Premijer Crne Gore na crvenim briselskim linijama

Ukoliko premijer Crne Gore Zdravko Krivokapić smijeni čelne ljude sistema bezbjednosti, to bi bila crvena linija preko koje zapadni partneri ne bi mogli preći  što bi moglo dovesti do gubitka podrške Crnoj Gori, smatra politički analitičar Zlatko Vujović.

Smjenu ministra unutrašnjih poslova Sergeja Sekulovića i direktora Uprave policije Zorana Brđanina javno je 6. septembra zatražio Demokratski front (DF). Zahtjev je uputio jedan od lidera DF Nebojša Medojević, jer su navodno, njih dvojica bili protiv sprovođenja široke policijske akcije razbijanja blokada na Cetinju kako bi se omogućilo ustoličenje mitropolita crnogorsko primorskog Srpske pravoslavne crkve (SPC) Joanikija u Cetinjskom manastiru.

”Pozivam Krivokapića da odmah razriješi ministra i direktora policije jer su to ljudi koji treba da odgovaraju zbog zavjere. Cilj juče je bio stvaranje institucionalnog haosa, internacionalizacija političke krize i vraćanje DPS-a na vlast uz nasilje i određene elemente terorizma“, kazao je Medojević.

Prema mišljenju Vujovića, zapadni patneri neće prihvatiti ove smjene:

„Danas se suočavamo sa situacijom da su Vladi ponovo poslate poruke od strane naših zapadnih partnera, da su smjene u konkretnom slučaju, direktora Uprave policije Brđanina, prelazak crvene linije. To bi značilo da će biti uskraćena podrška zapadnih partnera“.

Ovih dana premijer Krivokapić i najviši državni zvaničnici se intenzivno sastaju sa zapadnim diplomatama.

Sekulović i Brđanin smatrali su da je ustoličenje na Cetinju visok bezbjedonosni rizik. Nasurot njima SPC i Krivokapić, koji je na predlog crkve izabran za premijera, su na tome insistirali. Neizvijesnost da li će se ustoličenje obaviti na Cetinju ili izmjestiti u Podgoricu, trajalo je do par sati uoči početka ceremonije.

Ustoličenje je ipak obavljeno u Cetinjskom manastiru, 5. septembra uprkos dvodnevnim protestima građana koji to smatraju srpskom „okupacijom“.

Jake policijske snage razbile su proteste velikom dozom suzavca a Joanikije i patrijarh srpski Porfirije koji ga je ustoličio, vojnim helikopterom transportovani su do manastira uz podršku antiterorističke jedinice.

URA protiv smjene u policiji

Sekulovića i Brđanina podržava i potpredsjednik Vlade Dritan Abazović koji je zadužen za koordinaciju službi bezbjednosti. U tom kontekstu, potpredsjednik njegovog Građanskog pokreta URA Miloš Konatar saopštio je da, bilo koji pojedinac ili grupa koji pokušaju da ugrozi evropski put Crne Gore ne mogu imati podršku te stranke.

„Građani ne treba da imaju dilemu da je svaki napad na ljude koji su u vrhu bezbjednosnog sektora motivisan ili namjerom da se sektorom upravlja van Crne Gore i za račun drugih država, ili pokušajem da se zaustavi borba protiv šverca i kriminala, ili namjera da se Crna Gora skrene sa evropskog puta“, saopštio je Konatar.

Procesuiranja zbog incidenata na Cetinju

Nakon što su Demokratski front, Demokrate, i URA osvojile vlast avgusta prošle godine i formirale Vladu, na osnovu sporazuma o ekspertskoj Vladi koji je potpisan odmah nakon izbora, uz podršku Evropske unije i Sjedinjenih Država, najjači savez DF je ostao bez funkcija u samoj Vladi.

Kao kompenzaciju DF je dobio ogroman broj funkcija po dubini državnih institucija. Ipak, nezadovoljan zbog neučešća u izvršnoj vlasti sve vrijeme je oštro kritikovao rad Vlade pozivajući premijera Krivokapića da podnese ostavku.

Do približavanja stavova DF-a i premijera Krivokapića došlo je tokom ustoličenja mitropolita Srpske pravoslavne crkve Joanikija. Funkcioneri DF-a su dali podršku premijeru da sprovede sve aktivnosti kako bi se omogućilo mitropolitu Joanikiju, da se uprkos protestima ustoliči u Cetinjskom manastiru.

Isti stav imao je i zvanični Beograd sa kojim DF ima blisku političku saradnju.

Politički analitičar Zlatko Vujović kaže da je njegov utisak da je uticaj zapadnih partnera na političke prilike i Vladu Crne Gore rapidno opao:

„Uticaj zapadnih partnera je rapidno opao posebno na premijera Krivokapića. Demokratski front i neki drugi predstavnici Vučića u Crnoj Gori su dramatično ojačali“.

