«Qırım sakinleri özlerini aldatıldı dep is ete»: yarımada sakinleri ne qadar qazanalar

Krımstat 2018 senesiniñ beş ayı boyunca Qırımdaki aylıq oranlarınen bağlı malümat derc etti. Orta esapnen o, 29 257 rubleni teşkil ete ve keçken sene aprel ayına nazaran 2,6%ge, mayısqa köre – 11,7%ge yükselgen. Statistika Aqyarda oranlar yarım biñge azca yani – 28 713 ruble olğanını iddia ete.

Krımstatnıñ esabatına köre, eñ yüksek aylıq, mayıs ayında Qırımda 35 biñ rubleden ziyade, Aqyarda ise, 31 biñ ruble olmaq üzre, qurucılıq saasında çalışqanlarğa tölengen. 54 biñ olaraq - eñ yüksek köstergiç avtomobil ve demryol quruçılığında tölengen. Tasil saasında 2018 senesi mayıs ayında eñ çoq 27 biñ rubleni, yıllıq ilâve artış 12,5%ni, tıbbiyet saasında – 29 biñni (Aqyarda 31 biñ) teşkil etken.

Rusiye emek ve ealiniñ meşğulligi naziriniñ sabıq muavini Pavel Kudükin Qırımdaki ortalama aylıq oranı yaşayış içün yetip yetmegeni boyunca fikir yürsete.

– Rusiyede mayıs ayında ortalama aylıq – 44 biñ rubleden biraz ziyade. Yani Qırımda aylıqlar Rusiye ortalama aylıqlarınıñ üçte ekisi qadar ve iç olmağanda, soñki üç yıl içinde bu bayağı turğun nisbet sayıla. Qırımda aylıqlar Cenübiy federal okrugqa köre (qomşu Rusiye - QA) daa az, mayıs ayında tahminen 32 biñ edi.Bu arada şahsiy tecribeme köre aytacaq olsam, Qırımdaki bir sıra mahsullarnıñ fiyatları Moskva köre bayağı yüksek. Qırımda yaşayış minimumı Rusiye ortalamasınıñ 95% teşkil ete. Oratalama aylıq – üç dane yaşayış minumum midqarında.Eger ailede çalışqan ana-baba ve eki bala bar ise – ortalama aylıq olarnıñ yaşayış minimumını qarşılamağa zornen yete.

Qurucılıq saasındaki yüksek aylıqlar hususını Pavel Kudükin, Rusiyede ilhaq etilgen Qırımğa nisbeten Rusiyeniñ umumiy siyasetinen açıqlay.

Tendentsiyalar az-çoq olsa da Rusiyenen aynı, lâkin fiyatlar Rusiyege köre daa da yüksek. Bu naqliye sebebindendir

Pavel Kudükin

– Rusiye memurları, Qırım sakinleri arasında, ilhaqnıñ faydaları bar, elde etilgenler ve bir şey coymadılar degen manada keyflerini kötermesi pek muim. Şunıñ içün mında iqtisadiy degil de, siyasiy tüşünce üküm süre. Yaqın üç yıl devamında qurucılıq saası faal inkişaf etecek. Aslında, Rusiyede inflâtsiya derecesi yüksek degil, amma Rosstatnıñ malümatına köre, real qazanç seviyesi turğun alda,ne arta, ne de azlaşa. Qırım da istisna degi, elbette. Tendentsiyalar az-çoq olsa da Rusiyene aynı, lâkin fiyatlar Rusiyege köre daa da yüksek. Bu naqliyeden sebebindendir.

Ukraina iqtisadiy mutehassıs Yevgeniy Nevmerjitskiy Qırımnıñ ilhaqından evelki ve soñraki aylıqlarını qıyaslay.

2014 senesine qadar olğanı kibi, rusiyeliler içün Qırımğa seyahat yapmaq meraqsız olıp qaldı

Yevgeniy Nevmerjitskiy

– Qırım seyahat mıntaqası olğanı sebebinden, sezonda ealiniñ qazanç seviyesi arta turğan, aylıqlar ise, Ukrainanıñ başqa yerlerine baqqand aynı ya da biraz ziyade ola edi. Men bellesem, şimdi Rusiyeden kelgen turistler de bar, faqat halqara sanktsiyalar bu mıntaqanıñ keregi kibi inkişaf etmesine fursat bermey. Sunıñ içün Qırımda fiyatlar bayağı yüksek. 2014 senesine qadar olğanı kibi, rusiyeliler içün Qırımğa seyahat yapmaq meraqsız olıp qaldı. O devirde yarımada halqara qanuname çerçivesinde normal bir territoriya dep sayıla edi – biznes ileriley, yatırım yapmaq meraqlı edi. Şimdi bu territoriya ep tüşe, aylıqlar Rusiyege köre bile daa alçaq.

Qırımlı siyasetşınas Yevgeniya Gorünova,Qırım sakinleriniñ ekseriyeti özlerini Rusiye tarafından aldatılğan dep is ete, lâkin soqqaqlarğa çıqıp narazılıq köstermege azır degil.

Qırım sakinleri aylıqları daa az olğanını ve aldatılğanlarını pek yahşı añlay

Yevgeniya Gorünova

– Qırım sakinleri aylıqları az olğanını ve aldatılğanlarını pek yahşı añlay. Albuki 2014 senesi olarğa Rusiyedeki kibi yüksek aylıqlar berilecegi vade etilgen edi ve insanlar Ukraina devrinden qalğan ucuz fiyatqa baqqanda, yüksek aylıq ala ediler. Ekseriyet içün bu büyük bir quvanç oldı, amma bugün de- bugün Rusiye fiyatları bir qaç misli arttı, ve aylıqlar artqan taqdirde bile, bazı saalarda 1-2 faiz oranında olsa da, pek yavaş arta. Bu paranen kün körmek pek qıyın. Farqlı şeyler vade etilgen edi, bu sebepten narazılıq arta, lâkin problema şimdilik sovet aşhanesi seviyesinde qala- yani aşhane ve marşrutkada laf etilgeni kibi o yerde qala. Barıp da bir narazılıq mitingi ya da başqa bir aktsiyağa çevirilmey. Bugün bütün Rusiye boylap pensiya islaatına qarşı mitingler keçe, Qırımda ise, yalıñız bir kişilik piketnen bite. Ancaq bu narazılıq yarın o bir kün ne ile yekünlenecegi belli degil. Ukraina zamanında insanlar daa da yahşı yaşay edi, olar da bunı pek yahşı añlay.

​Aleksandr Golubov 

(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)