Türk-Rus krizinin çözümü diplomasi ve diyalog
Dış politika uzmanları, Ankara ile Moskova arasında tırmanan krizin çözümünde diplomatik kanalların işletilmesinin önemine vurgu yapıyor. Bu kapsamda, tarafların doğrudan görüşebilmelerinin ve Rusya'dan gelecek olumsuz hamlelere karşı tansiyonu düşürmenin Türkiye'nin yararına olduğu belirtiliyor.
Türkiye ile Rusya arasında önceki gün Türk hava sahasını ihlal eden Rus jetinin düşürülmesi üzerine patlak veren kriz yumuşama sinyali verdi. Ankara'nın Moskova'yı arayıp, hayatını kaybeden pilot için başsağlığı dilemesi bir nebze de olsa Rusya'nın tansiyonunu düşürdü. İlk görüşmede tarafların meseleyi diplomasi ve askeri kanallar üzerinden ele alma noktasında mutabakata varması da krizin sağduyu ile çözülmesini bekleyenleri umutlandırdı. Zaman'a konuşan yetkin isimler, ortak, köklü bir geçmişin üzerine oturan iki ülkenin Suriye üzerinde yaşadığı sorunları karşılıklı anlayış çerçevesinde aşabileceğine işaret ediyor.
Kriz tellallarına prim verilmemeli
Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Kasım Han, iki ülke arasında bir günde tırmanan krizin ancak diplomasi zemininde çözülebileceğine işaret ediyor. Han, ortak köklü geçmişi bulunan iki ülkenin herhangi bir arabulucuya ihtiyaç duymadan krizi kendi arasında diyalogla çözebileceğini söylüyor: “Türkiye ile Rusya ilişkilerinin gerilmesinden medet uman küresel aktörler var. Taraflar kriz isteyenlere prim vermeden, bir an önce üst düzey yetkililerin katılacağı istikşafi görüşmelere başlamalı. Sorunu kendi aralarında çözmeli.”
Ankara'nın Moskova'dan art arda gelen sert söylemler üzerine siyaset gütmemesini olumlu bulan uluslararası ilişkiler uzmanı akademisyen şöyle devam etti: “Taraflar hızla harekete geçmeli. Karşılıklı olarak üzüntülerini paylaşmalı. Özellikle Ankara, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un iptal edilen Türkiye ziyaretini gerçekleştirmesi için zemini hazırlamalı. İki ülke, aralarına girebilecek üçüncü bir ülke olmaması hasebiyle meseleyi karşılıklı çözmek durumunda olduklarının farkında olmalı. Ankara'nın olayın sıcaklığıyla sert açıklamalarda bulunan Rus lider Vladimir Putin'in üzerinden siyaset gütmemesi krizin yumuşayabilme ihtimalinin olduğuna işaret etti.”
Ankara sağduyuyu terk etmemeli
AK Parti hükümetlerinin ilk dışişleri bakanı ve emekli Büyükelçi Yaşar Yakış, Türkiye'nin Su-24 tipi savaş uçağını düşürerek Rusya'ya ağır bir travma yaşattığını ancak tarafların devlet aklıyla krizi savaşa götürmeme kararı aldığını ifade ediyor. Ankara-Moskova hattına yansıyan yumuşama havası umut verici olsa da güçlü lider imajının çizildiğini düşünen Putin'den Türkiye'ye yönelik öç alma hamlelerinin kaçınılmaz olduğunu aktarıyor.
Tecrübeli siyasetçi ve diplomat, Rusların muhtemel olumsuz girişimleri karşısında Ankara'nın söylem tonunu düşürmesinin ülke menfaatine olacağını vurguluyor: “Başta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan olmak üzere Türk liderliği Rusya'ya karşı bu süreçte söylem tonunu düşük, yumuşak tutmalı. Zira krizin daha da tırmanması Türkiye'ye daha olumsuz yansır. Ruslar enerji, turizm ve ticaret paydasına Türkiye'yi zorlayabilir. Bir müddet Moskova'dan gelecek negatif adımları sağduyuyla karşılamak durumunda kalabilir. Bu diplomasinin gereğidir, gocunulacak bir hal de değildir.”