Новости за 02.04.2020

په هند کې د کرونا ویروس د لاخپرېدو دمخنیوي لپاره یویشت ورځې قرنطین اعلان شوی دی. له دې امله ملیونونه وګړي خواړه نه لري. سره له دې چې دهند حکومت په مختلفو ایالاتونوکې د غریبانو لپاره د مرستې ځینی پروګرامونه پېل کړي خو ویل کېږي چې چندان اغېز نه لري.

په پاکستان او نړۍ کې د بشري حقونو فعالانو او سازمانونو وېلي دي چې په پاکستان کې زندانونه د کرونا وایرس د خورېدو مرکزونه جوړېدلی شي.

د بادغیس سیمه‌ییز چارواکي وايي د ملي امنیت ۶ منسوبین د وسله‌والو طالبانو په برید کې وژل شوي دي. د بادغیس د والي ویاند نجم‌الدین برهاني نن پنجشنبه «۱۳۹۹ کال د وري ۱۴» ازادي راډيو ته وویل چې وسله‌والو طالبانو پرون شپه ناوخته د مقر ولسوالۍ په خارستان سیمه کې پر امنیتی ځواکونو برید کړی و. د برهاني په خبره نښتو یو نیم ساعت دوام وکړ. طالبانو تر دې دمه په دې اړه څه نه‌دي ویلي. مقر د بادغیس یوه نا امنه ولسوالي ده چې مرکز قلعه‌نو ته څېرمه پرته ده او له ترکمنستان سره هم یو څه ګډه پوله لري.

په پاکستان کې پوليس د خلکو ترمنخ د ټولننېزې فاصلې ساتلو په اړه د حکومتي امر په عملي کولو کې له مشکلاتو سره مخامخ دي. په کراچۍ کې تېره ورځ خلکو د هغو ګاډو لوټولو کوښښ وکړ چې پر دوی يې خواړه وېشل. حکومت پر خلکو غږ کړی چې د کورونا وايرس د مخنيوي په خاطر دې بې له څه اړتيا له کورونو بهر نه وځي. په پاکستان کې د اپرېل تر دوهمې نيټې پورې په کورونا وايرس د اخته کسانو شمېر۲۳۹۱ وو.

په نړۍ کې د کووېډ – ۱۹ ناروغانو شمېر شاوخوا یو میلیون ته رسېدلی چې پکې تر ۴۳،۰۰۰ زیات کسان وژل شوي. مشال راډیو هڅه کړې چې د بېلا بېلو

د راپورونو پر اساس، احمد عمر سعید شېخ په بوسنیا کې د جګړې په وخت هلته تللی او بیا یې افغانستان ته هم سفر کړی و.

حاجې درانی وايي، پرې شوي بوټي یې د کوچنیو اولادونو په څېر دي، ځکه چې ده‌یې د اولادونو په څېر روزنه کړې وه. دغه مېوه لرونکې ۴۰۰ ونې څو شپې وړاندې د لغمان په قرغیو ولسوالۍ کې د نامعلومو کسانو له لوري اره شوې دي. د ازادي راډيو خبریال سهار ګل امیرزي پري راپور برابر کړی اېډېټ: لېمه هادي

مرسته شوې کڅوړې د کرونا ویروس سره د مبارزې لپاره نن د حمل میاشتې په ۱۴مه نېټه پلازمېنې کابل ته راورسېدې. دغه کڅوړې د مصنوي تنفسي ماشینونو په ګډون ماسک او د ډاکټرانو لپاره محافظتي جامې لري. نور حال د شفیع کریمي په راپور کې چې لېمه هادي یې وړاندې کوي

د کورونا وایرس له وجې د نورو ښارونو ترڅنګ په کواټ ښار کې هم افغان کډوال د ستونزو ښکار دي په دغه ښار کې د اپرېل پر لومړۍ یوه خیریه بنسټ پر افغان کډوالو خواړه ووېشل. نور په دې ویډیويي راپور کې.

