Новости за 04.06.2019

Саидов Билал Ши бералла (Поэми тIера цхьа дакъа) Маьхьарий девлира, Зударий тевжира, Тоьпаш а евлира. Вер-ваккхар хилира, Тхан жимчу цу юьртахь, Шиъ тезет хIоьттира, Вайн нохчийн ярташкахь Иштаниг – хуьлура. Ишта дIадолийра Шен дийцар Акхмирзас. Со воллу, ткъа, хIинца, Дийцинарг цо дийца, Дог Iийжаш кийрара Айса ладийгIинарг – Сайна диц ца лун дерг- Шуна а довзийта. Ламанан локхаллехь Наггахьчу боьрачохь Малхо ло къегадеш, Цхьаццанхьа малхбасахь Зезагаш лепадеш, И дара цхьана дийнахь Тхан юьртан урамехь... Читать дальше...

Саидов Билал Кехат Ахь боху, ма язде Кхин кехат хьайга. Ас яздахь а, айхьа Доьшур дац, боху. Конверт а ца достуш, ИэтIор ду боху. ОьгIазло хьайн цкъа а ДIаевр яц боху.  Хийла сайн цатерг а Яздан ца кхуьуш Иллеш яздан зама Iожалле йоьхуш, Мукъа вуй со тIаккха Кехаташ яздан, Ахь доьшуш хилча а, ИэтIа а ца деш. Ахь итт яздича а, Сан цхьанна дуьхьал, И цхьаъ хьоьга яздан Зама йоццушехь, Iалой ткъа яздаза Дагехь дерг хьоьга, Баккхалой ткъа бехк а, Бехке йоллушехь. Яздийр ду кехаташ Хьалхачул дукха... Читать дальше...

Дагестанерчу Хариб юьрто балахьоьгу ша хьенан ю, муьлхачу кIоштара ю ца хууш Дагестанера жигархо Хакимов Мурад дукха хан ю Хасу-Юьртан кIоштахь йиллина Хариб юрт административан долалле яккхийта араваьлла лела. "Консенсус" олучу юкъараллин лидер ву иза, схьаваьлла, шен юьртахой а санна, Ахвакхан лаьмнашкарчу Ингредакхера. Мурадна дукха хан йоццуш карийна шаьш йиллинчу юьртан статус къастош 28 шо хьалха хIоттийна документ. Амма лелаш яц кехатца къастийна бакъо – хьаькамаш кхоьру латта харибхошкахь дита... Читать дальше...

Къилбаседа Кавказерчу къона бахархоша спортан ерриг а кепех цхьа латар бен ца харжар дита деза. Кхин тайпа пайде а, тайна а спорт ю, цу регионехь кхио хьакъдолуш, масала, футбол а, хIоккей а. Цунах лаьцна Мангалан-беттан 3-чу дийнахь Налчикехь хиллачу Къилбаседа Кавказ кхиоран хьалхарчу форумехь дIахьедар дина Оьрсийчоьнан Пачхьалкхан Думан депутато хIоккейх ловзуш шозза Олипан чемпион хиллачу Фетисов Вячеслава. "Тоьар ду шуна, Iуьйранна сарралц лета, суна хетарехь, хIоккейх а, футболах а ловза хан тIекхаьчна... Читать дальше...

Эзарнашкахь бусалбанаш гулало Венерчу коьрта маьждиге Iийд дан. Тахана а ду цигахь дуккха адам. Церан декъахь бу шахьарахь бехачу 17 000-нах болу нохчий а. Мерза, машаре хуьлу маьждигна хьалха гулало венахой – Дезачу дийнахь бахархой, динца къестабалар а доцуш, ийна хуьлу вовшашца.

Дукхаха йолчу пачхьалкхашкахь марханаш достуш бу бусалба наха. Беркате Мархийн бутт дIаберзарца доьзна кхо де мукъа ду Нохчийчохь. Вовшашна тIеттIа оьхуш, марханаш къобул деш а, сагIанаш дохуш а бу республикехь бахархой.

Герз кхеттачу жимачу стагана Габанукаев Абубакарна гIо дар Iалашонца ахча гулдеш бу Нохчийчуьра бахархой, хаам бо "Кавказ.Реалиино". Дийцарехь, цунна вуно еза чов йина муьлш бу ца хуучу наха герз тохар бахьана долуш. Болчу хаамца, и бохам хилла дIадаханчу кIиранах Шелан кIоштарчу Жимачу АтагIахь. 24 шо долу Габанукаев гIо дакхха хьадда, орца доьхуш лулахочо бетта мохь шена хезча. Герз карахь нах хилла иза нуьцкъала дIавига гIерташ. Бага а тоьхна, царах цхьаммо автомат тоьхна Габанукаевна. Официалан кепара цуьнах лаьцна бина хаам бац.

Ерриг а Къилбаседа ХIирийчуьра ялайо зоолог Дзуцев Заур волчу дийнаташ. Цо лечуьра кIелхьара йоху уьш. Дукха хан яц Къилбаседа ХIирийчуьрчу жил-Iалам дендан къевлинчу хотешна тIехьожучу Iилманчах, 31 шо долчу Дзуцев Заурах акхаройн лор хилла. Наха хьаннашкахь эгна карийна, я цIахь кхобуш цомгуш хилла дийнаташ ялайо цунна тIе. Ткъа денйинчул тIаьхьа, маьрша йохий, дIахоьцу Заура шен "пациенташ". Гришка БуьрийтIерачу Лаха Санибехь веха Заур, ша болхбечу хьаннашна уллехь. Цигара ю, доккхачу декъанна... Читать дальше...

Шемахь вийначу шен цIийндех Григоров Николайх лаккхара пенси хIоттадайта гIерта Псковера цуьнах йиссинарг. Ахчан дуьхьа ца лела ша, и хаттар принципиале хIума ду шена боху цо. Шемахь вийна цуьнан майра, ткъа Iедало ца лору иза тIеман ветеран. Рапорт яздина хила дезаш дара Григоровс тIеман ветеран хила лаарца ша дийна волчу хенахь, амма ца кхиина иза. Наггахь бен цIахь ца хуьлура Григоров: эскаран декхаро дIаоьцура йоллу цуьнан хан, дуьйцу цунах йиссинчу хIусамнанас Натальяс. "Цхьа цамгар санна хIума дара и цуьнан. Читать дальше...

Вовшахлатарехь вийначу ГРУ-н хиллачу эскархочун Белянкин Никитин дас хаам бина, иза вийначарах цхьаъ лаьцна аьлла. Цу хьокъехь хаам бо РБК-но. Белянкин Алексейс дийцарехь, инцидент хиллачу меттехь болх бечу Талламан комитетан векалша цуьнга дийцина, берриг а зулам дарна шеко йолу нах муьлш бу къастийна хиларх лаьцна, амма царах дукхахаберш дIабахна Эрмалойчу. Цхьаъ лаьцна ву, иза левеш бу талламхой. Талламан комитетехь реза ца хилла цу хаамна комментари ян. ТАСС агенталло, талламхошца доьзначу хьастана тIе а тевжаш... Читать дальше...

ГIиргIизойчоьнан хилла инарла прокурор Салянова Аида лаьцна, криминалан гонашкахь дош лелаш ву бохуш вуьйцу цу махкахь вина а, вехаш а волу нохчийн къомах волу тутмакх Батукаев Iаьзиз харцонца набахтера аравалийтарца доьзначу гIуллакхехула. Цунах лаьцна хаам бо цу мехкан чоьхьарчу гIуллакхийн министралло. Дийцарехь, Салянова бехке еш ю, харцонца Батукаев маьршавоккхуш дакъалацарна а, шен йолчу бакъонех тIехъяларна а. 2003-чу шарахь, 16 шо 8 бутт хан а тоьхна, чувоьллинера Батукаев ГIирзойчоьнан Iедалша. Читать дальше...

Шина рожехь болх беш йолу школаш цхьана роже яха гIерташ ду Оьрсийчоьнан Iедалш. Амма карарчу хенахь иза дан аьтто ца баьлла, цхьана Москох гIалахь а бен. Оьрсийчоьнан дукхаха йолчу регионашкахь юккъерчу школашкахь бераш доьшуш ду шина рожехь. Роспотребнадзоро билгалдаккхарехь, цу гайтамехь уггар ледара хьал ду Нохчийчохь. Цигахь 70% школаш ю шина а, наггахь кхаа а рожехь болх беш. Ерриг а Оьрсийчоь схьаэцча, кху тIаьхьарчу 4 шарахь цхьана рожехь болх бечу школийн терахь тIекехтта 3,7%. ХIинца иза ду  - 82,3%.