Новости за 01.12.2020

په کابل کې د لاجوردو په دې جشنواره یا فسټیوال کې ۱۴ اوږده او ۱۱ لنډ فلمونه نوماند شوي وو. دغه جشنواره لس ورځې دوام درلود او تېره دوشنبه د ګټونکو فلمونو پر اعلانولو پای ته ورسېده. نور حال په دې ویډیويي راپور کې وګورئ:

دا په داسې حال کې ده چې حکومت د کورونا وبا د لا زيات خپرېدو له وېرې پر جلسو جلسونو بنديز لګولی دی او د ملتان تر جلسې مخکې يې د اپوزيشن لسګونه غړي نيولي ول.

نن د نهې په ورځ عوامي نیشنل پارټۍ په یوه لاریون کې په پېښور کې د نومبر پر ۲۲مه د پاکستان جمهوري تحریک له جلسې وروسته د دوی او نورو ګوندونو د ضلعې مشرانو پرضد د درج شويو مقدمو غندنه وکړه. دوی وايي، د حکومت د دا ډول مقدمو به نه یرېږي او د حکومت پرضد به احتجاجي تحریک جاري ساتي. خو حکومت دریځ لري چې کورونا وایرس د خورېدلو د اندېښنې په کبله په جلسو جلوسونو بندیز لګول شوې او د حکومت د دغه امر د سرغړونې په وجه مقدمې درج شوي دي. نور تفصیل له پېښوره د غلام غوث په ویدیو راپو کي

په ارزګان کې افغان چارواکي د نژدې شل تنه طالبانو د وژلو ادعا کوي.  د ارزګان د والي ویاند احمد شاه ساحل نن سې شنبه (د لېندۍ ۱۱مه) ازادي راډیو ته وویل چې د هوایي او پلیو ځواکونو د عملیاتو پر مهال په تېرو ۲۴ ساعتونو کې دا طالبان په دهراود ولسوالۍ کې وژل شوي او ۱۱ تنه یې ټپیان شوې هم دي.  طالبانو تر اوسه په دې اړه څه نه دې ویلي.

په پکتیا کې د ګردېز زرمت سړک پروژه چې له تېرې یوې لسیزې راهیسې یې د پکتیا، غزني او پکتیکا ولایتونو اوسیدونکي د جوړیدو غوښتنه کوي، لا هم هم نیمګړې پاتې ده. د پکتیا ځایي چارواکي وايي، طالبان د دې سړک د جوړیدو مخه نیسي، خو دوی بیا یې د دې سړک د جوړولو چارې پیل کړي او هڅه کوي چې په خپل وخت یې بشپړ کړي. د پکتیا د سوداګرۍ خونې چارواکي وايي، که دا سړک بشپړ شي، سوداګري به وغوړیږي او د توکو بیې به ټیټې شي. نور حال له سیمې د احسان ارین په راپور کې چې د لاندې لېنک په کېکاږلو سره یې اورېدلی شئ:

په غزني ولایت کې په یوه برید کې درې ماشومان وژل شوي او دوه نور ټپیان دي، ټپیان یې د دې ولایت ملکي روغتون ته ته راوړل شوي چې عمرونه یې اته او لس کاله ښودل کېږي.  د دغه ماشومانو پایوازان وايي، دغه ماشومان د سې شنبې(د لېندۍ ۱۱مه) په ورځ د غزني خواجه عمري ولسوالۍ په 'ده حاجي' کلي کې د څرخي الوتکو په برید کې ټپیان شوي دي.  رحیم الله چې ځان د یوه ټپي ماشوم ماما یادوي، په ملکي روغتون کې ازادي راډیو ته وویل، نن غرمه شااوخوا ۱۲ بجې الوتکو پر یو کانټینري دوکان هوايي برید وکړ چې دغه پنځو تنو ماشومانو ته یې مرګ ژوبله اړولې ده. Читать дальше...

