Новости за 08.02.2021

د هند په شمال کې له همالیا غره څخه د واورین کمر پرېوتو له وجې سېلاوونه راغلي او یو کلی یې وړی دی. په پېښه کې تر اوسه د ۱۸ کسانو د مړینې رپورټونه دي او ۱۶۵ ورک دي. د اسوشیېټېډ پرېس اژانس ویډیويي رپورټ.

د تخارامنیتي چارواکي، په دې ولایت کې د رزمي لوبو د یوه لوبغاړي اسلام الدین مبارز د وژلو خبر ورکوي. د دې ولایت د امنیې قومندانۍ ویاند خلیل اسیر د دغې پیښې په اړه ازادي راډیو ته وویل: "ځوان لوبغاړی اسلام الدین، د رستاق ولسوالۍ د دشت آبي د کلي اوسېدونکی و چې نن غرمه مهال له خپله کوره د رستاق ښارته په لاره، د نامعولو وسله والو له خوا په نښه او په شهادت ورسېد."  تراوسه د دغې پېښې مسئولیت چا یا کومې ډلې نه دی اخیستی. د چارواکو په وینا، د ښاغلي مبارز نږدې خپلوانو د اعتراض په توګه د هغه مړی د رستاق... Читать дальше...

په هند کې د ژغورنې او مرستې رسونې ډلې د هغو لږترلږه ۱۸۰ کسانو پلټنه کوي، چې پرون له سیلاوه وروسته لادرکه شول. په اتراکنډ ایالت کې وروسته تر دې سېلاب راووت چې د همالیا د غرونو د طبیعي کنګلونو یوه برخه ونړېده. تراوسه په دغې پېښه کې د لږترلږه اتلسو کسانو مړينه تایید شوې خو د دې وېره شته چې د مړوشویو شمېر به له دې زیات وي. د سېلاونو له کبله د اوبو د برښنا یوه پروژه چې کارپرې روان و، ویجاړه شوې او د برښنا د تولید یوه بله دستګا زیانمنه شوې ده. ویل شوي، چې ډېر تري تم شوي کسان د دغو دواړو پروژو کارکونکي دي. Читать дальше...

د افغانستان د کورنیو چارو وزارت وايي چې د میدان وردګ د امنیه قومندان دنده يې ځنډولې ده.  د افغانستان د کورنیو چارو وزارت وايي، چې د روانې لمریزې دلوې میاشتې پر لسمه د جمعې په ورځ د میدان وردګ په بهسود ولسوالۍ کې د لاریون پر مهال ۱۱ ملکي وګړي وژل شوي او ۳۱ نور ټپيان شوي دي. د کورنیو چارو وزارت له لوري په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي: "د کورنیو چارو وزارت پر همدې بنسټ د میدان وردګ د امنیه قوماندان دنده ځنډولې او قضیه یې څارنوالۍ ته سپارل شوې ده،تر څو د قانون په رڼا کې د عدالت په نظر کې نیولو سره موضوع... Читать дальше...

د قطر په پلازمېنه دوحه کې د افغانستان د اسلامي جمهوريت د پلاوي او د طالبانو ډلې ترمنځ د سولې د خبرو له درېدو وروسته، په شمال زون کې د مدني بنسټونه ټولنې په هېواد کې د تاوتریخوالي د کمېدو او د اوربند د اعلامېدو غوښتنه کړې. په شمال زون کې د مدني بنسټونو ټولنه د افغانستان د سولې په اړه د مذاکراتو د دویم پړاو په بېرته پیلېدو ټینګار کوي. د دغې ټولنې مشر عبدالحمید صفوت د دوشنبې په ورځ ( د دلو ۲۰) له طالبانو وغوښتل چې له هېڅ سیاسي پلمې پرته دې د افغانستان د اسلامي جمهوریت له پلاوي سره د سولې خبرو ته دوام ورکړي. Читать дальше...

د افغانستان د کورنیو چارو وزارت وایي، د ننګرهار ولایت د سره رود ولسوالۍ په مربوطاتو کې د پولیسو د ځانګړې قطعې د عملیاتو په ترڅ کې د سید کامران په نوم د القاعده شبکې د جلب او جذب مسئول نیول شوی دی. د ننګرهار د والي له دفتره په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي، چې نوموړی دوه ورځې مخکې نیول شوی او ورسره د یوې تفنګچې په ګډون یو شمېر نور وسایل هم نیول شوي دي. د خبرپاڼې له مخې د القاعده دغه مسئول دوه میاشتې وړاندې له سعودي عربستان څخه ننګرهار ته ورغلی و. د القاعده دغه غړی داسې مهال نیول کېږي،  چې په دې... Читать дальше...

