Новости за 10.04.2020

د بلوچستان له خیبر پښتونخوا او پنجاب سره نښلوونکو ضلعو ږوب او لورالايي‌ چارواکي پخلی کوي‌ چې د دوي‌ د سیمو هم تر اوسه لږ تر لږه نهه تنه په کورونا وایرس اخته شوي دي.

عمر خوړلی داود شاه چې د کندهار ښار پر واټونو مېوه خرڅوي، د افغانستان د پخواني باچا ظاهر شاه د واکمنۍ پر مهال په افغان ملي اردو کې ډلګۍ مشر و. د نوموړي عکس چې کله پر ټولنيزو رسنيو خپور شو نو ډېر زيات وستايل شو. د ازادي راډيو خبریال صادق رښتینی د داودشاه کور ته ورغلی او په اړه یې ويډيويی راپور جوړ کړی دی.

د ‌‌‌‌‌‌ډیر عمر لرونکي داود شاه چې د کندهار ښار پر واټونو میوه خرڅوي او په ټولنیزو رسنیو کې دافغانستان پخوانی جنرال یاد شوي اصلا جنرال نه دی. دده په وینا د ظاهر شاه د واکمنۍ پر مهال ‌‌‌‌‌‌ډلګۍ مشر وو. د ازادي رادیو خبریال صادق رښتینی د داودشاه کورته ورغلی او په اړه یې دا راپور جوړ کړي.

ډاکتران او نرسانې له کورونا وایرسو سره د مبارزې د جبهې په لومړۍ کرښه کې دي. دوی د نړۍ په بېلابېلو سیمو کې د خپل ژوند تر ټولو سختې ورځې تېروي. ځینې یې د خپل ورځیني ژوند تجربې او هغه سخت شرایط بیانوي چې ورسره مخامخ دي.

په ملګروملتونوکې د امریکا مخکنۍ استازې، سمنتا پاور وايي له کرونا ویروس سره د مبارزې لپاره د نړیوالې همږغۍ او ګډ ځواب په ورکولو کې ناکامي، دا ناورین لا زیات سخت کړی دی. هغه پرون د ازادي اروپا/ازادي راډیو ته وویل چې له کرونا ویروس سره له د مبارزې له لومړي پړاوه خواشینونکی درس واخیستل شو.

هغې وویل چې د امنیت شورا د کرونا ویروس د منفي اغېز د کمولو لپاره مهم رول لوبولائ شي او باید په خاصه توګه له وروسته پاتې هېوادونو سره مرسته وکړي.

د ایران روغتیا وزارت ویلي، دغلته کرونا ویروس تازه ۱۲۲ کسان مړه کړي دي. د یاد وزارت ویاند کیانوش جهانپور ویلي، ایران کې د کرونا له کبله د مړو شویو کسانو شمېر ۴۲۳۲ ته پورته شوی دی. نوموړي وویل، تېرو ۲۴ ساعتونو کې په دې ویروس ایران کې ۹۷۲ نور کسان اخته شوي چې د ټولو اخته شویو کسانو شمېر له ۶۸ زرو پورته شو. دغه هېواد کې نږدې ۳۵ نیم زره کسان بېرته له دې ناروغۍ رغېدلي دي. د ایران ولسمشر حسن روحاني ویلي، د دغه هېواد اقتصادی فعالیتونه باید ورو ورو بېرته پيل شي.

د پنجاب صوبې په ملتان ښار کې د حکومتي مرستې لپاره ورغلې يوه ښځه مړه شوې او ۲۰ نورې ژوبل شوي دي. پېښه نن [د اپريل پر ۱۰م] هله وشوه کله چې دغه ښځې د هغه مرکز مخې ته ولاړې وې چې د حکومت لخوا يې په بېوزله کورنيو کې نغدي مرستې وېشلې. عيني شاهدان وايي چې دغه پېښه د ټېل ماټېل له کبله رامنځ ته شوه خو ځايي پوليس بيا وايي چې د مرستې وېشلو مرکز په دروازه کې پر يوې ۷۰ کلنې ښځې لومړی د زړه حمله وشوه او بيا وروسته روغتون ته ورسول شوه چې هلته يې ساه ورکړه. د ژغورنې ډلې ۱۱۲۲ وياند رسنيو ته ويلي چې په قاسم پور... Читать дальше...

دا لومړی ځل دی چې په خېبر پښتونخوا کې د افغان کډوالو چارواکو د کرونا ویروس له امله د افغان کډوالو د مړینې پخلی کړی.