په جوزجان ولایت کې ٧ لوبغالي جوړ او ګټې اخیستنې ته وسپارل شول.  په دغه ولایت کې د اکټیډ دفتر مسول امان الله امین ازادي راډیو ته وویل چې دغه میدانونه د منډې وهلو، باسکټبال، والیبال او فوتسال دي. ښاغلی امین زیاتوي چې څلور میدانونه په مرکز شبرغان، دوه په اقچې او یو یو په خانقاه او خواجه دوکوه ولسوالیو کې جوړ شوي چې درې میلیونه افغانۍ لګښت پرې راغلی دی.

په کابل کې نن سې شنبه (د لېندۍ ۱۱مه) د سنوکر اووم پړاو سیالۍ پیل شوې.  د ملي المپیک کېمټې له لوري په خپره شوې اعلامیه کې ویل شوي چې په دغو سیالیو کې له ١٢ ولایتونو ١٣٢ لوبغاړو ګډون کړی وو او هدف یې د سنوکر ملي ټیم لپاره د غوره څېرو معرفي کول دي.  په اعلامیه کې راغلي چې په سټنډرډ او معیاري ډول دغه سیالۍ به ٧ ورځې دوام وکړي.

د نړيوال سازمان کميشن ان ساينس اېنډ ټېکنالوجي فار سسټېن اېبل ډيولپمينټ ان سوته (کومسېټس) له خوا جوړ شوي دې سيمينار ته روغتيا پوهانو وويل چې د پاکستان په هر ۱۰ ښځو کې يوې ته په خپل ژوند کې د سينې سرطان کېدای شي.

په چمن کې سرکاري چارواکي وايي، د تجارتي دروازې په پېښه کې د تورنو هغو سرحدي عسکرو پرضد یې مقدمه کښلې ده چې د اتوار پر ورځ  (۲۹نومبر) یې له وړو سوداګرو سره د تاوتریخوالي پرمهال یې له ډزو ۱۲ کلن ماشوم سمیع الله او ۱۴ کلن مطیع الله وژل شوي ول او شپږ نور سخت ژوبل دي. د چمن تحصیلدار عبدالرزاق ترین دا مقدمه د بلوچستان کورنيو چارو صوبايي وزیر میر ضیاء لانګو په امر درج کړې ده. بلخوا د چمن ډپټي کشمنر جاوید منګل په امر نن سرحدي عسکر له ښاره وتلي دي او د امنیتي چارو سمبالښت یې لېویز سرتېرو ته سپارلی دی. ... Читать дальше...

د جرمني د بهرنیو چارو وزیر هایکو ماس وایي، ناټو باید تر ټاکلي وخت مخکې له افغانستانه د خپلو ځواکونو په ایستلو سره د سولې خبرې له ستونزو سره مخ نه کړي. هغه دا خبره نن سې شنبه (د لېندۍ ۱۱مه) د ناټو د نورو غړیو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو ترغونډې مخکې چې په انلاین بڼه جوړېږي، کړې ده.  د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې ماس ویلي، د ناټو د متحدانو په توګه موږ باید دا مسئله یقیني کړو چې په افغانستان کې د نورو پوځیانو کمېدا پر مشخصو شرطونو پورې وتړو. هغه زیاته کړې چې د هغو پرمختګونو چې تراوسه... Читать дальше...

عام افغانان په درملتونو کې د ډاکټر له نخسې پرته د درملو پلورل د خلکو له  ژوند سره لوبې بولي او وايي، حکومت تل دا وايي، څارنه کوي خو عملي اقدامات يې نه دي کړي. ښايي ډېری خلک د ډاکټر له نسخې پرته درملتونو ته د دوا اخېستلو لپاره مراجعه وکړي، خو یو شمېر کابل ښاریان وايي، په دې برخه کې د درملتونونو مسوولیت څه دی؟ د کابل ښار اوسېدونکی اصیل زیاتوي، درملتونونه باید له نسخې پرته چاته درمل ورنه کړي: "په درملتونونو کې پرته له نخسې د درملو پلورل سم کار نه دی، ډېرې ستونزې پېښوي ان د مرګ لامل هم کېدای شي،... Читать дальше...