د یوه بیرل تېلو بیه په څه باندې یوه کال کې له ۶۰ ډالرو اوښتې او پانګه وال هیله من دي چې د کرونا د وبا له امله اقتصادي رغونه به د تمې خلاف په چټکۍ پیل شي. د لندن د اومه تېلو په بازار کې نن د یوه بیرل تېلو بیه په سلو کې یو اعشاریه درې زیاته او څه باندې ۶۰ ډالرو ته پورته شوه. دا د تېرکال د جنوري له میاشتې راهیسې لومړی ځل دی چې د تېلو بیه دومره لوړېږي. د چین له خوا له مخکینیو اندازو زیات د تېلو مصرف او هغه اعتماد چې واکسینونو بېرته احیا کړی، د تېلو د بیو د لوړېدو ځينې علتونه بلل شوي دي. په نړۍ... Читать дальше...

‎د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د پولیو ویروس د دوهم ‌‌‌‌‌‌ډول د خپرېدو خبره کوي. ‎د دغه وزارت د چارواکو په خبره، تر اوسه په دغه هېواد کې ٣٠٣ پېښې د دغې نوي ‌‌‌‌‌‌ډول په نښه شوي دي. ‎په افغانستان کې لا هم ماشومان د پولیو یا ګوزڼ ویروس د اخته کېدو له ګواښ سره مخ دي. ‎په دغه هېواد کې په ٢٠٢٠ میلادي کال کې د پوليو د ۵۶ پېښو تر ثبتېدو وروسته د عامې روغتیا وزارت د ماشومانو د ګوزڼ د دوهم ‌‌‌‌‌‌ډول د ۳۰۳ پېښو د ثبتېدو خبره کوي. ‎د دغه وزارت سرپرست وحید مجروح نن دوشنبه په کابل کې ولس ته د دولت د... Читать дальше...

د پاکستان او جنوبي افریقا ترمنځ به درې شل اوریزې لوبې د فېبرورۍ پر ۱۱مه، ۱۳ مه او ۱۴ مه په لاهور کې کېږي.

د دې لپاره دا مهال په سېنېټ کې موجود د ډيموکرېټ ګوند ۵۰ غړيو ته د ريپبلکن ګوند د اوولس سېنېټرانو ضرورت دی.

د امریکا ولسمشر جو بایډن وایي، د متحده ایالاتو لپاره به ډېره ګرانه وي چې د سپټمبر تر میاشتې پورې د کرونا ویروس په وړاندې کتلوي معافیت ترلاسه کړي. بایډن له سي بي اېس نیوز سره په مرکه کې چې پرون خپره شوې ویلي هغه مفکوره چې موږ کولای شو، دغه ډله‌ییز معافیت د دوبي تر پایه ترلاسه کړو، دا به ډېره سخته وي.  کتلوي معافیت دا معنی لري چې د وګړو ډېره برخه د یوې ساري ناروغۍ په وړاندې د مخکېنیو سرایتونو یا د واکسینونو د تطبیق په نتیجه کې معافیت ترلاسه کړی وي.  دغه معافیت له دې سره مرسته کوي چې د ویروس... Читать дальше...

د اسرائیل صدراعظم بنیامین نتانیاهو پر ده د فساد لګېدلي تورونه رد کړل.  د نتانیاهو محاکمه نن په بیت‌المقدس کې داسې مهال له سره پیل شوه چې شاوخوا شپږ اوونۍ وروسته انتخابات ترسره کېږي او دی هیله‌من دی چې په نتیجه کې یې ۱۲ کلن حکومت بیا تمدید شي.  نتانیاهو تورن دی چې له خپلو شتمنو ملګرو څخه‌یې قیمتي تحفې ترلاسه کړې دي.  نتانیاهو په دې هم تورن دی چې له خوښې سره سم د خبري پوښښ لپاره د لویو رسنیو په ګټه پر هغوی د مقرراتو د وضع کېدو هڅې یې کړې دي.  ۷۱ کلن نتانیاهو ویلي چې محاکمه‌یې سیاسي انګېزه لري.

د شمالي وزیرستان ډپټي کمشنر شاهد علي خان وايي چې د غلام خان بندر ټرانزټ کېدو منظوري شوې ده او چارې به یې د مارچ له میاشتې پیل شي. نوموړي د مشال راډیو له خبریال عمر وزیر سره په مرکه کې دا هم وویل، ښايي د غلام خان سړک دوه رویه شي. پر دې موضوع بشپړه مرکه د غږ په ځای کې واورئ.