Vujović naglaša da Evropska Unija više nije u fokusu interesovanja dijela Vladinih zvaničnika:

„Čak su neki drugi veliki igrači preuzeli 'kontrolne pakete' i njima priča o evropskim integracijama ništa ne znači. Mislim da je predsjednik Srbije Vučić uspio da zaustavi proces pridruživanja Crne Gore Evropskoj uniji, kao što je to u jednom trenutku uspio Putin (ruski predsjednik Vladimir) sa Ukrajinom“.

Vujović smatra da u Crnoj Gori „svjedočimo jednoj vrsti modificiranog scenarija, a to je zaustavljanje puta ka EU, a sa druge strane potpuno kompromitovanje pozicije Crne Gore u sistemu NATO strukture“.

Destabilizacija Ukrajine od strane Rusije nije učinjena samo okupacijom poluostrva Krim 2014. godine, i sukobima na istoku te države između ruskih separatista i ukrajinskih snaga. Rusija je ostvarila i dubok upliv u unutrašnju politiku Ukrajine, podržavajući snage koje se protive evropskim i NATO integracijama zemlje.

Vlada: Nastavljamo sa integracijama

Glavna pregovaračica Crne Gore sa Evropskom unijom Zorka Kordić kaže za Radio Slobodna Evropa da ne očekuju da bi odluke iz nadležnosti Vlade mogle ugroziti postojeću podršku Brisela:

„Već naprotiv – očekuje nas nastavak aktivnosti na ispunjenju uslova za članstvo u Uniji uz sveobuhvatnu pomoć Evropske komisije, kako bismo ne samo osnažili povjerenje država članica i institucija EU, već i očuvali podršku koju nam daju crnogorski građani u pogledu pristupanja EU“, navodi Kordić.

'Popis za potrebe Vučića'

Još jednu crvenu liniju, u odnosu na podršku međunarodne zajednice, Vujović vidi i u brzim pripremama za održavanje popisa stanovništva, bez prethodno sprovedenih procedura.

Vlada je, naime, iznenada pokrenula proceduru predlaganja Zakona o popisu stanovništva, iako su prethodno premijer Krivokapić i vicepremijer  Abazović izrazili sumnju da je moguće sprovesti sve zakonske procedure za održavanje popisa do kraja godine.

Savjet statističkog sistema trebalo je prije dva dana da se izjasni o Nacrtu zakona, koja je zakazana po hitnom postupku.Dragan Koprivica iz Centra za demokratsku tranziciju  kazao je da je od Savjeta traženo da se u roku od 24 sata izjasni da li prihvata Nacrt zakona, zbog čega je podnio ostavku.

Do ubrzane izrade Zakona o popisu došlo je nakon upozorenja Demokratskog fronta da će u parlamentu uskratiti podršku Krivokapićevoj Vladi ukoliko taj pravni akt u septembru ne bude dostavljen Skupštini.

„Najavljeno usvajanje Zakona o popisu je van svake procedure. Međutim ono što više brine, a što se dešava van očiju javnosti je, pokušaj pravljenja jednog tima koji bi trebalo da obezbjedi rezultate popisa koje bi predsjednik Vučić predstavio u svojoj predizbornoj kampanji u aprilu naredne godine“, kaže analitičar Zlatko Vujović.

On vjeruje da će i to biti crvena linija preko koje zapadni partneri teško da će preći:

„Ne može se dozvoliti neregularno sprovođenje popisa, a posebno da se urgentnim održavanjem popisa uz zloupotrebe dokaže da je politika predsjednika Srbije Vučića dovela do toga, da Crna Gora promijeni svoj identitet“.

U avgustu prošle godine, uoči izbora u Crnoj Gori predsjednik Srbije Aleksandar Vučić je rekao da je za "srpski narod važan popis u Crnoj Gori". DF očekuje da će popis pokazati da je u Crnoj Gori najviše građana koji se izjašnjavaju kao Srbi.

Oni su sredinom avgusta ocijenili da bi neodržavanje popisa stanovništva do kraja godine direktno bilo usmjereno protiv srpskog naroda u Crnoj Gori.

"Premijer je izabran voljom ljudi koji znaju ko su i šta su, i koji žele da se to konačno verifikuje na prvom slobodno organizovanom popisu od 1945. godine. Krivokapić pristaje na rezultate falsifikovanog popisa iz 2011. koji je u uslovima diktature i ucjena sprovela Demokratska partija socijalista", kaže se u reagovanju DF-a.

Posljednji popis iz 2011. godine sproveden je za vrijeme vladavine Demokratske partije socijalista (DPS), koja je u avgustu prošle godine nakon tri decenije vladavine, smijenjena.

Popis je bio planiran za april ove godine, ali nije mogao biti sproveden zbog neusvojenog budžeta i pandemije korona virusa. Praksa je da se realizuje svakih deset godina.