تېره نومبر میاشت کې له لسو نه د زیاتو خونړی پېښو شاهد وو.یوازې په کابل پوهنتون په برید او په یوه ورځ په کابل ښار د راکټي بریدونو له امله ۳۲ کسان ووژل شول او ۹۰ تنه ټبیان شول.   که څه هم د افغانستان د کورنیو چارو وزارت د شویو بېلابېلو حملو د شمېر او تلفاتو په اړه څه نه وايي، خو په دغه وزارت کې د یوې سرچینې د معلوماتو له مخې په تېرې یوه میاشت کې په کابل کې ۱۵ بېلابېل ډوله بریدونه او چاودنې شوي دي. د کورنیو چارو وزارت ویاند طارق ارین وايي، د دغو برېدونو په تړاو یو شمېر شبکې نیول شوي او د نورو په لټه کې هم عملیات روان دي... Читать дальше...

د نړۍ د موټر د ځغاستې د فورمول یو اتل لویس همیلټون په کرونا ویروس اخته شوی دی. همیلټون به اوس د اونۍ په پای کې په بحرین کې د موټر د ځغاستې په وروستیو لوبو کې له ګډون کولو بې برخې شي. د همیلټون د کرونا ازموینه تېره اونۍ درې ځله وشوه او هرځل منفي وه، خو د دوشنبې په سهار ده له خوبه تر راویښېدو وروسته د کرونا ويروس نښې لرلې او چې کله یې معاینات وشول، ټسټ یې مثبت و. پنځه دېرش کلن همیلټون په وروستیو کې د فورمول یو موټرو اتلولي د اووم ځل لپاره خپله کړه چې دا په نړۍ کې بیسارې ده.

د ایډیز نړیواله ورځ نن په داسې وخت کې لمانځل کېږي، چې په نړۍ کې یو مخ متفاوته وبا خپره شوې ده. د ایچ ای وي او ایډز لپاره د ملګرو ملتو اجراییي مشره وایي، د خلکو باید د ایچ ای وي تجربه په یاد وي چې دوی د کويډ١٩ ناروغۍ د واکسین ژمنې کوي او ډاډ ورکوي چې دا یوازې د بډایه خلکو لپاره نه دی. واني بینیما په یوه بیان کې وویل، چې نړۍ باید له هغې تیروتنې زده کړه وکړي چې د ایچ ای وي په وخت په میلیونونه کسان په مخ په وده هېوادونو کې درملنې ته د انتظار لپاره مړه شول. د ملګرو ملتو د راپور له مخې چې تېره... Читать дальше...

د بغلان پولیس وایي، د سمنګان-بغلان د لارې په اوږدو دوه تنه مخالف وسله وال وژل شوي او شپږ تنه ټپیان شوې دي.  د بغلان د امنیه قومانداني ویاند احمد جاوید بشار ازادي راډیو ته وویل، پر دې کسانو امنیتي ځواکنو پرون ناوخته هغه وخت برید وکړ چې دوی د مسافرو له موترو پیسې اخیستې.  د بغلان-سمنګان لاره په شمال کې یوه له ناامنه لارو څخه ده.

د ناټو د بهرنیو چارو وزیران نن د ویډیو کنفرانس له لارې غونډه کوي. دا دوه ورځنۍ غونډه په داسې حال کې پیلېږي، چې د دغه پوځي تړون ماموریت په افغانستان کې ستونزمن شوی دی، ځکه چې د دې تړون مهم غړی د امریکا متحد ایالات غواړي چې د جنوري تر پنځلسمې له خپلو څلور نیم زره پوځیانو څخه دوه زره له افغانستانه وباسي. د ناټو سرمنشي ینس ستولتنبرګ تر غونډې یوه ورځ مخکې وویل: "هیڅوک نه غواړي چې په افغانستان کې تر اړتیا زیات پاتې شي، په راتلونکو میاشتو کې به خپل حضور حالاتو ته په کتو وارزوو، په یوه سخته دوه لارې... Читать дальше...

