәрәхәт арту, косу, ашказаны ялкынсынуы.

Бөерләрнең хроник авырулары

Ни өчен зарарлы: тоз югары концентрациядә булу бөерләргә өстәмә йөкләнеш бирә.

Куркынычы: сыеклык тоткарлану, кан басымы күтәрелү, бөер функциясе начарлану.

Артык кимчи ашау хәтта сау-сәламәт кешеләрдә дә түбәндәге нәтиҗәләргә китерергә мөмкин:

Электролит балансы бозылу

Артык натрий күзәнәкләрне сусызландыра, тукымаларда суны тоткарлый, шеш, баш авырту, хәтта аритмия китереп чыгарырга мөмкин. Гипертония булмаган кешеләрдә дә кан басымын күтәрергә мөмкин.

Ашказаны һәм эчәклек ялкынсыну

Кислоталар һәм капсаицинның даими тәэсире яндыру, авырту барлыкка китерергә мөмкин. Бу – бигрәк тә кимчины ач карынга яки күп (200-300 граммнан артык) ашаганда еш күзәтелә.

Кимчине дөрес куллану

Аз дозадан башларга: көненә 1-2 аш кашыгы, аннары, акрынлап, 100-150 граммга кадәр арттырырга. Бу – артык тоздан һәм микрофлораның кискен үзгәрүеннән саклый.

Сыйфатлысын сайларга: өйдә традицион ысул белән ясалганын, яки сертификатлы фабрика вариантын.

Дөрес сакларга: +2…+5 градуста, герметик капланган савытта. Артык әче (кислоталы) кимчи актив әчүне күрсәтә – порцияне киметегез.

Рационга төрлечә кертү: кайнар ризыкларга, салатларга, ашларга кушу яки гарнир итеп бирү.

Натрийга сизгер булсагыз: ашау алдыннан юып алыгыз, аз тозлы вариантларын сайлагыз.

Диета вакытында: түбән калорияле булуы һәм матдәләр алмашына актив йогынтысы аркасында бик туры килә.

Аерым төркемнәр өчен: йөклелек һәм иммунодефицит очрагында – табиб белән киңәшү мәҗбүри.