Qaraqalpaq bölgəsinin rəsmiləri baş verənlərdə kənar müdaxilə izi görür
Özbəkistanın Qaraqalpaq bölgəsində (Qaraqalpaqıstan Muxtar Respublikası) hakimiyyət nümayəndələri iyulun 1-də baş verənləri “dövlət orqanlarını ələ keçirməyə cəhd” elan ediblər.
Qaraqalpaqıstanın ali nümayəndəli orqanı olan hökumətin və Daxili İşlər Nazirliyinin iyulun 2-də yaydığı bəyanatında belə deyilir.
Bəyanatda deyilir ki, “iğtişaşların təşkilatçıları” Nukusda (Qaraqalpaqıstan Muxtar Respublikası paytaxtı) vətandaşları inzibati binalar kompleksinin qarşısındakı meydana toplayıblar. Qeyd olunur ki, bununla dövlət qurumlarını nəzarətinə götürməyə və cəmiyyətdə parçalanma yaratmağa, Özbəkistanda ictimai-siyasi sabitliyi pozmağa cəhd göstəriblər”.
Bəyanatda vurğulanır ki, təhlükəsizlik qüvvələri həmin şəxslərin hərəkətinə müdaxiə edib və onlar saxlanılıb. Amma məlumatda hadisələrin səbəbləri, aksiya iştirakçıları və saxlanılanların sayı göstərilmir.
Muxtar Respublika hakimiyyətinin iyulun 2-də yaydığı bəyanatda “xaricdən gələn müəyyən qeyri-sağlam xarici qüvvələrin respublikadakı vəziyyətin inkişafına təsir etmək cəhdləri”ndən, o cümlədən “məqsədli məlumat yaymalarından” bəhs edilir. Amma həmin qüvvələrin hara bağlı olduğu, kim olduğu açıqlanmır.
AzadlıqRadiosunun Özbək xidməti Qaraqalpaq bölgəsində fəaliyyət göstərən alternativ məlumat mənbələrinə çatımlığım məhdudlaşdırıldığını və həmçinin internetə girişdən problemlərin olduğunu yazır.
Hadisələrdən sonra yayılan ilkin məlumatlarda etirazların Konstitusiyaya dəyişikliklər layihəsinin dərcindən sonra başladığı bildirilib.
Bildirilir ki, iyunun 26-da ictimai müzakirəyə çıxarılan Konstitusiya layihəsində indiyə qədər yer almış Qaraqalpaqıstanın suverenliyini və respublika xalqının ümumi referendum əsasında ayrılmaq hüququ ilə bağlı bənd çıxarılıb.
Qaraqalpaq Muxtar Vilayəti 1924-cü ildə yaradılıb, 1930-cu ilə qədər Qazaxıstan SSR-in tərkibində olub, sonra çıxarılaraq birbaşa RSFSR-in tabeliyinə verilib. 1936-cı ildə Qara-qalpaq MSSR Özbəkistan SSR-in tərkibinə daxil edilib. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra bölgə 1992-ci ildə Qaraqalpaqıstan Respublikasına çevrilib. 1993-cü ildə Qaraqalpaqıstan Respublikasının Özbəkistanın tərkibinə daxil edilməsi haqqında 20 illik müqavilə imzalanıb. Müqavilə muxtar respublikanın referendum keçirməklə Özbəkistanın tərkibindən çıxmaq hüququnu təsbit edir və indi isə ləğv edilməsi təklif olunur.