د افغانستان د ولسي جرګې يو شمېر غړي وايي، لا هم د بودجې سند کې جدي ستونزې شته او کوم بدلونونه چې دوی يې وړانديز کړی و په پام کې نه‌دي نيول شوي.  دوی د دوشنبې د ورځې عمومي غونډه کې په دغه سند چې د درېیم ځل لپاره جرګې ته لېږل شوی، نيوکې وکړې. دا سند لومړی ځل د جنوري په دوهمه د جرګې له‌خوا رد شو او اوس چې له مياشت زيات وخت پې اوړي هم لانجه‌یې نه‌ده ختمه شوې. افغان حکومت د ولسي جرګې له‌خوا د دوه ځلې رد وروسته د ملي بودجې سند د درېیم ځل لپاره ولسي جرګې ته لېږلی دی.  خو د ولسي جرګې يو شمېر غړي... Читать дальше...

په میانمار (برما) کې د پوځي کودتا پر وړاندې پراخې مظاهرې شوې دي. د هغه هېواد پوځ د فبرورۍ پر لومړۍ کودتا وکړه او د واکمن ګوند مشره انګ سان سوچي او نور مشران یې ونیول. د مظاهرو په اړه د ازادې اسیا راډیو ویډیويي رپورټ.

د پروان په مرکز چارېکارو کې پر یوه رنجر موټر د مقناطیسي ماین په چاودنه کې یو تن وژل شوی او شپږ نور ټپیان شوي دي.  د امنیتي چارواکو په وینا دغه پېښه نن له غرمې مخکې شاوخوا لس نیمې بجې په چارېکارو کې دولتي پوهنتون ته څېرمه شوې ده.  د پروان د دولتي روغتون رئیس قاسم سنګین ازادي راډیو ته وویل چې له دغې پېښې د امنیتي ځواکونو د یوه غړي مړی او شپږ تنه ملکي ټپیان دې روغتون ته وروړل شوي دي.  د دغې پېښې مسؤلیت تر اوسه چا یا کومې ډلې نه‌دی اخیستی.  دا په وروستیو څو ورځو کې په پروان کې د مقناطیسي ماینونو... Читать дальше...

په هند کې ژغورونکې ډلې لا هم د نږدې دوه سوه ورکو شويو کسانو د موندلو هڅه کوي. دوى تېره ورځ(يکشنبه) وروسته له هغه په اتراکنډ ايالت کې ورک شول چې د هند د هيماليا غرونو يوه برخه کې طبيعي يخچالونه د سېلابونو د راوتو لامل شول. عکسونه: (15 AFP, AP, EPA-EFE, Reuters, ITBP)

دا اوونۍ مو "هارون باچا هنري ګړۍ" خپرونې ته سندرغاړی شوکت سواتی مېلمه کړی وو. دی د سوات د مدين دی او دا مهال په پېښور پوهنتون کې په پښتو ادبياتو کې لوړې زده کړې کوي. سواتي خپلې يو شمېر سندرې پر انټرنېټ خپرې کړې دي. دی وايي، د پوهنتون يو شمېر ملګري يې موسيقي زده کول غواړي خو د دغه کار لپاره استاد او مناسب ځای نه لري. سواتی زياتوي، ده او مشرانو فرهنګيانو ملګرو يې حکومت ته په پېښور کې د يوې ميوزک اکېډمۍ جوړولو خواستونه کړي، چې دوی يې لا هم د پوره کېدو په تمه دي. د شوکت سواتي دا خبرې او ځينې سندرې يې د غږ په ځای کې اورېدای شئ.

د پکتیکا په ارګون او د برمل ولسوالۍ په دریو سیمو(مرغه، لمن، منګړیتي) کې د وزیرستانیو کډوالو شاوخوا درې زره کورنۍ اوسیږي، چې د چارواکو په وینا له دې جملې ۲۷۰۰ کورنۍ بایومیټریک دي.

د ارزګان چارواکي وایي، په دې ولایت کې د ملي اردو د څلورمې لوا د اووم کنډک قوماندان ډګرمن ذبیح‌الله غیور چې مخکې په جګړه کې ټپي شوی و، تېره ورځ مړ شو.   د دغې لوا ویاند جګړن اقا محمد صافي نن ازادي راډيو ته وویل ښاغلي غیور چې درې ورځې مخکې ترینکوټ ته څېرمه په چنارک سیمه کې له طالبانو سره په جګړه کې ټپي شوی و، د ژورو ټپونو له امله تېره شپه د کندهار په روغتون کې ساه ورکړه.  نوموړی وايي، هغه مهال په جګړه کې ۵ طالبان هم وژل شوي وو.

