Zašto države obustavljaju korištenje AstraZeneca vakcine?

Desetak zemalja uključujući Njemačku, Francusku i Italiju privremeno je obustavilo upotrebu vakcine AstraZenece britansko-švedskog proizvođača nakon prošlosedmičnih izvještaja da su neki ljudi u Danskoj i Norveškoj razvili krvne ugruške nakon vakcinacije. Još uvijek nema dokaza koji potvrđuju da su ugrušci nastali zbog vakcine, piše Associated Press.

Evropska agencija za lijekove (EMA) kao i Svjetska zdravstvena organizacija (WHO) kažu da dostupni podaci ne sugerišu da je vakcina izazvala ugruške i da bi se trebalo nastaviti sa vakcinacijom.

Danska je prva zemlja koja je obustavila korištenje AstraZenece prošle sedmice nakon što su objavljeni izvještaji o stvaranju krvnih ugrušaka kod nekih ljudi, uključujući i jednu osobu koja je razvila višestruke krvne ugruške i umrla deset dana nakon primanja prve doze.

Danske vlasti su saopštile da će pauza trajati najmanje dvije sedmice dok traje istraživanje ovih slučajeva, čak i ako su i sami rekli da “ne može biti donesen zaključak da postoji veza između vakcine i krvnih ugrušaka”.

Austrija je obustavila upotrebu vakcine samo iz jedne serije.

Uskoro su uslijedile Norveška, Island, Bugarska, Tajland i Kongo.

U subotu su norveške vlasti saopštile da su četiri osobe mlađe od 50 godina koje su dobile AstraZeneca vakcinu imale izrazito niske trombocite što bi moglo dovesti do jakog krvarenja. Nakon toga Irska i Holandija su također najavile da pauziraju sa korištenjem ove vakcine.

U ponedjeljak su Njemačka, Italija, Francuska i Španija saopštile da će i one pauzirati sa upotrebom ove vakcine. Francuski predsjednik Emmanuel Macron rekao je da će njegova zemlja pauzirati upotrebu najmanje do utorka popodne kada bi Evropska agencija za lijekove trebala saopštiti smjernice.

Agencija će tokom tog “varednog sastanka” kako su naveli, odlučiti o “svim daljnjim radnjama koje potencijalno bile poduzete”.

Kao odgovor na suspenziju, AstraZeneca je saopštila da pažljivo analiziraju podatke o 17 miliona ljudi koji su primili doze širom Evrope, te da su otkrili da je 37 osoba razvilo ugruške. Rekli su da nema “dokaza o povećanom riziku” od nastanka krvnih ugrušaka u bilo kojoj dobnoj skupini ili polu u bilo kojoj zemlji.

Postoji li dokaz da je vakcina odgovorna?

Ne. Evropska agencija za lijekove kaže da “nema naznaka da je vakcina uzrokovala ove uslove”. Oni također navode da se njihova istraga nastavlja i da će “rigorozna analiza” svih podataka biti gotova u narednim danima. EU regulator je također saopštio da dok je analiza u toku, da vjeruju kako korist AstraZeneca vakcine nadmašuje potencijalne nuspojave.

U Velikoj Britaniji u kojoj je dato 11 miliona doza AstraZenece, što je više nego u bilo kojoj drugoj zemlji, zabilježeno je 11 slučajeva krvnih ugrušaka nakon vakcinacije. Ni za jedan nije dokazano da je izazvan vakcinom.

Neki doktori navode da budući da su kampanje vakcinacije započete sa najranjivijim osobama, vjerovatno je da su oni koji su do sada vakcinisani i ranije imali zdravstvene probleme.

Svaki put kada dođe do široke upotrebe vakcine, doktori očekuju da će se pojaviti neki ozbiljni zdravstveni problemi i smrtni slučajevi - jednostavno zato jer milioni ljudi primaju vakcine i očekuje se da bi se problemi mogli desiti i slučajno u tako velikoj skupini.

Velika većina na kraju ne bude povezana sa vakcinama, jer su COVID-19 vakcine još eksperimentalne i nema dugoročnih podataka, naučnici moraju istražiti svaku mogućnost da vakcina možda ima neke nepredviđene nuspojave.

EMA trenutno radi ispitivanje da li vakcine protiv COVID-19 koje su napravili Pfizer/BioNtech, Moderna i AstraZeneca mogu uzrokovati niske trombocite što može da dovede do modrica i krvarenja.

Da li je AstraZeneca imala drugih problema?

Vakcina je odobrena za upotrebu kod odraslih osoba u više od 50 zemalja, a dokazana je sigurnost i efikasnost u istraživanju koje je rađeno u Velikoj Britaniji, Brazilu i Južnoj Africi.

No, izražena je zabrinutost oko objavljivanja podataka o vakcini, a pojedini evropski lideri, uključujući i francuskog predsjednika su dovodili u pitanje efikasnost vakcine kod starijih osoba, navodeći nedostatak informacija.

Na temelju djelimičnih rezultata koji su navodili da je vakcina efikasna 70 posto, Britanija je odobrila vakcinu. No, ti su rezultati zamrljani greškom u proizvodnji koja je dovela do toga da neki učesnici dobiju samo pola prve doze. Kada je preporučila upotrebu AstraZenecine vakcine EMA je saopštila da je vakcina 60 posto efikasna.

Svjetska zdravstvena organizacija, Evropska agencija za lijekove kao i regulatori u nekoliko zemalja kažu da bi se ljudi i dalje trebali vakcinisati i da mali rizici vacinacije premašuju bilo kakvu potencijalnu štetu.

“Sigurnost javnosti uvijek će biti na prvom mjestu. Ljudi bi ipak trebali uzeti vakvinu protiv COVID-19 kada budu pozvani”, naveli su iz britanskog regulatora za lijekove.