ԵԱՏՄ ընդհանուր գազային շուկայում պետք է գործի սակագնային ընդհանուր քաղաքականություն. Վահե Դավթյան
Աշխարհում չկա ձևավորված գազի շուկա, չկան գազի գնի սահմանման չափորոշիչներ: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց էներգետիկ հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը՝ խոսելով վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարության մասին, թե Հայաստանը կարևորում է ԵԱՏՄ գազային շուկայի ստեղծումը:
Դավթյանն ասաց, որ սա Հայաստանի առաջարկը չէ, դեռ 2016թ.-ին մշակվել էր մի նախագիծ, ըստ որի՝ երկրի ներսում պետք է կատարվեին օրենսդրական որոշակի աշխատանքներ, որպեսզի 2025թ.-ին հնարավոր լիներ ստեղծել գազային ընդհանուր շուկա:
«ԵԱՏՄ ընդհանուր գազային շուկայում պետք է գործի սակագնային ընդհանուր քաղաքականություն: Եթե այսօր մենք ունենք մեկ տարվա կտրվածքով սակագին և տարին մեկ անգամ բանակցում ենք՝ այն վերանայելու հարցով, ընդհանուր գազի շուկայի շրջանակներում հաստատվելու է մեկ գին, գործող գնով գնվելու է գազ: Չի լինելու տարվա կտրվածքով սահմանված գին»,- ասաց փորձագետը:
Վահե Դավթյանն ասաց, որ Ռուսաստանի և Ղազախստանի համար գազային ընդհանուր շուկան մեծ հնարավորություններ է ստեղծում, որովհետև այս երկրներն ունեն գազ և զբաղվում են գազի արտահանմամբ: Իսկ Հայաստանի ու Բելառուսի պարագայում, նրա խոսքով, կա խնդիր, այս երկրները չունեն բնական գազի պաշարներ, ներկրում են:
«Աշխարհում գազի շուկա ձևավորված չէ, չկան չափորոշիչներ, թե ինչպես կարելի է գազի գինը սահմանել: Ուստի գազի գինը կախված է նավթի գներից, որոնք թանկանում կամ էժանանում են օրերի ընթացքում, կարող են կտրուկ աճել կամ նվազել: Որպես մեթոդաբանական հիմք ընդունվելու է նավթի գինը: Հայաստանն ու Բելառուսը հայտնվելու են ռիսկային գոտում»,- հավելեց նա:
Վահե Դավթյանի խոսքով՝ մինչև գազի շուկա ստեղծելը հարկավոր է ստեղծել նավթի, էկելտրաէներգիայի շուկա, սրանք չեն կարող առանձին լինել, բոլորը փոխկապակցված են: Նա նշեց, որ ԵԱՏՄ-ն նախատեսում է 2021թ.-ին ստեղծել էլեկտաէներգիայի շուկա, ինչի համար հիմա ազատականացվում է այս ոլորտը ԵԱՏՄ անդամ-պետություններում:
«Հայաստանը հսկայական վարկային բեռ ունի, և մեզ համար կարևոր է գնալ ոչ թե ազատականացման, այլ՝ պահպանողական ճանապարհով»,- նշեց նա:
Փորձագետը շեշտեց, որ ընկերությունները դեմ են գազային ընդհանուր շուկայի ձևավորմանը, որովհետև ներքին տնտեսական ու էներգետիկ իրավիճակը պետք է համեմատել, Հայաստանը չունի բնական գազ և սա նշանակում է, որ բնական գազ ունեցող պետությունները հնարավորություն ունեն գեներացնելու ցածր ինքնարժեքով էլեկտրաէներգիա:
«Մեզանում արտադրված էներգիայի ինքնարժեքը բարձր է լինելու: Բիզնեսը, որը հասկանում է, որ իր արտադրած էներգիան ինքնարժեքով ավելի ցածր է, չի ուզում ընդհանուր շուկա ձևավորել, որի արդյունքում կլինի շահերի բախում»: