Pripreme za izbore u rodnom gradu Mila Đukanovića

Predstojeći izbori u Nikšiću, koji će se održati 14. marta, prevazilaze okvire lokalnih izbora i predstavljaju važan test za sve političke subjekte u Crnoj Gori, smatra direktor Centra za političku edukaciju Dragiša Janjušević.

„Pola godine nakon parlamentarnih izbora (30. avgust 2020) kada se promijenila vlast na državnom nivou poslije 30 godina, predstavlja dodatni značaj, jer će se odmjeravati Demokratska partija socijalista (DPS), koja je izgubila vlast na državnom nivou, a aktuelno vlada Nikšićem. Pogotovo će to biti test za dojučerašnju opoziciju, a sadašnju vlast na državnom nivou, koja će pokušati da toj pobjedi na parlamentarnim izborima dâ pečat u Nikšiću. Zbog toga je Nikšić posebno u fokusu i posebno značajan“, kaže Janjušević konstatujući da  je već krenula kampanja za osvajanje drugog grada po velićini u Crnoj Gori.

Na izborima u Nikšiću očekuje se učešće etabliranih političkih partija koje djeluju u vlasti kroz koaliciju Demokratski front, Demokrate i Građanski pokret URA; ali i opozicionih partija: DPS, Socijaldemokratske partije i Socijaldemokrata. Uz njih, učešće je najavilo nekoliko pokreta i organizacija.

Nikšić je rodni grad predsednika Crne Gore Mila Đukanovića, čija je stranka poslije tri decenije izgubila većinu u parlamentu prošle godine.

Takođe je suštinski središte i Srpske pravoslavne crkve (SPC), koja je na parlamentarnim izborima, krajem avgusta,imala veliku ulogu u smjeni vlasti Đukanovićevog DPS-a, organizujući višemjesečne protestne litije zbog Zakona o slobodi vjeroispovijesti.

Nakon pobjede stranaka koje je crkva podržavala, SPC je uticala i na postavljenje Zdravka Krivokapića za premijera i formiranje vlasti od, Demokratskog fronta, Demokrata i gradjanskog pokreta URA , čime je DPS-a nakon 30 godina poslata u opoziciju.

Ko još izlazi na izbore u Nikšiću?

Crkvene litije su sada proizvele već nekoliko pokreta u Nikšiću koji najavljuju učešće na predstojećim izborima 14. marta.

Među njima je pokret pod nazivom „Ne damo Nikšić“ koji organizuje i predvodi savjetnica premijera Zdravka Krivokapića, Gordana Radović. Ona je u izjavi televiziji Vijesti najavila snažnu vezu između svog pokreta i prošlogodišnjih litija:

„Kao što nijesmo dali svetinje, ne damo ni Nikšić“, rekla je Radović.

Premijer Zdravko Krivokapić je nakon sjednice Vlade, 28.januara, saopštio da će smijeniti svoju savjetnicu ukoliko se pokaže da njen politički angažman predstavlja konflikt interesa, ali da sada ne vidi da je to slučaj. Krivokapić se obratio i građanima Nikšića u kontekstu potencijalne kupovine glasova:

„Građani Nikšića, ako vam neko nudi pare, uzmite ih, a glasajte za najbolje, a to nijesu oni koji su bili na vlasti do 30. avgusta.“

Ovaj premijerov poziv oštro je kritikovala opoziciona Socijaldemokratska partija (SDP) koja je ocijenila nečuvenim „da premijer jedne države podstiče na korupciju“:

„Dok funkcioneri Srpske napredne stranke i države Srbije, sudeći po brojnim dokazima, nude pare za glas za premijerove partnere u Nikšiću, u isto vrijeme Zdravko Krivokapić poziva građane da uzmu pare za glas na izborima. Iako cijeli Nikšić vidi da je država Srbija direktno uključena u izborni proces, ova Vlada kroz riječi njenog premijera podstiče “beogradski scenario” i potpunu devastaciju izbornog procesa“, navedeno je u saopštenju SDP-a. 

Takođe pojavila se lista „Za život Nikšića“ u čijem vrhu su i ljekari takođe učesnici crkvenih litija, kao i  „Narodni pokret“ kontroverznog biznismena Miodraga Dake Davidovića jednog od najvećih donatora Srpske pravoslavne crkve.

Miješanje u izbore?