په افغانستان کې د کورونا وایرس تر ټولو زیاتې پېښې په هرات او بیا په کابل کې ثبت شوې دي. دا چې د کووېډ – ۱۹ ناروغۍ پیدا کوونکی دا نوی وایرس افغانستان ته څنګه ورسېد او د روغتیا وزارت یې د مخنیوي لپاره څه کړي؟ ځواب یې د لیمې هادي په ویډیويي رپورټ کې.

پاکستان په پام کې لري چې د دغه هېواد عمده اقتصادي څانګې بېرته پرانیزي. دا اعلان له هغه وروسته کېږي چې د کابینې یوه وزیر خبرداری ورکړ چې د کرونا ویروس له کبله درول شوي اقتصادي فعالیتونه به ۱۸ میلیونه وګړي بې‌کاره او د پاکستان څه باندې نیمایي وګړي به بې‌وزله کړي. د روانې اوونۍ په پيل کې پاکستان ویلي و چې د اپرېل په ۱۴مه به د کرنې سکټور او د سمنټو او فولادو د تولید چارې بېرته پيل کړي. د پاکستان د اطلاعاتو وزیر عاشق اعوان نن وویل، د دغه هېواد حکومت هوډ کړی چې ځیني اقتصادي فعالیتونه چې میلیونونه کسان په‌کې کار کوي، له سره فعال کړي. Читать дальше...

د افغانستان کورنیو چارو وزارت د کابل ښار پنځمه حوزه کې د موټرسایکلونو په ګرځېدو بندیز ولګاوه. د دغه وزارت خبرپاڼه کې راغلي چې دغه کار یې دغې حوزه کې د هدفي وژنو، ترهګریزو بریدونو او جنایي پېښو له ډېروالي وروسته کړی دی. په خبرپاڼه کې راغلي چې اکثره دا پېښې د موټرسایکل نه په ګټې اخیستنې ترسره کېږي. پنځمه امنیتي حوزه د ښار لوېدیځ ته پرته ده چې قمبر څلور لارې، خوشحال خان او کوټې سنګي شاوخوا سیمې رانغاړي. پولیس وايي، که هر څوک له دې امر نه سرغړونه وکړي، موټرسایکل به‌یې ضبط او قانوني چلند به ورسره کېږي.

د پاکستان د سوداګرۍ او صنعتي خونو او ټولنو مشرانو له حکومته د مالي مرستو غوښتنه کړې. دوی د اپرېل پر نهمه د پېښور د خبریالانو په مرکز کې د غونډې پر مهال له حکومته ۱۴ غوښتنې وکړې. دې کاروباري مشرانو مشال راډیو ته وویل چې حکومت دې ورته تر څه وخته مالیې او سود وبښي او د اپرېل تر ۱۴مې وروسته دې د لاکډاون یا ټولبند د ختمولو داسې تګلاره جوړه کړي چې ورسره کاروبارونه هم اغېزمن نشي او د کورونا وایرس د خپرېدو مخه هم ونیولای شي. کاروباریانو له حکومته دا هم غوښتي چې د تورخم ور دې د څو ورځو پر ځای ټوله اوونۍ د سوداګرۍ لپاره پرانیزي. Читать дальше...

په ایران کې د کرونا ویروس تر خپرېدو وروسته، زرګونه افغان کډوال چې هلته اوسېدل او بې‌کاره شوي وو، له وېرې او بې‌کارۍ افغانستان ته ستانه شوو.

په کابل کې د امریکا سفارت د افغانستان بانک د پنځو کارکوونکو وژل غندلي دي. د هرات چارواکو وویل چې دغه کسان پرون د هرات-اسلام کلا بندر ترمنځ سیمه کې طالبانو لومړی وتښتول او بیا یې ووژل. د امریکا سفارت پر پېښې خواشیني څرګنده کړې او په ټویټرپاڼه‌یې لیکلي، دغو کسانو خپلې کورنۍ پرېښې وې او د دې لپاره دندې ته تلل چې د کرونا له امله د رامنځته شویو ګواښونو سره سره مالي سیستم فعالیت ولري.طالبانو په دې اړه څه نه‌دي ویلي.