د پاکستان يوې محکمې د امريکايي خبريال ډېنيېل پرل د وژنې په تور د نيول شوي کس د مرګ سزا ختمه کړې ده. پر احمد عمر سعيد شېخ تور و چې په ۲۰۰۲م کال کې يې په کراچۍ کې د وال سټريټ ژورنال ورځپاڼې خبريال ډېنيېل پرل تر تښتولو وروسته وژلی و، خو د سند ایالت سترې محکمې د اپرېل په دوهمه عمر شېخ يوازې د تښتونې په جرم محکوم کړ او د هغه د مرګ سزا يې په اووه کاله بند واړوله. بل‌خوا محکمې د پرل په وژنه د درېیو نورو تورنو کسانو د خوشې کولو امر هم وکړ. ۳۸ کلن ډېنيېل پرل د امريکايي ورځپاڼې وال سټريټ ژورنال د سوېلي اسيا څانګې مشر خبريال و. Читать дальше...

په داسې حال کې چې د کرونا ویروس د خپرېدو د مخنیوي په اړه روښانه او چټکې لارښوونې نه‌شته، یو شمېر هېوادونه د دې ویروس د خپرېدو په مخنیوي کې تر نورو زیات بریالي دي.

دغه شورا وایي د دواړو لورو د تېرې ورځې خبرې ګټورې وې او نن به هم د طالبانو له تخنیکي درې کسیز ټيم سره د بندیانو د تبادلې پر سر خبرې دوام ولري.

دا وروسته له هغه چې روانه اوونۍ د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ له خپل روسي سیال ولادیمیر پوتین سره ټیلیفوني خبرې وکړې.

د افغانستان ملي امنیت شورا وایي، د طالبانو له پلاوي سره د بحثونو تر پای ته رسېدو وروسته به د طالب بندیانو خلاصېدو بهیر مخته ځي.

د پاکستان ټيليکيميونیکېشن اتارټي د اپرېل په دوهمه په يوه خبرپاڼه کې ويلي چې د دوی په غوښتنه، شخصي ټيليفوني کمپنيوو د انټرنيټ د استعمال بیې کمې کړې دي. خبرپاڼې د ځينو دغو ټيليفوني خدمتونو وړاندې کوونکو کمپنيوو نومونه خپاره کړې دي.

د ناټو عمومي منشي ینس سټولټنبرګ هم پرون په بلجیم کې خبریالانو ته وویل چې په افغانستان کې وضعیت ډېر نازک دی.

رويټرز اژانس ليکي چې ډونلډ ټرمپ د اپريل پر لومړۍ نېټه په واشنګټن کې د خبري غونډې پر مهال وويل چې د تيلو پر سر د سعودي او روس اختلافات دده په فکر د دواړو په تاوان دي.

د افغانستان جمهور رئیس محمد اشرف غني نن د وېډيو کنفرانس له لارې عبدالهادي ارغندېوال د مالیې سرپرست وزیر او نوماند او داوود سلطان‌زوی د کابل د ښاروال په توګه معرفي کړل. عبدالهادي ارغندېوال او داوود سلطان‌زوی روانه اوونۍ د ولسمشر غني د حکم له مخې په یادو دندو ګمارل شوي وو. ښاغلی ارغندېوال د پخواني ولسمشر حامد کرزي په کابینه کې د اقتصاد وزیر و او ښاغلی سلطان‌زوی هم د ولسمشر محمد اشرف غني د ستر سلاکار په توګه دنده ترسره کړې ده. تازه ولسمشر اشرف غني احمد ضیا سراج د ملی امنیت عمومي ریاست د نوماند... Читать дальше...

