Τα σενάρια και τα διλήμματα του Ισραήλ – Αυτοί είναι οι τέσσερις πιθανοί στόχοι στο Ιράν

Τα σχολεία επαναλειτούργησαν χθες στο Ισραήλ, δίνοντας μια αίσθηση κανονικότητας και πιθανής αποκλιμάκωσης. Από την άλλη πλευρά, η εφημερίδα «Γεντιότ Αχρονότ» έκανε λόγο για «τύμπανα πολέμου» στην αίθουσα συνεδρίασης του ισραηλινού πολεμικού Υπουργικού Συμβουλίου, που συνήλθε εκ νέου, και η «Wall Street Journal» μετέφερε την πεποίθηση αμερικανών και δυτικών αξιωματούχων πως το Ισραήλ επρόκειτο να απαντήσει ακόμα και εντός της ημέρας στην πρωτοφανή ιρανική επίθεση που δέχθηκε την Κυριακή.

Σύμφωνα με το ισραηλινό Channel 12, τα μέλη του ισραηλινού πολεμικού συμβουλίου συζήτησαν διάφορες εναλλακτικές επιλογές, κάθε μία από τις οποίες αποτελεί μία «επώδυνη» επίθεση αντιποίνων στο Ιράν, που δεν θα πυροδοτήσει ωστόσο έναν περιφερειακό πόλεμο· με βάση την ίδια πηγή, στόχος του πολεμικού συμβουλίου είναι να επιλέξει μια απάντηση την οποία δεν θα μπλοκάρουν οι ΗΠΑ.

Το Ισραήλ θα απαντήσει στην επίθεση που εξαπέλυσε το Ιράν διαβεβαίωσε ο αρχηγός του ισραηλινού Γενικού Επιτελείου.

Οι πιέσεις

Ο Τζο Μπάιντεν φέρεται να έχει ξεκαθαρίσει στον Μπενιαμίν Νετανιάχου πως δεν πρόκειται να στηρίξει μια ισραηλινή αντεπίθεση στο Ιράν. Οι ΗΠΑ δεν επιθυμεί «κλιμάκωση» με το Ιράν, επαναβεβαίωσε χθες ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν, επαναλαμβάνοντας παράλληλα ότι «θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε το Ισραήλ και να προστατεύουμε τις δυνάμεις μας στην περιοχή». Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο πιέζουν τον ισραηλινό πρωθυπουργό να καταγράψει την ιρανική επίθεση ως μία ισραηλινή αμυντική «νίκη» (το 99% των 330 ιρανικών πυραύλων και drones αναχαιτίστηκαν χάρη στην ισραηλινή αεράμυνα και τη βοήθεια των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιορδανίας) και να αρκεστεί στις νέες κυρώσεις κατά της Τεχεράνης που δρομολογούν. Αλλά ο ισραηλινός πρωθυπουργός θεωρεί από χρόνια το Ιράν, και το πυρηνικό του πρόγραμμα, ως μια υπαρξιακή απειλή για τη χώρα του – και δέχεται έντονες πιέσεις από τα ακροδεξιά του «να κάνει εξαλλοσύνες», όπως χαρακτηριστικά είπε ο ακροδεξιός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ.

Η απάντηση

Το Ισραήλ θα μπορούσε, βέβαια, να μην κάνει τίποτα ή να περιοριστεί σε μία επίθεση εναντίον φιλο-ιρανικών ομάδων, όπως η λιβανική Χεζμπολάχ, με την οποία ανταλλάσσει αλλεπάλληλα πυρά από την αρχή του πολέμου με τη Χαμάς. Από την ισραηλινή πλευρά, ωστόσο, μια μη απάντηση θα σήμαινε αποδοχή ότι η ιρανική επίθεση, που εξαπολύθηκε ως αντίποινα για το πρόσφατο πλήγμα εναντίον του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό, κατά το οποίο σκοτώθηκαν επτά Φρουροί της Επανάστασης, ήταν δικαιολογημένη: κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο για την κυβέρνηση Νετανιάχου. Το Ισραήλ θα μπορούσε επίσης να απαντήσει «ελεγχόμενα», με αεροπορικές επιδρομές εναντίον βάσεων των Φρουρών της Επανάστασης ή της ιρανικής πολεμικής βιομηχανίας, ή και εναντίον συμβολικών στόχων, όπως το ιρανικό υπουργείο Αμυνας στην Τεχεράνη. Οπως σημειώνει, βέβαια, η ιταλική «La Repubblica», ο φυσικός στόχος μιας υποθετικής ισραηλινής επίθεσης αντιποίνων θα ήταν το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Χρόνια συζητά αυτό το ενδεχόμενο με τις ΗΠΑ το Ισραήλ – τέλη του 2020 ο Νετανιάχου είχε προσπαθήσει να πείσει τον Ντόναλντ Τραμπ να εξαπολύσει επιθέσεις, κατά τους τελευταίους μήνες της θητείας του, εναντίον πυρηνικών εγκαταστάσεων καθώς και εγκαταστάσεων του βαλλιστικού προγράμματος του Ιράν.