عمران خان زیاته کړه چې د اپریل پر ۱۴مه نېټه به د صوبو لخوا مرکز ته تر راپور ورکولو وروسته پرېکړه کوي چې په هېواد کې د کولپي یا ټولبند لړۍ پرمخ وغځوي او که نه په ځېنو څانګو کې نرمي وکړي

د صوابۍ د پرمولو کلي یاسین علي د بې وزله کورنۍ غړی دی خو پر دې سربېره یې پر دېوالونو او ګټو د ختلو لوبه زده کړې او پر ملي او نړیوال کچ یې انعامونه ګټلي. د کورونا وایرس له وجې د ورزش ځایونه تړلي دي چې له وجې یې نوموړی اوس په کلي کې په دېوالونو خېژي او ورزش کوي. یاسین علي لوبه څنګه پیل کړه او تر اوسه یې څومره سیالۍ ګټلي؟ د دې ځواب په ویډیويي رپورټ کې.

د سوات د سیدو شریف روغتون یو ډاکتر وايي، خلک دې له کورونا وایرسه د ځان ژغورنې لپاره احتیاط کوي. د روغتون بیړنۍ څانګې د مشر په وینا، د کورونا وایرس د ناروغۍ یعنې کووېډ – ۱۹ هېڅ علاج نشته او خلک دې په ګونګوسو او اوازو باور نه کوي. نور په ویډیو کې.

اوپک او د روسیې په ګډون د تېلو لویو تولیدوونکو هېوادونو پرون د اپرېل په نهمه له ۹-۱۰ ساعته بحثونو وروسته خپل دغه پلان اعلان کړ او د ګروپ له غړو یې غوښتنه وکړه چې د تېلو په تولید کې د ورځې شاوخوا ۱۰ میلیونه بېرله کموالی راولي.

د افغانستان عامې روغتیا وزارت وایي، تېرو ۲۴ ساعتونو کې ۳۷ نور افغانان په کرونا ویروس اخته شوي دي. د دغه وزارت ویاند وحید مایار رسنیو ته ویلي، د دغو پېښو ۱۶یې په کابل، ۸ په هرات او نور یې په کندهار، لوګر، دایکنډي، تخار، بامیان، پروان، غور، بادغیس او نیمروز ولایتونو کې رامنځته شوي. له دې سره په افغانستان کې په کرونا ویروس د اخته شویو کسانو شمېر ۵۲‍۱ ته لوړ شو. په پلازمېنه کابل او یو شمېر نورو ښارونو کې د دغه ویروس د خپرېدو د مخنیوي لپاره د ګرځ‌بندیز امر جدي شوی او پولیس خلکو ته په اسانه د تګ راتګ اجازه نه‌ورکوي.

په هنر جاج کې به په پښتو ژبه کې د ورزشي ژورنالیزم په اړه د لومړني چاپ شوي اثر له لیکوال سره خبرې وکړو.

حکومت په دغه معلوماتي مرکز کې د اړیکو ظرفیت لوړ کړی، د دغه مرکز کارکوونکي په کرونا ویروس د مشکوکو ناروغانو اړیکې له روغتونونو او ډاکترانو سره ټینګوي.

هرات چې له ایران سره ګډه پوله لري د کرونا ویروس د لومړنۍ مثبتې پېښې شاهد و. خو د عامې روغتیا وزارت په افغانستان کې د کرونا ویروس د مخنیوي لپاره تر دې دمه څه کړي دي؟ لېمې هادي د افغانستان څلورو ولایتونو چې تر نورو د کرونا ډېرې مثبتې پېښې لري حالاتو ته کتنه کړې ده.

روزنامه دیلی میل که از برتانیا نشر می‌شود در شمارۀ اخیر خود یک مطلب در بارۀ رهایی زندانیان طالبان نشر کرده است.

د هرات ولایت سیمه‌ییز چارواکي وايي چې د افغانستان بانک پنځه تنه کارکوونکي د هرات-اسلام کلا د لویې لارې په اوږدو کې د طالب وسله‌والو له‌خوا وژل شوي دي. د هرات د والي ویاند جېلاني فرهاد ازادي راډیو ته وویل چې پېښه پرون پنجشنبه له غرمې وروسته شوې ده. ښاغلی فرهاد زیاتوي: "په اسلام کلا کې د افغانستان بانک پنځه تنه کارکوونکي په داسې حال کې چې د هرات ښار خوا ته روان وو، د لویې لارې په اوږدو کې طالبانو برمته کړل چې وروسته‌یې په شهادت ورسول." طالبانو تر اوسه د دې پېښې په اړه څه نه‌دي ویلي. په هرات... Читать дальше...