Pred ustoličenje pozivi da se ne dozvoli da Crna Gora 'umre na Cetinju'

Ministar unutrašnjih poslova Crne Gore Sergej Sekulović kazao je da je bezbjednosna situacija pred ustoličenje novog mitropolita crnogorsko primorskog Srpske pravoslavne crkve (SPC) u Crnoj Gori Joanikija, 5. septembra na Cetinju, nepovoljna.

"Operativnim radom došli smo do saznanja da postoje ekstremi sa obje strane i da planiraju radikalizaciju", kazao je Sekulović.

Mitropolija SPC u Crnoj Gori je najavila da će 5. septembar na ustoličenje mitropolita Joanikija na Cetinju, doći patrijarh srpski Porfirije i drugi najviši predstavnici SPC.

MUP Crne Gore pred ustoličenje Joanikija: Ekstremisti su na obje strane

Ko se protivi ustoličenju i čiji navijači dolaze?

Ustoličenju Joanikija protive se crnogorske nacionalne organizacije, Opština Cetinje i opoziciona Demokratska partija socijalista (DPS) koji najavljuju dolazak i protestne skupove na Cetinju. Smatraju da taj čin predstavlja nagovještaj „okupacije“ Crne Gore, klerikalizaciju društva i pokušaj uvođenja Crne Gore u takozvani „srpski svet“.

"Postavlja se suštinsko pitanje da li je do te mjere nepovoljno da se skupovi zabrane, ili ćemo dozvoliti da građani koriste svoja Ustavom zagarantovana prava", rekao je ministar Sekulović crnogorskim novinarima.

"Crna Gora je stvorena na Cetinju, ne smijemo da dozvolimo da ova sadašnja Crna Gora umre na Cetinju", rekao je Sekulović.

Direktor Uprave policije Zoran Brđanin je rekao da ne postoje saznanja da će navijačke grupe iz susjednih država doći tog dana na Cetinje da "brane manastir".

"Nije rat, nije vanredno stanje, mi garantujemo ljudima bezbjednost u objektivnim okolnostima", kazao je on.

Dodao je da za 5. nije prijavljen skup, ali da očekuje da ukoliko se ljudi i tog dana "spontano okupe" da "brane najveće vrijednosti" onda očekuje da oni budu mirni.

Državni sekretar u MUP-u Zoran Miljanić kazao je da će svi političari koji 5. septembra dođu nepozvani na Cetinje, nebitno na kom skupu budu, snositi posebnu odgovornost.

Pripreme za doček Porfirija

I dok iz Vlade upozoravaju na nepovoljnu bezbjednosnu situaciju povodom predstojećih događaja na Cetinju, ispred hrama Hristovog vaskrsenja u Podgorici u toku su pripreme za doček patrijarha Srpske pravoslavne crkve Porfirija čiji je dolazak najavljen za subotu 4. septembra.

Porfirije u Podgoricu dolazi dan prije najavljenog Joanikijevog ustoličenja na Cetinju.

Ispred hrama je u toku postavljanje bine, a iz Mitropolije su najavili da će se povodom Porfirijevog dolaska iz okolnih mjesta i gradova “sliti litije u jedno more” da dočekaju patrijarha SPC.

Pripreme su u toku i ispred Cetinjskog manastira gdje je dopremljen materijal za podizanje zaštitne ograde.

Kako navodi Cetinjski list komunalna policija intervenisala je zahtijevajući da se uputi zvaničan zahtjev za njeno postavljanje, u suprotnom ona će morati da bude uklonjena.

Opština Cetinje je formalno vlasnik Cetinjskog manastira u kome je sjedište Mitropolije SPC u Crnoj Gori.

Smirivanje situacije ili rizik od sukoba

Hoće li crnogorski parlament raspravljati o bezbjednosnoj situaciji u državi uoči ustoličenja Joanikija za mitropolita, još uvijek nije izvjesno.

Naime, poslanik Demorkatske partije socijalista (DPS) i bivši premijer, Duško Marković pozvao je predsjednika Skupštine Aleksu Bečića da zakaže hitnu sjednicu sa samo jednom tačkom dnevnog reda - donošenje Rezolucije o zaustavljanju daljih podjela i očuvanju mira i stabilnosti u Crnoj Gori.

