Herceg Novi: Treća runda vladajućeg Demokratskog fronta i Demokrata
Na lokalnim izborima u Herceg Novom 9. maja ključna politička bitka vodiće se između Demokratske Crne Gore i Demokratskog fronta (DF), najjačih partija u vladajućoj većini na državnom nivou, kaže za Radio Slobodna Evropa (RSE) politički analitičar Zlatko Vujović.
Taj grad na crnogorskom primorju je jako uporište Demokrata i DF-a, koji su sa Građanskim pokretom URA na parlamentarnim izborima održanim 30. avgusta prošle godine smijenili Demokratsku partiju socijalista (DPS) nakon trodecenijske vladavine.
Na poslednjim izborima u Herceg Novom 2017. godine najviše glasova osvojili su upravo Demokrate devet i DF četiri, dok je DPS iako je pojedinačno osvojila najviše, 12 mandata, izgubila vlast.
Prije tog poraza u Herceg Novom, DPS, čiji je lider Milo Đukanović, aktuelni predsjednik Crne Gore, u oktobru 2016. godine, je nakon dugogodišnje vladavine, izgubila vlast i u Budvi i Kotoru.
Inače, izbori u Herceg Novom dolaze u trenutku pojačanih tenzije u državi između pristalica pro-crnogorske opozicije, predvođene Demokratskom partijom socijalista (DPS) i podržavalaca vladajućeg Demokratskog fronta, koje su za rezultat imale više incidenata.
Izborna nacionalna retorika i incidenti
"Herceg Novi je srpski grad" izjavio je jedan od lidera DF, Andrija Mandić 26. aprila najavljujući dolazak predstavnika turističkih organizacija iz Srbije i Republike Srpske u Herceg Novi, uoči predstojeće turističke sezone.
To je samo jedna od izjava koja opisuje atmosferu podignutog nacionalnog sentimenta u kojoj protiče predizborna kampanja.
Iz opozicione DPS poručuju da će u Herceg Novom odbraniti „sve što je crnogorsko, građansko i evropsko“ od onih „kojima smeta zemlja u kojoj žive“ .
Iz DPS su osudili napad koji se dogodio proteklog vikenda na, kako su naveli “mirnu auto-kolonu kroz Bijelu, kada je grupa velikosrpskih nacionalista nasrnula na učesnike čija je jedina krivica bila ispoljavanje ljubavi i patriotizma prema Crnoj Gori“.
U incidentu u Bijeloj, mjestu nadomak Herceg Novog, 25. aprila došlo je do sukoba pro-crnogorskih, anti-vladinih učesnika auto kolone sa mještanima Bijele, koji podržavaju suprotnu političku opciju. Sedam osoba je privedeno.
Nastavak borbe za prevlast u gradovima
Analitičar Zlatko Vujoviću ocjenjuje da će ishod izbora u Herceg Novom značajno uticati na odnose Demokrata i DF i u drugim crnogorskim opštinama ali i u vlasti na nacionalnom nivou:
„Novi politički obračun Demokratske Crne Gore i DF u Herceg Novom biće nastavak uslovno rečeno obračuna na lokalnom nivou a koje smo imali na izborima u Budvi u avgustu prošle godine, kada je DF odnio ubjedljivu pobjedu, da bi Demokrate, uz otvorenu podršku i premijera Zdravka Krivokapića uzvratili na izborima u Nikšiću, u martu ove godine, kada je DF pretrpio ozbiljan pad“, podsjeća Zlatko Vujović.
On očekuje da će obje, kako ih naziva - prosrpske liste u ukupnom zbiru, očekivano osvojiti najviše glasova:
„Međutim odnos snaga u Herceg Novom uticaće na odnose u okviru vladajuće većine na nacionalnom nivou i odlučivanje o daljim kadrovskim rješenjima u državnim institucijama i organima“, ističe Vujović.
Vujović smatra da će rezultat ovih izbora uticati i na podjelu vlasti u Nikšiću, grada u centralnoj Crnoj Gori i rodnom mestu predsjednika Đukanovića. Naime iako su u martu osvojili vlast u tom gradu Demokrate i DF se još nijesu dogovorili o podjeli funkcija.
Hoće li u Novom glasati i oni sa prebivalištem u Srbiji?
Biračko pravo ima 25.502 Novljana.
Međutim, konačan broj birača za ove izbore se ne zna, s obzirom na to da se pojavio problem od preko 2 hiljade birača sa duplim prebivalištem.
Državna izborna komisija je saopštila da su u birački spisak za Herceg Novi, upisana 1.973 birača sa biračkim pravom i u Srbiji. Do podataka su došli poređenjem hercegnovskog i jedinstvenog biračkog spiska Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave Srbije, dostupnom na njihovom portalu.
Prethodno je Centar za monitoring i istraživanje, objavio da je u biračkom spisku Herceg Novog upisan 2.691 birač sa prebivalištem u drugoj državi, što predstavlja više od deset odsto biračkog tijela te opštine.
Crnogorski zakoni ne dozvoljavaju postojanje dvojnog državljanstva i prebivališta. Osobe koje imaju prebivalište u drugoj državi, ne mogu ga imati i u Crnoj Gori i moraju biti izbrisane iz registra prebivališta, a samim tim i biračkog spiska.
“MUP je utvrdio da će za 2.108 lica biti pokrenut postupak za gubitak crnogorskog državljanstva po sili zakona, ukoliko oni posjeduju nezakonito i državljanstvo druge države”, naveli su u odgovoru Radiju Slobodna Evropa (RSE) iz MUP.
I pored konkretnog pitanja nije precizirano da li će ta procedura biti završena do izbora u Herceg Novom, čime bi se faktički onemogućilo da gotovo 11 posto glasača koji su nezakonito glasali na prošlim izborima, to ponovo učine 9. maja.
Zlatko Vujović ne očekuje da će aktuelna vlast do izbora izbrisati iz biračkog spiska građane koji imaju dvojna državljanstva i prebivališta, a od kojih je najveći dio iz Srbije i Bosne i Hercegovine:
„Oni (vlast) i pored svih dokaza apsolutno nemaju namjeru da brišu te građane iako se oni nezakonito nalaze u biračkom spisku. Očigledno je da nadležni organ MUP to neće učiniti zbog političkih razloga. A ovoliki broj nezakonito upisanih birača će dramatično uticati na ishod predstojećih izbora u Herceg Novom“, navodi Vujović.
Prema popisu iz 2011. godine u Herceg Novom živi nešto preko 30 hiljada stanovnika od kojih se gotovo polovina, 49 posto izjašnjavaju kao Srbi. Crnogoraca je 33 odsto, a Hrvata 2 odsto dok je Bošnjaka, Muslimana, Albanaca manje od jednog procenta.
Ko sve učestvuje na izborima?
Na izborima u Herceg Novom učestvuje šest izbornih lista.
Opozicina koalicija Demokratske partije socijalista i Socijaldemokrata.
Potom koalicija vladajućeg, Demokratskog fronta, Socijalističke narodne i Radničke partije.
I vladajuće Demokrate okupile su širu koaliciju u kojoj su, Demos, lista Novi pobjeđuje i Partija penzionera, invalida i restitucije.
Na izborima učestvuje i Građanski pokret URA . Liste su predali proruska Prava Crna Gora i lokalna Novska lista.