Odgovarajući na pitanje da li se može očekivati ponovo učešće Srpske pravoslavne crkve na predstojećim izborima u Nikšiću, miješanje u izbore od strane subjekata izvan Crne Gore, širenje dezinformacija i propagandni rat - kao što je to bilo u vrijeme parlamentarnih izbora, politički analitičar Dragiša Janjušević kaže:

„Zbog bitnosti ovih izbora, svi akteri i posmatrači sa strane očekuju učešće crkve. Ako ne direktno kao što je to bilo na prethodnim izborima, onda se može očekivati da crkva da prećutnu podršku nekoj listi, ili političkoj strukturi i grupaciji. Isto tako, svjedočimo kroz medije i određene aktivnosti, da je postoji prisustvo nekih spoljnih faktora. Imamo i jedan rat preko društvenih mreža uz plasiranje dezinformacija. Dakle, imamo skup negativnih faktora koji ne bi trebalo da su dio izbornog procesa“.

Podsjetimo, mediji u Crnoj Gori i regionu  su objavili da je na graničnom prelazu kod Pljevalja, 25 januara,  policija kod tri državljanina Srbije i jednog Pljevljaka, koji su bili na putu za Nikšić, pronašla ukupno preko 26 hiljada eura,  pet laptopova i 11 zastava Srbije, koji su navodno trebalo da budu korišćeni za potrebe izbora.

Kako se policija  i pored upita RSE, do danas nije zvanično oglasila, pitali smo dokle je došla istraga Specijalnog državnog tužioca Milivoja Katnića na pres konferenciji, koji je  saopštio da je ta oblast u nadležnosti osnovnog tužilaštva u Nikšiću:

„Ja sam o tom događaju informisan preko sektora za borbu protiv organizovanog kriminala i dao sam obavezne upute. Ako se radi o pranju novca mi to pratimo i analiziramo. A ukoliko se radi o krivičnom djelu protiv izbornih prava to je nadležnost tužilaštva u Nikšiću, jer se tamo održavaju izbori“.

Demokratska partija socijalista koja sada vlada u Nikšiću,  na lokalnom nivou, a izgubila vlast na državnom,  izbore vidi  kao priliku da pobjedom otvore vrata ubrzanom povratku na vlast i vođenju Crne Gore, kaže potpredsjednik opštinskog odbora DPS Nikšić Marko Burić dodajući da se scenario miješanja u izborni proces iz centara van Crne Gore ponavlja: 

„Upoznali smo javnost da se u Nikšiću pojavljuju lica iz Srbije i Republike Srpske koji su povezani sa određenim strankama u tim zemljama. Oni nisu slučajno tu. Došli su s jasnom namjerom , da utiču na izborni rezultat i da na nezakonitim radnjama izdejstvuju rezultat koji odgovara onima s kojima su sarađivali na parlamentarnim izborima. Ali uvjereni smo da će biti osigurana fer i korektna atmosfera u kojoj će DPS ostvariti pobjedu“.

Burić tvrdi da ni Srpska pravoslavna crkva neće sjedjeti mirno:

„SPC je pokazala nekim svojim radnjama da je politika itekako zanima i da ih upravo zanimaju izbori u Nikšiću. Sigurno je da će imati svoju ulogu na izborima i pokušaće da okupe sve strane kako bi ostvarili cilj. Ipak vjerujemo da su građani prozreli te loše namjere i da će Nikšićani pametno birati i sačuvati Crnu Goru“, zaključuje Burić.

URA: Izbori neće biti u potpunosti fer

Na drugoj strani Zoran Mikić iz Građanskog pokreta URA smatra da Nikšić ima poseban značaj. Očekuje da nakon smjene vlasti na državnom nivou dođe i do smjene vlasti u Nikšiću, te da ambijent bude fer:

„Očekujemo da se kampanja u Nikšiću vodi na mirniji način nego ranije, očekujemo da se smanji na najmanju moguću mjeru korišćenje državnih ili opštinskih resursa u partijske svrhe, da se spriječi kupovina ličnih karata, da se provjeri birački spisak.

Po mišljenju Mikića, izbori neće biti u potpunosti fer i slobodni upravo jer je DPS na vlasti u u Nikšiću.

“Neke afere već sada pojavljuju u javnosti, pojavljuju se naznake o zloupotrebi opštinskih resursa u partijske svrhe“, kaže Mikić ocjenjući da će vjerovatno biti pokušaja širenja dezinformacija sa svih strana.

Nikšiću ima preko 58.000 birača koji će se izjašnjavati na martovskim izborima.

U prethodne četiri godine ovim, drugim po veličini gradom u Crnoj Gori, vladala je DPS u koaliciji sa Socijaldemokratama. Opozicionih stranaka u lokalnom parlamentu nije bilo, jer su bojkotovale poslednje  lokalne izbore  februara 2017. godine .

Opozicija je, naime  odbila učešće na izborima u Nikšiću, nakon najave mogućeg hapšenja i pritvaranja lidera Demokratskog fronta Andrije Mandića i Milana Kneževića, zbog slučaja 'državni udar'. Mandiću i Kneževiću, kao poslanicima je bio skinut skupštinski imunitet, ali nisu tada bili uhapšeni.