Կառավարությունը չի ուզում լքված հանքերը խնդիրները լուծել, որովհետև դա լուրջ ծախսերի և խնդիրների բացահայտման կբերի. Լևոն Գալստյան
Կառավարությունը չի ուզում լքված հանքերը վնասազերծելու ծրագրեր մշակել և իրականացնել, որովհետև դա լուրջ ծախսերի և խնդիրների բացահայտման կբերի: Tert.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց աշխարհագրագետ, Հայկական բնապահպանական ճակատ (ՀԲՃ) նախաձեռնության անդամ Լևոն Գալստյանը:
«Կառավարությունը չի ուզում մտնել այս դաշտ: Մտածում են՝ ավելի լավ է տարբեր հեքիաթներ գրենք հանքերի հետ կապված՝ օրենքի մեջ փոփոխություններ, հանձնարարականներ, ուսումնասիրություններ և այլն: Հարց է առաջանում. 15 տարի է ինչո՞ւ չէիք ուսումնասիրում, ո՞վ էր ձեզ խանգարում»,- նկատեց Լևոն Գալստյանը:
Նրա կարծիքով՝ կառավարության կողմից լքված հանքավայրերի աղտոտված ջրերը վնասազերծելու, աղտոտված հողերը մաքրելու քայլը կարող է նախադեպային լինել և ներկայումս էլ շահագործվող հանքերի հետ կապված կարող են խնդիրներ առաջանալ:
«Իրենք չեն ուզում հանքերի շահագործման ուղղությամբ հանկարծ ինչ-որ մի բան անել, որովհետև այդ ոլորտը օրենքից դուրս է: Հանք շահագործողներին ամեն ինչ կարելի է, եթե իրենց ճանապարհները կառավարության հետ այլ ճանապարհներով չգնացին: Ասենք, եթե կոնֆլիկտ ունեն միմյանց հետ, հանքի տերերի հետ, այդ ժամանակ նրանք ամեն ինչ կանեն, որպեսզի հանեն դաշտից: Այդ ժամանակ օրենքն էլ կհիշեն, կկիրառեն և այլն։ Բայց, քանի դեռ իրենց ջրերը մեկ առվով են հոսում, հանքերն օրենքից դուրս են, ինչ ուզեն` կանեն»,- նշեց Լևոն Գալստյանը:
Ըստ նրա՝ հանքավայրերն ունեն այնպիսի խախտումներ, որոնց համար քրեական պատասխանատվություն է նախատեսվում: ՀԲՃ-ն բազմաթիվ հաղորդումներ է ներկայացրել հանցագործության մասին, բայց դրանց ընթացք չի տրվել. «Բոլոր տեղերում կա էկոլոգիական քրեական հանցագործություն, այսինքն` բնական միջավայրի այնպիսի աղտոտում, որը ոչ պիտանի է դարձնում այնտեղ բնության և մարդկության գոյությունը»:
Հիշեցնենք, որ Հայկական բնապահպանական ճակատ (ՀԲՃ) քաղաքացիական նախաձեռնություն կառավարությանն էր ներկայացրել Կավարտի և Տանձուտի լքված հանքավայրերի տարածքից դուրս եկող թթվային ջրերի նմուշներում մի շարք ծանր մետաղների, այլ տարրերի և ցուցանիշների լաբորատոր անալիզների արդյունքները, որոնք տասնյակ, հարյուրավոր և նույնիսկ հազարավոր անգամ գերազանցում էին Հայաստանի գետերի ջրերի համար սահմանված էկոլոգիական նորմերը:
ՀԲՃ-ն կառավարության հետևյալ հստակ առաջարկներն էր արել՝ շրջակա միջավայրի պահպանության դրամագլխի կամ այլ միջոցների հաշվին իրականացնել վերոնշյալ լքված հանքավայրերի առաջ բերած էկոլոգիական բացասական հետևանքների մանրակրկիտ գնահատում և ուսումնասիրություն, հոսքաջրերի մաքրման կայանների նախագծում, տեղադրում և հետագա սպասարկում, թթվային դրենաժի հետևանքով աղտոտվող ջրերի, աղտոտված հողերի լիարժեք մաքրում և վնասազերծում։ Որպես վերջնական արդյունք` իրականացնել այդ լքված հանքերի փակում և ամբողջական ռեկուլտիվացում։
«ՀՀ վարչապետին ուղղված մեր առաջարկների բնապահպանության նախարարության կողմից ուղարկված պատասխանում վերոնշյալ երկու առաջարկներին առնչվող գործնական քայլեր իրականացնելու մասին որևէ հստակ արտահայտություն կամ միտք չկա»,- ասվում է հաղորդագրությունում:
Լևոն Գալստյանի խոսքով՝ շատ անգամ են կառավարությունից նման պատասխան ստացել, անգամ երկու հարցով ՀԲՃ-ն դիմել է դատարան, որպեսզի գործադիրի անդամները պարտավորված զգան հստակ պատասխաններ տալ:
«Կներեք, բայց մարդկանց հիմարի տեղ են դնում: Տվյալ դեպքում մենք կոնկրետ առաջարկ ենք գրել, կոնկրետ կետերով, բայց պատասխանում ոչ մի բան չկա առաջարկի վերաբերյալ: Այսինքն` չկա պատասխանատվություն այդ երկու հանքավայրերից դուրս եկող աղտոտված ջրերը վնասազերծելու, աղտոտված հողերը մաքրելու ու ռեկուլտիվացիա կատարելու մասին։ Եթե ի վիճակի չեն մաքրելու, թող ասեն չենք կարող, ոչ թե գրեն, թե կառավարության այս որոշումը որ թվին է ընդունվել, չգիտեմ ինչ է եղել: Մենք էլ կարող ենք որոշումները հանել և կարդալ»,- նշեց նա:
Այս վերջին առաջարկների և պատասխանի հարցով, Լևոն Գալստյանի խոսքով, դատարան չեն գնա. «Բան ու գործ չպետք է թողնենք, միայն դատարաններով զբաղվենք: Մենք ուղղակի ֆիքսում ենք, որ այդ համակարգն անգործունակ է: Իրենք այսօրվա դրությամբ ունեն 0-ին մոտ վստահություն ժողովրդի մոտ»,- հայտնեց աշխարհագրագետը: