Самит ЕУ-Западен Балкан на 18 декември во Брисел
На 18 декември на редовниот годишен самит ќе се сретнат лидерите на земјите членки на Европската унија (ЕУ) и лидерите на земјите од регионот. Ова ќе биде прв самит со кој ќе претседава Антонио Коста, новоизбраниот претседател на Европскиот совет.
Шефовите на држави и влади на ЕУ ќе ја усвојат декларацијата на крајот на самитот, а од регионалните лидери се очекува да се усогласат со неа. Меѓу другото, ќе се констатира дека проширувањето е геостратешка инвестиција во мирот, безбедноста, стабилноста и просперитетот.
„Има нова динамика во процесот на проширување. Забрзувањето на процесот на пристапување, врз основа на правична и ригорозна условеност и принципот на сопствените заслуги, е во наш заеднички интерес“, се вели меѓу другото во нацртот на завршната декларација дека лидерите ќе усвојат на крајот од самитот што ќе се одржи на 18 декември.
Решеноста на партнерите од Западен Балкан да ги почитуваат и да се посветат на основните европски вредности и принципи, во согласност со меѓународното право и реафирмираната посветеност на приматот на демократијата, основните права и вредности и владеењето на правото, ќе бидат добредојдени. Владеењето на правото, слободата на изразување, независните и плуралистички медиуми и силната улога на граѓанското општество, ќе бидат пренесени преку овој документ, се клучни за обезбедување на функционална демократија.
„Во оваа смисла, дејствијата ќе зборуваат погласно од зборовите бидејќи партнерите ја преземаат одговорноста и ги спроведуваат неопходните реформи, особено во областа на фундаменталните работи“, се вели во нацртот до кој Радио Слободна Европа (РСЕ) има пристап.
Премиерот Христијан Мицкоски ќе отпатува на самитот и како што самиот рече денеска пораките за него не се многу јасни во однос на Северна Македонија.
„Пораките од Брисел не се многу јасни, но нашата порака е јасна дека ние доволно направивме како тоа што не го стори ни една друга држава во ЕУ и сега гледате како една на друга земја по принципот на Бугарија, а во минатото и на Грција си ставаат вето. Сега прашањето е дали ако еднаш направите преседан, по тоа тој преседан станува пракса. Гледаме дека тоа таму станува пракса, рече Мицкоски.
Според Министерот за надворешни работи и трговија Тимчо Муцунски за ЕУ мора да ги земе пред вид геополитичките движења во регионот.
„Мора да се исцрта јасен пат за нашите преговори, што се очекува а што треба да направиме за да имаме предвидлив и извесен пат. Ова нема да е лесно за нас и за ЕУ но мора да е најдобро за нас и за кредибилитетот за ЕУ земајќи ги пред вид геополитичките движења во регионот, рече Муцунски.
Сите земји од Западен Балкан ќе бидат повикани да „остварат брз и одржлив напредок кон целосно усогласување со Заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ“, вклучувајќи санкции, нивно спроведување и спречување на заобиколување. Лидерите на ЕУ ќе ги пофалат оние земји кои веќе го прават тоа.
Регионалната соработка ќе зазема важен дел од заедничката декларација, каде што ќе се подвлече дека помирувањето, инклузивната регионална соработка и добрососедските односи, вклучително и со земјите-членки на ЕУ, се составен дел од процесот на проширување.
Специјална покана ќе биде испратена до Белград и Приштина, без одлагање да ги спроведат сите договори постигнати во рамките на дијалогот за нормализација на односите, вклучително и Договорот за патот кон нормализација.
Покрај политичкиот аспект, финалната декларација ќе има и конкретни иницијативи кои ќе им помогнат на земјите од регионот постепено да се интегрираат во многу области на ЕУ.
Се споменува Планот за раст вреден шест милијарди евра. ЕУ ќе изрази подготвеност да ја разгледа понатамошната економска и комерцијална интеграција на земјите од регионот.
Меѓу документите што ќе бидат усвоени се споменува и интеграцијата во Европската транспортна унија. Се споменува и поставување зелени линии преку граничните премини со цел да се забрза движењето на стоката.
ЕУ го поддржува и учеството на земјите од балканскиот регион во „зелената агенда“, чија цел е зачувување на животната средина и борба против глобалното затоплување.
Го поддржува и вклучувањето на земјите од регионот во дигиталната агенда на ЕУ и „Заедничкиот дигитален пазар“.