«Πυρηνικές» εγκαταστάσεις

Σύμφωνα με έναν αμερικανό ειδικό, τον Τζον Αλεν Γκέι, οι βασικές εγκαταστάσεις του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν είναι τέσσερις και βρίσκονται στην Ισφαχάν, τη Νατάνζ, το Φόρντο και το Ιράκ. Οι εγκαταστάσεις στην Ισφαχάν είναι μία σχεδόν κανονική βιομηχανική μονάδα, όπου ουράνιο μετατρέπεται σε εξαφθοριούχο ουράνιο: θα ήταν ο ευκολότερος στόχος. Το επόμενο στάδιο είναι ο εμπλουτισμός ουρανίου: χιλιάδες μηχανές φυγοκέντρησης βρίσκονται στο Νατάνζ και το Φόρντο, τις δύο εγκαταστάσεις που βρίσκονται στο επίκεντρο της διαμάχης στον ΟΗΕ. Στη Νατάνζ είναι χτισμένες υπόγεια. Στο Φόρντο βρίσκονται σε μία σήραγγα σκαμμένη στην πλευρά ενός βουνού. Υπάρχει, τέλος, ο αντιδραστήρας πλουτωνίου στο Αράκ – όπως και η Ισφαχάν, ένας λιγότερο δύσκολος στόχος.

Τα εμπόδια

Στο στόχαστρο του Ισραήλ, όμως, βρίσκονται πρωτίστως, όπως είναι προφανές, οι εγκαταστάσεις στη Νατάνζ και το Φόρντο. Τις έχει ήδη στοχοποιήσει με μία εκστρατεία σαμποτάζ, χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Για να τις καταστρέψει, οι ισραηλινοί πιλότοι θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν διατρητικές βόμβες, τύπου bunker buster. Τα ισραηλινά μαχητικά μπορούν να μεταφέρουν το πολύ μία ή δύο από αυτές τις βόμβες, ανάλογα με το μοντέλο, που σημαίνει ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να μεταφέρει 100-50 βόμβες bunker buster σε ένα μόνο κύμα επίθεσης κατά του Ιράν. Το θέμα είναι ότι, για να καλύψουν τα δύο χιλιάδες χιλιόμετρα μέχρι τις ιρανικές εγκαταστάσεις, τα ισραηλινά αεροσκάφη θα χρειάζονταν τη βοήθεια των ΗΠΑ, ιδίως για τον εναέριο ανεφοδιασμό τους. Επιπλέον, οποιοσδήποτε ιρανικός ελιγμός παρεμβολής θα μπορούσε να κάνει τα ισραηλινά αεροσκάφη να χάσουν πολύτιμα χιλιόμετρα εμβέλειας και να τα κρατήσουν μακριά από τους στόχους τους.

Και τα εμπόδια δεν περιορίζονται σε αυτά: για να φτάσουν στο Ιράν, τα ισραηλινά αεροσκάφη θα μπορούσαν να επιλέξουν είτε τη νότια διαδρομή, που περνάει πάνω από χώρες οι οποίες συζητούν πιθανή προσχώρηση, ή έχουν ήδη προσχωρήσει, στις Συμφωνίες του Αβραάμ, όπως τα ΗΑΕ ή η Σαουδική Αραβία, επιλογή διπλωματικά παρακινδυνευμένη, είτε τη βόρεια διαδρομή, από Τουρκία, ή τον κεντρικό διάδρομο, από Συρία και Ιράκ, επιλογές στρατιωτικά παρακινδυνευμένες. Με δυο λόγια: δεν είναι τυχαίο που γίνεται τόσα χρόνια λόγος για ισραηλινές επιθέσεις στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις χωρίς να έχει συμβεί ποτέ τίποτα.