“Ako stvari na Cetinju izmaknu kontroli, i krenu po zlu, više neće biti važno ko je započeo, i ko je kriv – već jedino ko je mogao, a nije spriječio sukobe", naveo je Marković.

Iz DPS- a nijesu za Radio Slobodna Evropa(RSE) saopštili da li su formalizovali Markovićev predlog, budući da imaju dovoljan broj poslanika da iniciraju održavanje sjednice.

RSE iz kabineta predsjednika crnogorskog parlamenta nijesu odgovorili na pitanje da li će Bečić zakazati sjednicu, čije održavanje traži poslanik Marković.

Za sada su Markovićevu inicijativu podržale opozicione suverenističke, Socijaldemokratska partija i Socijaldemokrate.

Iz vladajuće većine još nema konkretnih odgovora da li bi podržali takvu Rezoluciju.

Poslanica vladajućeg Građanskog pokreta URA Božena Jelušić kaže za RSE da principijelno podržava svaki poziv na smirivanje situacije:

“Nijesmo zauzimali oko toga gotov stav. U svoje ime bih mogla da kažem da je dobrodošao svaki poziv na smirivanje tenzija bez obzira na to odakle da dolazi.”

URA je najmanja članica vladajuće većine koja je sa prosrpskim Demokratskim frontom i Demokratama na izborima u avgustu prošle godine osvojila vlast, čime je nakon tri decenije DPS poslat u opoziciju.

Glavni odbor URE, kao i njihov cetinjski ogranak, stava je da planirano ustoličenje Joanikija ne bi trebalo organizovati na Cetinju, dok njihov lider Dritan Abazović koji je i vicepremijer smatra da nije na državi da arbitrira gdje će se obaviti ta crkvena ceremonija.

Ko ide a ko ne ide na Cetinje?

Iz DPS su 31. avgusta saopštili da će poslanici najjače crnogorske opozicione partije ići na Cetinje.

“Sporan je način na koji se mitropolit Joanikije i ljudi koji djeluju s njim odnose prema Cetinju, Crnoj Gori i istoriji. Mi imamo obavezu da dignemo glas protiv ustoličenja u nadi da će se od toga odustati", rekao je potpredsjednik DPS-a i gradonačelnik Podgorice Ivan Vuković.

Položaj SPC u Crnoj Gori - istorijski pogled

I predsjednik države i lider DPS Milo Đukanović takođe je 28. avgusta najavio mogućnost da u nedjelju dođe na Cetinje, ukoliko SPC ne odustane da ustoličenje Joanikija obavi u Cetinjskom manastiru.

Direktor policije Zoran Brđanin kazao je da će, ukoliko predsjednik države dođe na Cetinje, preduzeti mjere da sačuvaju njegovu bezbjednost, kao i svih štićenih ličnosti.

Premijer Zdravko Krivokapić je istog dana kada se oglasio predsjednik Đukanović saopštio da neće da ide na Cetinje (5. septembra). On je rekao da je to njegov doprinos pomirenju i pokušaju da se ne pravi sukob tamo gdje ga nema.

Jedan od lidera prosrpskog Demokratskog fronta Andrija Mandić je za beogradske medije rekao da će lideri i poslanici DF prisustvovati ustoličenju na Cetinju i da su dobili pozivnicu od mitropolita.

iz Mitropolije crnogorsko primorske SPC su međutim saopštili da su pozivnice DF-u upućene prije konačne odluke da se ustoličenje Joanikija na Cetinju održi samo uz prisustvo patrijarha SPC Porfirija, episkopa i predstavnika crkvenih opština.

Mitropolija crnogorsko primorska SPC je 27. avgusta saopštila da odustaje od organizovanog okupljanja vjernika ispred Cetinjskog manastira već da će ustoličenje biti održano uz prisustvo patrijarha Porfirija, episkopa i predstavnika crkvenih opština.

Ustoličenjem treba da bude fromalizovana odluka Sabora SPC u Beogradu iz maja ove godine, kojom je Joanikije izabran za novog mitropolita SPC u Crnoj Gori. Na tom mjestu naslijediće Amfilohija koji je prošle godine preminuo od posljedica COVID-19.