په نړۍ کې په کرونا ویروس د اخته خلکو شمېر له نهه نیمو لکو واوښت. دا تازه شمېر نن د کرونا ویروس د قضیو د ثبتولو یوې وېب‌پاڼې ورلډومېټرس خپور کړی دی. د جانز هاپکنز پوهنتون شمېرې بیا ښيي چې نږدې نهه لکه او ۴۲ زره کسان په ټوله نړۍ کې په کرونا ویروس اخته شوي دي. په دې ډله کې امریکا د مثبتو قضیو له پلوه په لومړي سر کې ده ځکه هلته په کرونا ویروس د اخته خلکو شمېر نږدې ۲۱۷ زرو ته رسېدلی دی. په امریکا کې د مړو شمېر ۵۱۳۷ ښودل شوی. په ټوله نړۍ کې بیا د کرونا ویروس له لاسه د مړو شویو خلکو شمېر ۴۸ زره... Читать дальше...

د ننګرهار چارواکي وايي چې په تورخم ښارګوټي کې د هغو افغانانو لپاره قرنطین مرکز د جوړېدو په حال کې دی، چې پېښور ته تللي، هلته بند پاتې دي او د لارې د خلاصېدو پر مهال بيرته وطن ته راستنېږي.

پر احمد عمر سعيد شېخ تور و چې په ۲۰۰۲م کال کې يې په کراچي کې د وال سټريټ جورنال ورځپاڼې خبريال تر تښتولو وروسته وژلی و خو سيند هايکورټ د اپريل پر دويمه عمر شېخ يواځې د تښتونې په جرم ککړ وګرځوئ او د هغه د مرګ سزا يې په اووه کلن بند واړول.

د ناټو د بهرنیو چارو وزیران به همداراز په عراق کې د تړون د اړوندو فعالیتونو په اړه پرېکړې وکړي او دغه‌راز به د افغانستان پر انکشافاتو تمرکز وکړي.​

پاکستان د افغانستان حکومت له‌خوا له طالبانو سره خبرو لپاره د پلاوي د جوړولو هرکلی کړی دی. د پاکستان بهرنيو چارو وزارت پرون په بيان کې ويلي دي چې دې سره به بين‌الاافغاني خبرو اترو لپاره لاره هواره شي. په بيان کې ويل شوي چې پاکستان باور لري دا يو مهم ګام دی او د افغانستان حکومت ژمنتيا په ډاګه کوي چې په هغه هېواد کې د سولې پروسه پر مخ بوځي. افغان حکومت وایي کابل ته د طالبانو ورغلي درې کسیز پلاوي سره‌‌یې کتلي دي او په خبرو کې د بندیانو د تبادلې په اړه بحثونه شوي دي.

په افغانستان کې د کرونا ویروس د مخنیوي لپاره د چین هېواد مرستې نن کابل ته ورسېدې. د چین سفیر وانګ‌هو د افغانستان د ولسمشر د دوهم مرستیال سرور دانش په حضور کې د دغو مرستو د تسلیمي پر مهال وویل چې چین د نړۍ له یو شمېر هېوادونو سره د کرونا ویروس د مبارزې تجربې شریکې کړې دي. هغه وویل نننۍ مرسته شوي وسایل به د کرونا ویروس د مخنیوي په لارو چارو کې مؤثرې تمامې شي. د چین په دې مرستو شویو موادو کې ماسکونه، د تنفس دستګاوې او د ډاکترانو لپاره محافظتي لباسونه شامل دي. د افغانستان د ولسمشر دوهم مرستیال... Читать дальше...

نن د ناټو سازمان د بهرنیو چارو وزیران غونډه لري او د افغانستان په وروستیو پرمختګونو هم بحث کوي. د ناټو سازمان دا غونډه د وېډيو کنفرانس له لارې دایرېږي. د ناټو سرمنشي ینس سټولټنبرګ پرون وویل چې په دې غونډه کې به د ناټو سازمان د غړو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیران په افغانستان کې د دایمی سولې او ثبات د ټینګښت لپاره د ناټو په دایمي تعهد بحث وکړي. هغه زیاته کړه چې شرایط سخت دي او طالبان او ټول سیاسي لوري باید د بین‌الافغاني خبرو د پيلېدو لپاره په خپل تعهد ودرېږي.