د ژمي په را رسېدو سره په کابل کې د هوا د ککړتیا کچه لوړه شوې چې خلکو ته یې د ساه لندي ناروغۍ پیدا کړي. د ماشوم د روغتیا د اندراګاندي روغتون مسوولان وايي، په تیره میاشت کې شاوخوا ۶۰ ماشومان د هوا د ککړتیا له امله د ورپېښو تنفسي ناروغیو له امله مړه شوي دي. نور حال په دې ویډیويي راپور کې:

دا موټر چې شمېر يې له لسګونه زره ډېر دی، افغان حکومت ورته کانتینري موټر وايي، خو عام خلک يې د پاکستان د لاس موټر بولي.

‎د ژمي په راتګ سره په پلازمېنه کې د سونګ توکو له امله د هوا د ککړتیا کچه لوړه شوې. ‎د کابل د چاپېریال ساتنې ادارې مشر د هوا د ککړتیا ستر لامل په لوړ پوړو استوګنیزو ودانیو کې د خونو د ګرمولو لپاره د ډبرو سکرو کارول بولي. ‎کاظم همایون وايي، له ۶۱۴ ثبت شویو لوړو ودانیو یوازې ۱۱۵ یې فېلټرونه لګولي دي. ‎له دې سره ماشومانو لپاره د اندراګاندي د روغتیا انسټیټیوټ روغتون مسوولین وایي، په دې وروستیو کې د کابل د ککړې هوا له امله په ماشومانو کې د سینه بغل او ساه لنډۍ ناروغۍ هم زیاتې شوې دي. ‎ناجیه صافۍ... Читать дальше...

د ننګرهار چارواکو د نومبر په ۳۰مه نېټه د یوه خبري کنفرانس په ترڅ کې د ځانمرګو برېدونو په تړاو نیول شوي کسان د ولایت مقام په انګړ کې د رسنوالو پر وړاندې ودرول.

دوی وايي، حکومت دې، د ټیکاو او سرتاسري سولې لپاره د نورو لارو چارو پر ځای د قومونو پر یووالي کار وکړي او هغوی دې په اعتماد کې واخلي.

د پوهنې وزارت نوماندې رنګینه حمیدي، د عامې روغتیا وزارت نوماند احمد جواد عثماني، د کلیو او پراختیا وزارت نوماند مجیب الرحمن کریمي، د اقتصاد وزارت نوماندې کریمه حامد فاریابي، د قومونو او قبایلو چارو وزارت نوماند محب الله صمیم او د افغانستان بانک ریاست نوماند اجمل احمدي نن سې شنبه (د لیندۍ ۱۱مه) ولسي جرګې ته د باور رایې اخېستو لپاره خپل کاري پلانونونه د خلکو له استازو سره شریک کړل.   دوی تر ډېره په خپلو ادارو کې د اصلاحاتو، له فساد سره مبارزې او د روڼتیا په راوستو ټینګار درلود، خو د دوی له‌منځه د... Читать дальше...

په یوه کورنۍ کې څلور نابینایان دي چې د بې وزلۍ سربېره زړه کې د سولې هېلې پالي. د ارزګان ولایت مرکز ترینکوټ کې په یوه کورنۍ کې څلور نابینایان دي خو هر نابینا يې ځان ته ځانګړې وړتیاوې او استعداد لري. دا کورنۍ چې سخته بې وزلې ده، سوله یې یوازینۍ هیله ده. دا کورنۍ که څه هم زیات غریب ده خو د هر یو پر زړه یوازینی ارمان سوله ده. په دې اړه نور حال د ترینکوټ څخه ازادۍ راډيو خبریال شریف الله شرافت راکوي، چې د لاندې لینک په کېکاږلو سره یې اورېدلی شئ:

د فایزر او بیو این ټیک کمپنیو واکسین به د روانې اوونۍ په پای کې په بریتانیا او بله اوونۍ په امریکا کې ګڼ شمېر خلکو ته پیچکاري شي.