د افغانستان کرنې، اوبو لګونې او مالدارۍ وزارت وایي، کاناډا ته د افغانستان د وچې مېوې صادرات پیل او تازه ۱۴ ډوله وچه مېوه د ۵۰۰ زره ډالرو په ارزښت ولېږدول شوه. د دې وزارت ویاند اکبر رستمي ازادي راډیو ته وویل، ياد محصولات د ځمکني ټرانسپورټ له لارې د ازبکستان او ترکيې له لارې کاناډا ته صادر شول. د ښاغلي رستمي په خبره، د وچې مېوې دا صادرات راز فوډ په نوم يو خصوصي شرکت ترسره کړي دي. نوموړی زیاتوي، د افغانستان محصولات په ټوله نړۍ او په ځانګړې توګه د سیمې هېوادونو، منځنۍ اسیا، سوېلي اسیا، چین او خلیج... Читать дальше...

په داسې حال کې چې د امریکا نوی حکومت له طالبانو سره د سولې هوکړه او له افغانستانه د خپلو عسکرو د ایستلو تګ‌لاره ارزوي، ولسمشر جو بایډن په کابل کې له خپلو مېشتو عسکرو سره ټیلیفوني خبرې کړي. بایډن له دې خبرو وروسته، په خپله ټویټرپانه په افغانستان کې امریکايي عسکرو ته په خطاب کې د هغوی له قربانیو مننه کړې. بایډن ولیکل "په کابل او USS Nimitz جنګي بېړۍ کې د خپلو ځواکونو له خدمت کولو مننه کوم. موږ د هغه چا له قربانیو منندوی یوو چې زموږ د خوندیتوب لپاره‌یې ورکوي." د ولسمشر بایډن له ټویټ وروسته، د امریکا... Читать дальше...

په هند کې د ژغورنې او مرستې رسونې ډلې د هغو ۱۷۰ کسانو پلټنه کوي چې پرون له سېلابه وروسته لادرکه شول. پرون په اتاراخاند ایالت کې وروسته تر دې سېلاب راووت چې د همالیا غرونو د طبیعي کنګلونو یوه برخه ونړېده. تر اوسه په دغې پېښه کې د ۱۴ کسانو د مړينې خبر تأیید شوی دی.  د سېلابونو له کبله د د اوبو د برېښنا یوه تر کار لاندې پروژه ویجاړه شوې او د برېښنا یوه بله دستګا زیانمنه شوې ده.  سېل کورونو او پلونو ته هم زیان اړولی دی.

ټاکل شوې د امریکا سنا جرګه همدې اوونۍ کې د مخکېني ولسمشر ډونالد ټرمپ د دوهمې استیضاح محاکمه ترسره کړي.  اټکل دا دی چې جمهوري غوښتونکی ټرمپ به د استیضاح پر مهال برائت ترلاسه کړي، خو دا له تاریخي پلوه د ټرمپ د بد میراث په توګه یادېږي.  سبا د فبرورۍ په نهمه به د امریکا ۱۰۰ سناتوران د قاضیانو په توګه درېږي او دا به معلوموي چې ډونالد ټرمپ پر کانګرس د ده د پلویانو په یرغل کې مجرم وپېژني او که نه.  د ټرمپ پارېدلو پلویانو تېره میاشت هغه مهال د کانګرس پر ودانۍ یرغل وکړ چې دننه په‌کې ټاکنیزو کالجونو... Читать дальше...

د امریکا ولسمشر جو بایډن په مشروط ډول د ایران له اټمي تړون سره د واشنګټن د بېرته یوځای کېدو خبره کړې. جو بایډن وایي، تر هغو چې ایران د ۲۰۱۵ کال د اټمي تړون د بیا احیا کېدو لپاره د خبرو مېز ته راونه‌ګرځي، واشنګټن به پر تهران لګول شوي بندیزونه لغوه نه‌کړي.  ښاغلي بایډن پرون د امریکایي سي بي اېس ټلوېزیون د دې پوښتنې په ځواب کې چې ایا پر ایران لګول شوي بندیزونه به لغوه کړي ترڅو تهران د خبرو مېز ته راوګرځي وویل، نه.  خبریال بیا له جو بایډن نه وپوښتل چې ایا غواړئ چې ایران دې لومړی د یورانیمو غني کول ودروي، د سر په ښورولو سره دا خبره تأیید کړه. Читать дальше...