Новости за 09.01.2020

Нохч-ГIалгIайчоь денъяр, зорбанаша дарвина Альфредо, тIекхетта мехаш (Керланаш кечдеш иллюстрацина пайдаоьцу Маршо Радион архивех а, официалан сайташкарчу материалех а).

Оьрсийчоьнан юстицин министралла зуьйш ю, маца маго деза кегийрхошна доьзал кхолла, 18 шарал лахаяккха еза я ца еза доьзал кхолла мега хан. Пачхьалкхан Дума 2021-чу шарахь листа дагахь ю цунах долу низам. «Къилбаседа Кавказехь чIагIделла лела ламасташ тидаме а оьцуш», Доьзалан кодексехь хийцамбан там бу цо. Йовзуьйтучу Iедалан Iалашоно гайтарехь, кхушара хийца мега Доьзалан кодексан 13-гIа дакъа а, Федералан «Бахархойн хьал-де гойтучу актех» долчу низаман 26-гIа дакъа а. Тахана низамаша зуда ялон а... Читать дальше...

Социалан машанашкахь "Альфредо Аудиторе" аьллачу никца гоьваьллачу нохчийн блогеро Носаев Мухьаммада шен агIоне язбеллачу нахе видеокхайкхам бина. Шен фанаташна баркалла а олуш, Волгоградехь ша ахча тасарх хаамийн гIирсаша а, политикаша а йинчу реакцино эргIадвахийтина иза. "Сан да хьаькам ву боху хаамашкахь. И ма вац ванне а хьаькам. Къоман бух тIехь цхьа конфликт эккхийта Iалашонца яздеш ма ду и дерриг а. Ас цхьана хIуманна дина и бохуш а, политикан маьIне дерзо гIерта хилларг. Суна ма ца евза и терминаш а. Читать дальше...

Узбекистанерчу Бухаран кIоштарчу вахархочо республикан президентан Мирзиеев Шавкатан порталехь дехар дина, Дагестанерчу UFC-н чемпионца Нурмагомедов Хьабибца ша тасавилийтахьара аьлла. Цу кепарчу лаамца цхьанхьа а ваьлла вацара ша, амма президенте дехар дара шен, дагестанхочуьнца тасавалар вовшахтохахьара аьлла, яздо цуьнан дешнашца sports.ru хьостано. Ша а, Хьабиб а лата волавалале хьалха лоьрашкахула шаьшиъ чекхвалийтар тIедожийна 40 шо долчу узбекистанхочо. Билгалдаккха догIу, Нурмагомедов Узбекистанехь а гоьваьлла хилар. Читать дальше...

Нохчийчуьрчу Шуьйтан, Шелан, Ноьвран кIошташкарчу полигонашкахь 1500 сов эскархоша герз кхосаран Iамораш долийна. Республикехь куп тоьхначу 42-чу гвардин дивизино дIадолина "Альпийский", "Гвардеец", "Калиновская" цIераш лелочу полигонашкахь шайн Iамораш аьлла, хаамбина "Кавказский узел" агенталлан корреспонденте тIеман комендатуран белхахочо. Верриг а полигонашка озийна 1500 сов тIемало а, 200 тIеман техника а, яздо "Это Кавказ" гIирсо, Къилберчу тIеман гонийн пресс-гIуллакхойн хьосташна тIе а тевжаш.

Кху беттан 3-хь, Американ эскархоша ракеташ а тоьхна, ГIажарийчоьнан инарла Сулеймани Касем вер хьокъехь комментарий ца еш ца Iийра массо а чулацаме болчу а, боцчу хиламашна комментареш еш Iедал долу Кадыров Рамзан, яздо Кавказ.Реалиино.

1944-чу шарахь Сталинан омрица ах миллион сов нохчий а, гIалгIай а махках баьхначул тIаьхьа йохийна Нохч-ГIалгIайн (ЧИАССР) республика юхаметтахIоттийна 63 шо кхечи тахана, Дечкен-беттан 9-чу дийнахь. ХIетахь дерриг а Советан Пачхьалкхан картанаш тIера дIаяьккхира Нохч-ГIалгIайн автономин республика. Цуьнан метта гучуелира Грозненская область аьлла кIошт. 1957-гIа шо тIекхаччалц «нохчо», «гIалгIа» боху дешнаш лелочуьра а сацийра документаш тIехь а, зорбанехь а, литературехь а. Ткъа 1957-чу шарахь... Читать дальше...

Забайкальехь эскархочун гIуллакх деш хиллачу юкъанна 8 салти вийначу Шамсутдинов Рамила кехат яздина ша латточу талламан изоляторчуьра. «Спасти рядового Рамиля Шамсутдинова» аьллачу тобано "ВКонтактехь" зорбане даьккхина цуьнан кехатан сурт. 72.Ru хьостанца хиллачу къамелехь кIентан дас тIечIагдина, и кехат билггал шен воIа яздина хилар. Шегахьа мел хиллачунна баркалла боху Рамиля, къаьсттина шен дена. Ша дохковаьлла боху цо "собар ца тоьана, ца ваьлларг далийтарна". Рамила бахарехь, кхин дан хIума дацара цуьнан... Читать дальше...

Карадеанчу 2020-чу шарахь Оьрсийчуьрчу регионашлахь уггар а лакхара коммуналан хьаштийн мехаш хир ду Нохчийчохь (+6,5%), ГIебарта-Балкхаройчохь (+5,4%), Дагестанехь (+5,2%), ГIалгIайчохь (+5,1%). Товбеца-беттан 1-чу дийнахь дуьйна тIекхеташ бу коммуналан хьаштех мехаш, яздо Оьрсийчоьнан урхалло арахецначу омри тIехь. Ненецкан автономин гонашкахь лахара гойту мах (+2,4%).

Iамеркан Цхьанатоьхначу Штаташкара бусулба бакъонашларъярхой саготта бу, набахтешкахь болчу бусулба тутмакхийн кхечаьрца цхьатерра бакъо цахиларна динан литература я атрибуташ эца, яздо  WHYY PBS хьостано. Пенсильванерчу набахтешкахь, хаамийн гIирсо дийцарехь, тутмакхна маьхза карало саба а, шаршу а, гата а, кхин тIеоьшург набахтерчу туьканахь эца дезаш хуьлу. Масала, КъорIанан мах 21 доллар бу, ламазан кузан мах 23 доллар, ткъа коьрта туьллучу песах доьху 12 доллар. Хьостано билгалдаккхарехь... Читать дальше...